Mexico zet stappen om kwekersrechten beter te beschermen

Nieuwsbericht | 02-07-2021 | 05:40

De slapende reus

Mexico wordt in de sierteeltsector wel ‘de slapende reus’ genoemd: het is het land met het op twee na grootste oppervlakte sierteelt ter wereld, dat in grote mate afhankelijk is van plantenrassen die buiten Mexico zijn ontwikkeld met een gebrekkige naleving van en controle op de wetten en regels ter bescherming van kwekersrechten. Daarom zijn buitenlandse, veelal Nederlandse, veredelaars vaak huiverig om hun beste rassen ter beschikking te stellen in Mexico. Dit is één van de redenen waarom het land amper profiteert van de nabijheid van de grootste afzetmarket ter wereld: de VS. Die importeren hun bloemen en planten nu voornamelijk uit Colombia en Ecuador. Om dit probleem te lijf te gaan organiseerde de Mexicaanse Dienst voor Inspectie en Certificering van Zaden SNICS op 20 en 21 het forum “Enforcement of Plant Breeder’s Rights of Ornamental Plant Varieties in Mexico”.

Nederlands belang

Zo’n 400 deelnemers namen deel aan het forum, voornamelijk Mexicaanse telers, onderzoekers en beleidsmakers, maar ook Nederlandse veredelaars. Dat Nederland goed vertegenwoordigd was op het forum mag niet verbazen: Nederlandse veredelaars hebben 283 rassen (met name rozen, anthuriums, chrysanten en gerbera’s) geregistreerd bij de SNICS, meer dan welk ander land dan ook. Ook onder de sprekers was Nederland vertegenwoordigd, en wel door Judith de Roos, Jurist bij Plantum. Het forum werd geopend door Mexicaanse Minister van Landbouw Victor Villalobos, Nederlandse Ambassadeur Wilfred Mohr en SNICS Directeur Leobigildo Córdoba Tellez.

De Roos benadrukte in haar bijdrage het economisch en maatschappelijk belang van de Nederlandse zaadsector, de grote investeringen die gepaard gaan met veredeling en het belang van een adequate bescherming van kwekersrechten. Ook ging zij in op de problemen die Nederlandse veredelaars in de sierteelt ondervinden in Mexico, met name de illegale vermeerdering en de weinig succesvolle juridische acties daartegen. Tenslotte benadrukte zij het belang van wederzijds vertrouwen en goede relaties tussen ketenpartijen: veredelaars en telers zijn geen vijanden maar partners van elkaar. En dat vertrouwen komt te voet, maar gaat te paard, aldus de Roos.

SNICS Directeur Córdoba Tellez legde het publiek het belang van (de bescherming van) kwekersrechten uit en van Mexico’s lidmaatschap van de International Union for the Protection of New Varieties of Plants (UPOV), een intergouvernementele organisatie waarbij momenteel 96 landen (waaronder ook Mexico en Nederland) zijn aangesloten en waarmee nog eens 19 landen zijn verwikkeld in het toetredingsproces. In zijn presentatie gaf de SNICS Directeur ook een overzicht van het kwekersrechtsysteem in Mexico. Tenslotte gaf hij tal van voorbeelden van schendingen van kwekersrechten, zoals de vermeerdering door telers van grotere hoeveelheden planten dan toegestaan, de verkoop van geoogste aardappelen onder het etiket van ‘pootaardappelen’, of de verkoop van beschermde rassen onder een andere naam; Voor elke schending presenteerde hij ook de daarbij behorende boete. 

Kweek van Mexicaanse bodem

Directeur landbouwplanning José Mejía Muñoz van het Mexicaanse Ministerie van Landbouw legde het belang van veredeling uit voor veredelaars, telers als consumenten. Zo heeft veredeling in de sierteelt (waarin de meeste aanvragen voor bescherming worden ingediend) bijvoorbeeld geleid tot rassen die productiever zijn, beter beschermd zijn tegen ziektes, een grotere variëteit in kleur en vorm kennen of een langer vaasleven hebben. Ook liet hij zien dat ook in Mexico bloemen en plantenrassen worden veredeld. Met haar grote genetische rijkdom (zo’n 10% van alle planten wereldwijd komt oorspronkelijk in Mexico voor) biedt Mexico een rijke basis voor veredeling. Inheemse soorten als tagetes (afrikaantjes), Euphorbia pulcherrima (kerstster), Tigridia pavonia (tijgerbloem) en dahlia’s worden dan ook momenteel veelvuldig veredeld in Mexico.

Het verzet doorbreken

Federico Martínez Martínez, Directeur van de Mexicaanse Bloemenraad (Consejo Mexicano de la Flor) benadrukte de voordelen van veredeling en van het gebruik van gecertificeerd zaad voor de teler, zoals een besparing in arbeidskosten, snellere en uniforme plantgroei, minder verliezen, een hogere weerstand tegen ziektes en een hogere productiviteit. Tevens gaf hij een overzicht van de verschillende uitgangsmateriaal-aanvoerketens waarover de Mexicaanse teler beschikt, en ging hij in op problemen waar de sector mee kampt, zoals de illegale vermeerdering en een gebrek aan respect voor kwekersrechten onder sommige Mexicaanse telers, de hoge afhankelijkheid van geïmporteerd uitgangsmateriaal, en de hoge verwachtingen die de vaak kleine telers hebben van overheidsbijstand. Het is hoog tijd dat het verzet tegen een effectieve bescherming van kwekersrechten wordt doorbroken, dat de Mexicaanse wet op plantenrassen wordt gemoderniseerd en dat Mexico zich aansluit bij UPOV91 (het meest recente UPOV-verdrag, die een nog betere bescherming biedt van kwekersrechten, maar waar Mexico nog niet bij is aangesloten), aldus Martínez.

Rosendo Rogel Guadarrama, Voorzitter van het Nationale Comité van het Sierteeltproductiesysteem gaf een overzicht van de Mexicaanse sierteeltsector, die voor 90% voor de nationale markt produceert en door de corona-pandemie een moeilijk jaar achter de rug had met een daling van 30% in de productie. Steeds meer Mexicaanse telers richten hun ogen nu op de Amerikaanse markt en zij realiseren zich dat zij hiervoor de beste rassen nodig hebben, aldus Roger. Onder telers signaleert hij steeds meer bereidheid om royalties af te dragen aan veredelaars.

On-line verkoopkanalen

Enrique Arias, Voorzitter van Ornamental Plants & Flowers (OPF) Mexico, gaf een overzicht van de sierteeltmarkt in Mexico, een land dat jaarlijks zo’n 5.000 volksfeesten, 2.000 religieuze vieringen, 600.000 trouwerijen en 650.000 begrafenissen kent: allemaal gebeurtenissen waarvoor Mexicanen royaal bloemen inslaan. Ook stond hij stil bij de opkomst van de on-line retailkanalen: tijdens het corona-jaar 2020 rapporteerden on-line platforms omzetstijgingen van wel 200%. Net als andere sprekers ging Arias in op de nog grotendeels onbenutte kansen die de Amerikaanse markt biedt. Ook Salomón García Rojas van de Asociación de Floricultores de Villa Guerrero (een bloemenkwekersvereniging met 700 leden uit Villa Guerrero, een dorp in Estado de México dat bekend staat als de bakermat van de Mexicaanse bloementeelt) deelde hoe hun leden de corona-pandemie hadden overleefd door in te zetten op on-line verkoopkanalen.

Groene ruimtes

Silvia Figueroa van de Coöperatie UGECDEM presenteerde een aantal trends in de Mexicaanse markt, waaronder de grotere vraag naar publieke groene ruimtes in de Mexicaanse steden en in nieuwe woon- en winkelcomplexen; het groeiende aandeel van supermarkten in de verkoopkanalen; de grotere diversiteit aan aanbod in deze supermarkten; het groeiende belang van het bieden van een ‘customer experiences’ en toegevoegde waarde (zoals potten en plantenbakken) in retailkanalen; en de digitale transformatie die zowel B2B als B2C kanalen grondig verandert. Ook wees zij op het belang van grotere samenwerking tussen Mexicaanse telers.

Strategie voor de toekomst

SNICS Directeur Córdoba Tellez sloot het forum af met de presentatie van de nieuwe strategie van SNICS. Deze strategie omvat:

• het aanmoedigen van veredelaars om hun rassen te registreren in de Nationale Catalogus van Plantenrassen (NB: dit is niet hetzelfde als het aanvragen van kwekersrecht);
• het trainen en certificeren van bloemen- en plantentelers op fytosanitair gebied;
• het verhogen van de productie van en het gebruik van gecertificeerd zaad;
• de bevordering van meer formele contracten tussen kwekers en telers met daarin duidelijke afspraken over het gebruik van zaad en de afdracht van royalties; en
• het betrekken van retailers om zodoende vraag en aanbod van bloemen en planten die zijn gekweekt uit gecertificeerd zaad te vergroten.

Uiteindelijk zal deze strategie moeten leiden tot (1) een grotere beschikbaarheid van hoog kwaliteit zaad voor de teler, (2) een hogere kwaliteit eindproducten waarmee nieuwe markten kunnen worden aangeboord en (3) een hogere Return on Investment voor de veredelaar.

SNICS is reeds begonnen deze strategie uit te voeren voor chrysanten en rozen. Binnenkort zal ook een begin worden gemaakt met gerbera’s. Duidelijk is dat de strategie alleen een succes kan worden als alle ketenpartijen - van veredelaar tot consument – hier in samenwerken, aldus Córdoba Tellez.

Interesse?

Nederlandse veredelaars die betrokken willen worden in deze strategie of meer informatie willen over het forum worden verzocht contact op te nemen met het Landbouwteam van de Nederlandse Ambassade in Mexico.