Belgie: opkomst van alternatieve dierlijke produktie
Wijnbouw is in België inmiddels redelijk ingeburgerd, maar minder bekend zijn de teelten van andere alternatieve gewassen zoals spelt, quinoa en kikkererwten. Ook bij dierlijke producten wordt er geëxperimenteerd met nieuwe producten (insecten) en productiemethoden (kweekvlees). Soms gebeuren deze ontwikkelingen onder invloed van klimaatverandering of technologische innovaties, maar vaak ook door veranderende consumentenvoorkeuren en een actieve zoektocht naar manieren om minder afhankelijk te worden van goedkoop ingevoerd plantaardig eiwit.
Kweekvlees
Ook België kent zijn eerste experiment met kweekvlees. De Vlaamse start-up Peace of Meat werkt samen met het Stamcelinstituut van de KU Leuven aan de ontwikkeling van foie gras uit kweekvlees. Het doel is om in 3 jaar tijd eendenlevercellen te kweken en daarna de cellen te vermenigvuldigen.
Vervolgens moeten de cellen vetgemest worden, waarvoor het onderzoeksteam steun zal krijgen van smaakstoffenproducent Solina en patéspecialist Nauta. De Vlaamse overheid ondersteunt het project financieel, omdat het om een innovatief segment van de Vlaamse voedselindustrie gaat.
Insecten
Insecten hebben een groot potentieel als alternatieve bron van hoogwaardige eiwitten tegen een relatief lage ecologische voetafdruk. De belangrijkste afzetmarkt is vooralsnog echter veevoeder en de verwerking van agrarische reststromen.
Om de toepassing van insecten voor menselijke consumptie te bevorderen, zijn Vlaamse onderzoekscentra betrokken bij het Interreg-project ValuSect. ValuSect richt zich op de ontwikkeling van duurzame productie- en verwerkingstechnieken voor voedingsmiddelen op basis van insecten.
Via een ander project, ‘Introsect’, worden landbouwers begeleid door Vlaamse onderzoeksinstellingen bij de (gedeeltelijke) omschakeling naar insectenkweek om zo in te spelen op deze nieuwe markt.
Een mooi voorbeeld van geslaagde commercialisering van een voedingsproduct op basis van insecten (in casu krekelmeel) is de Brusselse start-up Kriket. Kriket-repen zijn inmiddels al te koop in België, Nederland en 3 andere Europese landen. Daarbij is Kriket onlangs zelfs een versnelling hoger geschakeld doordat het voor de commercialisering steun krijgt van de Belgische supermarktgroep Colruyt.
Twee potentieel andere interessante toepassingsgebieden van insecten zijn de vervanging van boter door insectenvet in gebak (onderzoekers van de Universiteit van Gent) en van palmpitolie door insectenvet in cosmetica (onderzoekers van de Thomas More Hogeschool in samenwerking met het Belgische cosmeticabedrijf Mylène).
Gisten en schimmels copiëren dierlijke eiwitten
De Nederlandse ondernemer Jaap Korteweg heeft in Zwijnaarde (Gent) Those Vegan Cowboys opgericht, dat zich richt op de ontwikkeling van plantaardige zuivel. Those Vegan Cowboys wil in een voormalig laboratorium van de Universiteit van Gent met behulp van gisten en schimmels copieën van dierlijke eiwitten gaan produceren, om dan over 7 jaar plantaardige zuivelproducten op de markt te kunnen brengen. Jaap Korteweg was ook de oprichter van De Vegetarische Slager, dat in 2018 werd overgenomen door Unilever.