Aanpassen aan klimaatverandering een absolute noodzaak voor Brazilië
Het innovatieteam en landbouwteam van het economisch netwerk op de Nederlandse ambassade in Brazilië organiseren een innovatiemissie voor klimaatadaptatie naar Brazilië van 29 september tot 3 oktober 2025. Meld u aan voor 15 mei 2025.
"God is Braziliaan," luidt een bekend gezegde in Brazilië, verwijzend naar de overvloedige natuurlijke schoonheid en rijkdommen van het land. Deze vermeende goddelijke gunst vraagt, meer dan ooit, om doordacht beheer. Het afgelopen jaar diende als een ontnuchterende wake-up call voor de potentiële impact van klimaatverandering op de Braziliaanse landbouw.
In 2024 resulteerde klimaatverandering, versterkt door El Niño, in een oogst die 7,2% lager uitviel dan het voorgaande jaar. Droogte in bepaalde regio's en extreme regenval in andere, drukten de productie van akkerbouw en andere belangrijke sectoren zoals groenten, cacao, koffie en paranoten.
Voorbeelden van klimaatimpact:
- Koffie: Stijgende temperaturen en onregelmatige regenval belemmerden de ontwikkeling van koffieplanten, wat de kwaliteit en kwantiteit van de oogst negatief beïnvloedde. De wereldprijzen zijn als gevolg hiervan nog steeds hoog.
- Cacao: De klimaatveranderingen wijzigden de neerslagpatronen, wat de productiviteit van cacao negatief beïnvloedde, vooral in de noordelijke regio’s.
- Granen (maïs en soja): El Niño zorgde voor overmatige regen in het zuiden en droogte in het noorden en noordoosten, wat resulteerde in aanzienlijk lagere opbrengsten.
- Bosproducten: De oogst van bijvoorbeeld paranoten begin dit jaar was de slechtste ooit. Niet alleen betreft het de meest waardevolle NTFP (Non-Timber Forestry Product) uit het Amazonewoud, maar is het tevens belangrijk voor de voedselzekerheid van de lokale bevolking.
De afname in productie en dalende prijzen hebben de investeringscapaciteit van boeren aanzienlijk beperkt, wat leidde tot een verminderde afname van landbouwinputs. Landbouwinput-handelaren ondervinden hierdoor grote problemen, met dalende verkoopcijfers en toenemende wanbetalingen.
Door de lange betalingstermijnen in de agrarische sector, die kunnen oplopen tot een jaar, zal de volledige omvang van de impact pas in mei of juni van dit jaar duidelijk worden. Echter, het is nu al duidelijk dat toeleveranciers, waaronder grote spelers zoals Agrogalaxy, Agrovale, FMC Química, Syngenta, Lavoro en Grupo Bercamasco, in financiële problemen verkeren.
Deze klimaatimpact en de lage prijzen leidden tot een reeks crises, waaronder een kredietcrisis, moeizame herfinancieringsonderhandelingen voor boeren en leveranciers, wantrouwen, druk op de toch al hoge rentetarieven en toenemende eisen voor kredietgaranties in de landbouw.
Lichtpunt aan de Horizon: Herstel in 2025
Gelukkig zijn er prognoses die wijzen op een mogelijk herstel in 2025, met een verwachte stijging van 10,2% in de landbouwproductie, tot 322,6 miljoen ton. Deze verwachting is gebaseerd op gunstigere weersomstandigheden en het herstel van belangrijke gewassen.
Nederlands-Braziliaanse Samenwerking: Innovatie voor Klimaatadaptatie
In september 2025 organiseert Nederland een innovatiemissie gericht op klimaatadaptatie in de landbouw. In het licht van de huidige ontwikkelingen en de aanstaande klimaattop in Belém, kan samenwerking tussen Nederland en Brazilië een aanzienlijke impact hebben. De missie zal zich richten op:
- Datagedreven teelt: hoe verzamelen, coördineren en gebruiken Brazilië en Nederland data om zich voor te bereiden op klimaatverandering en ontwerpen ze klimaatadaptatiemaatregelen voor landbouw? Aspecten voor de missie: sensoring (remote sensing & on farm), meteorologie, verzamelen en delen, verwerking (inclusief modellen en AI) en beleid.
- Klimaatslimme toepassingen: Klimaatverandering leidt onder andere tot veranderingen in de beschikbaarheid van water, weerspatronen, bodemgesteldheid en plantenziekten. Met behulp van data, AI, modellen en plantenveredeling worden technologische oplossingen gecreëerd voor het klimaatbestendig maken van de landbouw. Denk aan verbeterd waterbeheer en droogtebestendige gewassen.
- Living labs: Hoe kun je klimaataanpassingsoplossingen testen en implementeren, bijvoorbeeld in netwerken zoals de zogenaamde living labs? Hoe bouw je capaciteit en een effectief en langdurig netwerk op, gericht op de implementatie van effectieve technologische innovaties onder boeren en andere stakeholders?
Enkele voorbeelden van innovatie-Ideeën voor klimaatadaptatie in Brazilië
- Technologieën: Verkennen van het gebruik van technologieën zoals kunstmatige intelligentie, drones en sensoren.
- Aanpassings-technologieën: Investeren in efficiënte irrigatiesystemen, het gebruik van klimaatbestendige gewasvariëteiten en het toepassen van geavanceerde bodembeheer- en waterbeheertechnieken.
- Gewasdiversificatie: Het implementeren van gewasrotatie en diversificatie van aanplantingen om de veerkracht van landbouwbedrijven tegen klimaatveranderingen te vergroten.
- Agrarisch Risicozone (“Zoneamento Agrícola de Risco Climático, ZARC”): Het verder aanpassen van tools zoals ZARC om plantperioden en de meest geschikte gewassen voor elke regio te plannen, waarmee risico’s van nadelige klimaatomstandigheden worden verminderd.
- Duurzame praktijken: Het aannemen van methoden zoals regeneratieve landbouw en integratie van landbouw-veeteelt-bosbouw om de bodemgezondheid te verbeteren en het vermogen van koolstofopslag te verhogen.
- Strategieën voor financiering en landbouwverzekeringen analyseren die boeren helpen zich te beschermen tegen verliezen door extreme klimaatgebeurtenissen.
Zie onder bronnen meer achtergrond over deze voorbeelden.
Voor wie is deze missie interessant?
Deelname aan deze agri-food innovatiemissie is interessant voor Nederlandse AgTech bedrijven en kennisinstellingen/onderzoekers met innovatieve oplossingen, die interesse hebben in zakendoen en samenwerken met Brazilië. Centraal bij deze missie staat het verkennen van samenwerking tussen Nederland en Brazilië in onderzoek en ontwikkeling.
De missie is specifiek gericht op bedrijven en onderzoekers die zich bezighouden met diverse AgTech en precisielandbouw toepassingen:
- sensor toepassingen
- imaging oplossingen, zoals (spectrale) camera’s en satellietdata
- big data en kunstmatige intelligentie (AI)-oplossingen
- farm management software
- zadenveredeling
- irrigatie en drainage
- precisie-bespuiting
- drone technologie
- klimaataanpassing-samenwerking, living labs
Deelname aan deze missie biedt veel voordelen
- U krijgt informatie over concrete zakelijke en innovatie-kansen op het gebied van AgTech in Brazilië.
- U legt contact met potentiële zakenpartners, besluitvormers, relevante Braziliaanse organisaties en de overheid.
- U bezoekt vooruitstrevende Braziliaanse AgTech bedrijven en instellingen en leert meer over mogelijke Nederlandse en Braziliaanse subsidiemogelijkheden om samen te werken.
- U maakt gebruik van de matchmaking met Braziliaanse bedrijven.
- U volgt korte inhoudelijke seminars over AgTech samenwerkingen.
- Waarom Brazilië?
- Uitdagingen voor de Braziliaanse landbouwsector
Meer informatie
Voor meer informatie over de innovatiemissie en deelname, neem contact met ons op via BRA-LVVN@minbuza.nl of schrijf in via RVO.nl voor 15 mei 2025.
Wilt u een beeld krijgen van een voorgaande innovatiemissie op het terrein van landbouw? Zie hier het verslag van de innovatiemissie bio-inputs van november 2024.