Visfederatie: forse drempel door Brexit bij handel met Verenigd Koninkrijk
De visverwerkende industrie en visgroothandel in Nederland maken zich zorgen over hun grondstofvoorziening. Terwijl de marktvraag naar vis toeneemt, daalt door de Brexit de aanvoer van verse vis. De kans dat bedrijven verwerkingsactiviteiten of logistieke dienstverlening naar het VK verplaatsen is niet denkbeeldig. Dat zegt Guus Pastoor, voorzitter van de Visfederatie.
De Visfederatie heeft zich afgelopen jaren als belangenbehartiger van bedrijven in de viswerkende industrie en -groothandel intensief bemoeid met de Brexit. Dat in nauwe samenwerking met andere partijen zoals het ministerie van LNV, de NVWA en het landbouwteam op de Nederlandse ambassade in Londen.
Niet optimistisch
Over de uiteindelijke deal die eind december 2020 werd gesloten tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk zegt Pastoor: “Voor onze sector kent de deal eigenlijk alleen negatieve kanten. Precies waarvoor we vreesden. Komende jaren zal duidelijk worden wat de financiële consequenties zijn voor bedrijven in onze branche. Laat ik het zo zeggen: ik ben niet optimistisch.”
€4,5 miljard omzet
De bedrijven in de Nederlandse visverwerkende industrie en -groothandel realiseren een omzet van ongeveer €4,5 miljard per jaar. Zij bieden werkgelegenheid aan ruim 7.000 mensen. Het gaat om ongeveer 215 bedrijven in Nederland.
De importwaarde is de afgelopen jaar flink gegroeid en komt uit op €2,8 miljard.
De exportwaarde bedraagt ongeveer €3,8 miljard. Van de totale omzet van de Nederlandse visverwerkende industrie is het exportaandeel ongeveer 75%.
'Als gevolg van de Brexit-deal raken Nederlandse vissers 25% van hun visquota kwijt'
Hoe belangrijk is de handel met het VK voor leden van de Visfederatie?
“De export naar het VK ligt rond de €200 miljoen, de import uit het VK op circa €130 miljoen. In vergelijking met de totale export- en importwaarden die onze bedrijven realiseren, is het aandeel van de VK niet groot, maar zeker wel van belang. Juist de vis uit de Noordzee die in Nederlandse havens aan wal komt, is van hoge kwaliteit en levert veel toegevoegde waarde op. En juist die aanvoer zal verminderen.”
Hoezo?
“Als gevolg van de Brexit-deal raken Nederlandse vissers 25% van hun visquota kwijt. Dat leidt onmiddellijk tot een verminderde aanvoer in onze havens. Er zijn ook Nederlandse schepen die onder VK-vlag varen. De verwachting is dat deze schepen meer in het VK gaan aanlanden. Dat betekent dat de verwerkende bedrijven deze vis daar moeten ophalen. Dat kost tijd, geld en gaat als het tegenzit ten koste van de productkwaliteit. Voor deze import zijn allerlei documenten nodig, met alle ellende van dien.
Dit gebeurt allemaal terwijl de vraag naar vis toeneemt, waardoor de grondstofvoorziening toch al onder druk staat. De uitdaging voor de verwerkers wordt dus nog groter. Op de langere termijn gaan verwerkende bedrijven en logistieke dienstverleners mogelijk werkzaamheden verplaatsen naar het VK. Dat gaat dan ten koste van de werkgelegenheid in Nederland.”
Lees verder onder foto
Wat zijn de gevolgen voor de visgroothandel?
“De export naar het VK, nu een derde land, wordt in ieder geval lastiger. De Nederlandse groothandel verhandelt ook vis uit derde landen via Nederland. Bijvoorbeeld zalm uit Noorwegen en koolvis uit Alaska. Dit leidt in deze nieuwe situatie tot betaling van extra invoerrechten aan de grens van het VK. Mogelijk gaan de verkopende partijen uit landen buiten de Europese Unie hun product rechtstreeks in het VK verkopen. Of dat gebeurt, is natuurlijk afhankelijk van de handelsovereenkomsten die het VK sluit met die landen.
Daarnaast is het voor de Nederlandse groothandel een stuk lastiger geworden, bijvoorbeeld als partijen van verschillende origine, van binnen en buiten de EU, in dezelfde wagen naar het VK worden gezonden. Dan zijn verschillende documenten nodig.”
Lees verder onder foto's
Hoe loopt het nu met de import van vis en visproducten vanuit het VK naar Nederland?
“Wat we hadden gevreesd, wordt nu bewaarheid. Het komt regelmatig voor dat Britse leveranciers niet op tijd beschikken over de benodigde certificaten. Dat leidt tot problemen aan de grens met Nederland. Ladingen worden soms teruggestuurd. Er zijn verwerkende bedrijven die voorlopig even niet importeren vanwege deze logistieke drempel. En dan krijgen we ook nog 1 april, de datum dat een nieuw gezondheidscertificaat overlegd moet worden. Dit gaat allemaal voorbij, maar dan zijn we wel maanden verder.”
'Visserij kent enkel verliezers'
Landbouwraad in Londen Tim Heddema stelt dat de Brexit-deal in de visserij en visverwerkende industrie enkel verliezers kent. “Zelfs de Engelse en Schotse vissers zijn ontevreden, omdat ze vinden dat ze te weinig quotum hebben ‘teruggewonnen’. Interessant wordt nu of de Britse sector in staat is om de extra vis te verwerken en te vermarkten. Daarvoor is nu te weinig capaciteit en binnenlands is er beperkte vraag naar soorten die tot nu toe vooral werden geëxporteerd. De Britse overheid zet in op een grotere rol voor de eigen verwerkende industrie. Zo komt er een ontwikkelingsfonds van 100 miljoen pond. De overheid denkt aan wetgeving om Brits gevlagde vaartuigen, inclusief die in buitenlandse handen, minimaal 70 procent van hun vangsten te laten aanlanden in Engeland. Daarmee worden echter ook Britse vissers verder beperkt in hun mogelijkheden om de beste prijs te vinden in Europese havens.”