Braziliaan dol op Queijo Holandes
Brazilië importeert relatief weinig kaas, maar het gaat wel om een aanzienlijk bedrag. Ondanks de economische crisis waarin het land zich bevindt, is de verwachting dat de kaasmarkt jaarlijks met een paar procent groeit. Er is ruimte voor toename in het duurdere segment (import)kazen.
Kaas op de pizza, kaas op de boterham, kaas in de gefrituurde snack, kaas over de biefstuk…en liefst in grote hoeveelheden. En laten we niet de pao de queijo – een klein kaasbroodje – niet vergeten. Het wordt op elk moment van de dag – en nacht – gegeten en is praktisch overal verkrijgbaar. De Braziliaan houdt van kaas, dat is zeker.
Typo Gouda
In de Braziliaanse winkels werd in 2015 voor ruim 6 miljard US$ aan kaas omgezet. De Mozzarella en de Queijo Prato kazen, de Braziliaanse variant van een jonge harde kaas, zijn samen goed voor bijna driekwart van de verkopen. De smeer- en crèmekazen zijn nog goed voor 20 procent van de totale kaasverkoop.
In de winkel liggen een heleboel ‘typo’-kazen en die veel goedkoper zijn dan de ‘echte’ importkaas: typo Parmezaan, typo Camembert, maar ook typo Gouda. Onder de harde kazen is vooral typo Parmezaanse kaas populair. Deze wordt vooral als strooikaas gebruikt.
Het grootste deel van de kaas wordt lokaal geproduceerd. Brazilië importeert weinig kaar: in 2015 ging het om nog geen 2 procent van de totale omzet. Desalniettemin gaat het om aanzienlijke bedragen (95,7 miljoen US$) en volumes (circa 21.500 ton).
Kaasimport uit buurlanden
Veruit de meeste kaas wordt uit de buurlanden Argentinië en Uruguay geïmporteerd. Beide landen maken deel uit van de Mercosul en Douane Unie. Uruguay heeft overigens haar aandeel in de import van kaas de laatste jaren vergroot ten koste van Argentinië.
Toch zijn de Brazilianen ook dol op kaas uit Holland, Queijo Holandes zoals het hier genoemd wordt. Dat blijkt wel uit het feit dat Nederland, na Argentinië en Uruguay, de op twee na grootste exporteur van kaas naar Brazilië is. Samen met Frankrijk nemen deze landen het overgrote deel van de kaasexport naar Brazilië voor hun rekening.
Uit de buurlanden Argentinië en Uruguay wordt een ander type – goedkopere – kaas geïmporteerd dan uit Europa. De gemiddelde prijs voor Nederlandse kaas is het hoogst, hoger dan de kaas uit Frankrijk. Het gaat hier in beide gevallen om kaas voor een typische nichemarkt.
Kaas voor nichemarkt
De Nederlandse kaas die in de Braziliaanse supermarkten ligt, is behoorlijk prijzig. En daarom maar voor een beperkte – koopkrachtige – groep toegankelijk. De winkelprijs schommelt rond de twintig euro per kilo voor Goudse of Maasdammer en rond de veertig euro per kilo voor een wat pittiger kaas. Ter illustratie: het minimumloon ligt hier op zo’n 220 euro per maand.
De Braziliaan zal daarom niet massaal aan de Nederlandse kaas gaan, het zal een nichemarkt blijven. Wel komen er steeds meer variaties op de markt, met allerlei kruiden en smaken. Inmiddels ligt er ook Nederlandse geitenkaas in de schappen.
Ondanks de economische crisis in Brazilië is de verwachting dat de kaasmarkt jaarlijks met een paar procent blijft groeien. Er is ook ruimte voor een toename in het duurdere segment importkazen. De hoge dollar- en eurokoers maken de geïmporteerde kazen op dit moment natuurlijk wel extra duur.
Importprocedures
Kaas exporteren naar Brazilië gaat niet vanzelf. Voordat u een product van dierlijke oorsprong zoals kaas naar Brazilië kunt exporteren, dient het producerende of verwerkende (ook verpakkende) bedrijf te zijn geregistreerd door het Braziliaanse ministerie van Landbouw, Veeteelt en Voedselvoorziening (MAPA). Zonder die registratie kan er niet geëxporteerd worden. Voor sommige producten moet het bedrijf ook eerst geïnspecteerd worden voordat het kan worden toegevoegd aan de lijst van goedgekeurde bedrijven.
Sinds 2014 voert het Braziliaanse ministerie van Landbouw geen inspecties meer uit van individuele bedrijven, alleen nog maar zogeheten systeeminspecties.
We bevinden ons nu in een lastige overgangsfase. Wat betekent dat? In het geval van zuivelproducten kunnen eerder goedgekeurde bedrijven blijven exporteren, maar kunnen nieuwe bedrijven niet individueel geïnspecteerd en goedgekeurd worden.
Nederland is sinds 2013 met Brazilië in onderhandeling over goedkeuring van het Nederlandse inspectiesysteem. Op basis van deze systeeminspectie en equivalentie daarvan aan het Braziliaanse systeem zal sprake worden van zogenoemde pre-listing van Nederlandse bedrijven en producten. Zij kunnen naar Brazilië exporteren zonder dat zij eerst geïnspecteerd moeten worden.
We hebben er goede hoop op dat 2016 dan eindelijk het jaar wordt waarin alle Nederlandse kaasbedrijven naar Brazilië kunnen exporteren.
Let op: na goedkeuring van het bedrijf dient nog altijd ook het etiket van het product geregistreerd te worden.
Patricia de Vries, landbouwraad Brazilië,
bra-lnv@minbuza.nl
April 2016