Frankrijk: investeringen in innovatie van de landbouw
Frankrijk kent een eigen versie van het Nederlandse Groeifonds, genaamd France 2030. In dat kader is de afgelopen 3 jaar 1,2 miljard euro geïnvesteerd in innovatie in de landbouw. Bruno Bonnell, verantwoordelijk voor de investeringen van France 2030, gaf recent zijn visie op de effectiviteit van de investeringen in de agri&food-sector, in een interview aan franse economische en bedrijfsleven krant, La Tribune.
Achtergrond
Op 12 oktober 2021 werd in Frankrijk “France 2030” gelanceerd, wat volgens Bonnell direct veel interesse wekte in de landbouwsector. Het is een strategisch en holistisch investeringsplan met als doel de landbouw- en voedselsector te transformeren naar een duurzamer, gezonder en transparanter model. France 2030 heeft in totaal een budget van €54 miljard, waarvan €34 miljard inmiddels al is toegewezen aan 5.000 projecten. Het budget voor duurzame landbouw en gezond voedsel is €1,8 miljard, waarvan €1,2 miljard al is toegekend dankzij de lancering van 15 projectrondes, in samenwerking met vier Franse ministeries (n.l. Landbouw, Industrie, Ecologische Transitie en Onderwijs & Onderzoek). Dit omvat technologieën zoals robotica, digitalisering, genetische verbeteringen en alternatieven voor gewasbeschermingsmiddelen.
In juni 2023 verscheen op Agroberichten Buitenland een tussenstand van France 2030, waarin enkele voorbeelden van projecten staan beschreven. Dit artikel is terug te lezen onderaan deze pagina.
Prioriteiten en innovatie
De bedoeling van France 2030 op landbouw en voedsel is het bevorderen van een heuse “revolutie in dit domein”, aldus Bonnell. Dit betekent concreet het investeren in nieuwe technologieën zoals digitalisering en robotica, boeren helpen minder afhankelijk te zijn van synthetische middelen en hen meer concurrentiekracht bieden. Eén van de prioriteiten is het vinden van alternatieven voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen (in lijn met Ecophyto 2030, zie artikel over reductie gebruik gewasbeschermingsmiddelen onderaan deze pagina). Hiervoor worden bijvoorbeeld (ziekte) resistente gewassen ontwikkeld en wordt onderzoek naar de implementatie van biocontrole gestimuleerd.
Een andere belangrijke prioriteit voor de Fransen is het ondersteunen van jonge boeren en de zogenaamde agro-ecologische transitie op boerderijniveau, onder andere via het fonds “Entrepreneurs du vivant” (ondernemers van het leven) ter waarde van €395 miljoen.
Daarnaast is er aandacht voor opleiding en bijscholing (zie artikel over het groenen onderwijs in programma France 2030 onderaan deze pagina), op twaalf landbouw- en agrifood-opleidingen door heel Frankrijk, met een focus op digitale agro-ecologie, nieuwe energiebronnen, fermentatie, nieuwe beroepen in de veeteelt of horeca, visserij en landbouw.
Reactie van de sector
De landbouwsector in Frankrijk blijkt actiever dan verwacht in het omarmen van innovatie, aldus Bonnell, vooral vanwege uitdagingen zoals klimaatverandering en een tekort aan arbeidskrachten. Er is ook veel interesse vanuit jonge Franse bedrijven in alternatieven voor traditionele gewasbeschermingsmiddelen. Voor een duurzamere voedselproductie is ook een transformatie van de verwerkende industrie nodig, maar de voedingsindustrie toont meer terughoudendheid. Dit komt vooral door de hoge kosten van verduurzaming. Koolstofreductie binnen productlocaties kan tientallen miljoenen euro’s kosten, waarbij de Franse staat slechts een deel kan bijdragen (25-30%). Dit vertraagt de transformatie.
Retail
Hoewel de retailsector een zeer belangrijke rol speelt in de keten, blijft het zich in Frankrijk richten op het behouden van consumptievolume en biedt het beperkte ruimte voor biologische of duurzame producten. Hierdoor ontbreekt een sterke impuls vanuit deze sector voor een bredere transitie. Voorlopig blijft in France 2030 de focus op landbouw- en voedselproductie en ligt er geen plan om financieel projecten in de detailhandel te ondersteunen.
Budget en vertraging
Het plan France 2030 heeft wel wat vertraging opgelopen, deels door de complexiteit van echte disruptieve innovaties. Hoewel de Franse regering €2,4 miljard minder uitgeeft in 2025 dan gepland, is dit een kwestie van spreiding en betere beheersing van het geld en dus geen vermindering van het budget. Deze uitgaven zijn afhankelijk van hoe snel participerende bedrijven hun projecten uitvoeren. Zodra de verplichtingen voor hen toenemen, lopen de projecten vertraging op. Ongeveer 93% van de projecten ligt nu op schema, en 7% (ongeveer 350 projecten) loopt vertraging op.
Samenwerking met Nederland
Nederland investeert door middel van het Groeifonds ook grote hoeveelheden geld in innovatie in landbouw en voedsel. Dit betreft onder andere robotica (middels het programma NxtGenHighTech). Plantenveredeling (het programma CropXR) en duurzame landbouwpraktijken (ReGeNL). De thema’s komen dus grotendeels overeen met de speerpunten van France 2030.
Nederland en Frankrijk hebben vorig jaar een zogenaamd Innovatiepact getekend, en in dat kader wordt o.a. gekeken hoe synergie tot stand kan worden gebracht tussen de investeringen in Frankrijk en Nederland. Voorkomen moet worden dat we elkaar tegenwerken, of dat er onnodige dubbelingen zijn, en uiteindelijk kan samenwerking tussen Franse en Nederlandse spelers ook leiden tot toegevoegde waarde en zogenaamde ‘Europese kampioenen’. Lees meer over het Innovatiepact op Agroberichten Buitenland (zie het artikel over de innovatiepact tussen Frankrijk en Nederland onderaan deze pagina).