Iran: kansen voor Nederlandse watertechnologie
Water wordt steeds schaarser in Iran. Dat heeft enorme gevolgen voor de agrarische sector. Gezocht wordt naar technische oplossingen om efficiënter met het beschikbare water om te gaan. Daarbij wordt naar deskundigheid in Nederland gekeken. In dit artikel geven de Iraanse waterexpert Bahram Taheri, landbouwer Hadi Ghaffari en landbouwraad Hans Smolders hun visie.
Als het gaat over water en voedsel in Iran, dan is er een man die je beslist moet spreken: Bahram Taheri. Hij is water- en milieuexpert, adjunct-professor aan de Amirkabir Technologische faculteit van de Teheran Universiteit en senioradviseur van de Iraanse ministeries van Energie (en Water) en Landbouw.
Nederlandse kassentechnologie
Taheri heeft een missie. Hij wil in Iran synergie creëren op de terreinen bodem, water, voedsel, energie en milieu. Hij ziet daarbij een belangrijke rol weggelegd voor Nederland, vooral voor de Nederlandse kassentechnologie. Taheri: ”In Iran gebruiken we traditioneel gemiddeld 350 liter water om 1 kilo tomaten te produceren. In kassen die wij in Nederland bezochten, verbruikte de teler slechts 6 liter per kilo. Dat is een enorm verschil.”
Ketenbenadering
Taheri is niet alleen geïnteresseerd in import van Nederlandse technologie voor waterefficiënte landbouw. “Wij willen graag samenwerken met de overheid, private sector en de universiteiten in Nederland”, zegt hij. “Ik ben gefascineerd door de manier waarop Nederland de hele productieketen benadert. Nederland is een klein land, maar ook de tweede exporteur van agrarische producten in de wereld. Dan moet je de hele teelt, inclusief het watermanagement, perfect in de vingers hebben.”
Iran wil bedekte teelt uitbreiden
Producent van voedsel en energie
De Iraanse overheid wil de bedekte teelt uitbreiden met zo’n 50.000 hectare. Taheri heeft een voorstel geschreven voor samenwerking bij deze ontwikkeling. Zijn belangrijkste idee is om telers niet alleen te laten fungeren als leverancier van voedsel, maar ook als leverancier van duurzame energie aan lokale en nationale elektriciteitsbedrijven. Dit draagt ook bij aan de klimaatdoelen.
Het behalen van de lange-termijndoelen op het gebied van water en voedselzekerheid zal niet makkelijk zijn. Het grootste deel van het land ligt in de semi-aride zone, met een gestaag dalende neerslag (op dit moment slechts 250 mm). De landbouw gebruikt meer dan 90% van het beschikbare water. Duurzaam gebruik van het schaarse water is volgens Taheri cruciaal voor de economische groei en stabiliteit in Iran.
Ecologische grenzen
De duurzame verandering die Taheri bepleit, vereist een herstructurering van de Iraanse economie. Hij wijst erop dat de landbouw goed is voor 11,2% van het Iraanse BNP (twee keer zo hoog als het gemiddelde in de wereld), terwijl in het land 1% van de wereldbevolking woont en beschikt over minder dan 0,25% van de waterbronnen. Doordat Iran ook een relatief grote industriële sector heeft, zal het land snel tegen zijn ecologische grenzen botsen.
Footprint watergebruik
Als het gaat om het creëren van bewustwording over waterschaarste, is Taheri een drijvende kracht in Iran en ook wereldwijd. Hij wil bijvoorbeeld een internationale database opzetten over virtueel water, de onzichtbare water-footprint van voedsel dat over de wereld wordt verhandeld. “Het verschepen van voedsel van gebieden met een overvloed aan water naar aride gebieden is eigenlijk een manier van waterbesparing voor gebieden waar water schaars is. Mensen kunnen daardoor besluiten om in aride gebieden te blijven in plaats van te migreren.”
Volgens Taheri is meer onderzoek nodig om de complexe geopolitieke aspecten van de virtuele waterstromen in goede banen te leiden. Hij ziet hierbij mogelijkheden in samenwerking met Nederlandse wetenschappers. Hij heeft inmiddels contacten gelegd.
Limiet aan water uit putten
Hadi Ghaffari is senior-expert bij het Iraanse onderzoeksinstituut voor de visserij IFRO. Hij runt ook een boerderij in Bahar (provincie Hamadan) samen met zijn vader en drie broers. Het bedrijf van 10 hectare is al enkele generaties binnen de familie. Zij hebben ook land in de provincies Kurdistan en Zanjan en in de winter huren ze land in het zuiden van Iran. Hun belangrijkste gewas is aardappelen, geteeld in rotatie met tarwe.
De slinkende waterbronnen hebben dramatische gevolgen voor zijn productie. Ghaffari krijgt water uit eigen geslagen putten, die tussen 60 en 130 meter diep zijn. In het verleden kon de familie zoveel water uit de putten gebruiken als nodig was voor de gewassen, maar vijf jaar geleden heeft de overheid door het zakkend grondwaterpeil een limiet gesteld aan de onttrekking van water. Ghaffari: “We hadden aanvankelijk genoeg water voor ons land in Kurdistan, maar het grondwater is geleidelijk gedaald en nu kunnen we slechts 10 van de 35 hectare irrigeren. Daardoor is onze productie fors gedaald.”
Duurzame maatregelen
Hans Smolders is landbouwraad in Iran sinds juli 2017. Hij is ervan overtuigd dat Nederlandse kennis op het gebied van watertechnologie en -management kan helpen bij het oplossen van de waterproblemen in Iran. “Er is ruimte voor een betere watervoorziening door het nemen van duurzame maatregelen. Op slechts 10% van het geïrrigeerde land wordt gebruikgemaakt van moderne technieken zoals druppelirrigatie”, zegt Smolders.
Hij pleit voor een waterbeleid waarbij wetgeving, financiële steun, voorlichting en bijvoorbeeld remote sensing geïntegreerd worden ingezet.
Uitbreiding bedekte teelt
Als antwoord op de waterschaarste wil de Iraanse overheid via haar 6e vijfjarenplan het areaal bedekte teelt uitbreiden met zo’n 50.000 hectare. In moderne kassen kan tot wel 65% worden bespaard op het watergebruik terwijl de productie toeneemt met 20%. Investeerders in nieuwe kassen kunnen zachte leningen tegemoet zien en een speciale eurorekening openen voor import van de nodige materialen. De investeringsplannen bieden veel mogelijkheden voor Nederlandse bedrijven.
Verzilting van landbouwgrond
Een kwart van Irans landbouwareaal is verzilt. Dat drukt de opbrengst. “Nederlandse bedrijven ontwikkelen momenteel zouttolerante rassen van aardappelen, kool en zeekraal”, zegt Smolders. “Teelt van zeewier en algen heeft ook perspectief. Dit wordt in praktijk gebracht op een aantal demonstratiebedrijven in Zuid-Iran.”
De FAO voert rond Lake Urmia een waterproject uit met Nederlandse geodata-experts. Een ander project is onlangs in Mashhad gestart met expertise vanuit Nederland om het watergebruik in kaart te brengen. Doel hiervan is om de overheid te helpen bij het nemen van noodzakelijke beheermaatregelen.
Hergebruik afvalwater
Hergebruik van afvalwater is ook thema dat in de belangstelling staat. Momenteel vloeit nog veel afvalwater onbehandeld terug naar het milieu. Dat leidt tot gezondheidsrisico’s en verlies van water. Smolders: “Iran is hard bezig om het afvalwater beter te benutten. Een Partners voor International Business (PIB) consortium is onlangs gevormd om investeringen in de Iraanse afvalwatersector te onderzoeken.”
Waterpijpleiding
Er zijn plannen in ontwikkeling om een waterpijpleiding met ontzilt water van de Oman Zee naar het centrale plateau aan te leggen. Met de leiding komt water beschikbaar voor de bevolking, de industrie en de landbouw. Op water uit natuurlijke bronnen kan dan worden bespaard.
De kosteneffectiviteit van nieuwe technologieën zoals bedekte teelt verbetert snel, zegt Smolders. “Dit biedt mogelijkheden voor voedselproductie in aride gebieden. Nederlandse bedrijven kunnen hier op inspelen.”
Landbouwteam Iran
Oktober 2017