Kassenteelt Iran krijgt boost dankzij Nederlandse kennis
Een consortium van Nederlandse kennis- en trainingsinstellingen en experts is begonnen om de glastuinbouw in Iran een stevige boost te geven. Die sector moet vooral rond de hoofdstad Teheran fors groeien om aan de groeiende vraag aan goede verse groenten te kunnen voldoen. Duizenden managers op midden- en hoog niveau moeten in Iran de benodigde kennis opdoen om de groei mogelijk te maken.
Niet minder dan twee derde van de groei van de voedselconsumptie zal rond het jaar 2035 afkomstig zijn van 600 megasteden. Teheran (hoofdstad van Iran) en Bagdad (hoofdstad van Irak) met respectievelijk 15 en 8 miljoen inwoners zijn hiervan directe voorbeelden. De recente impact van internationale handelsbarrières en sancties tegen deze landen maken duidelijk dat dergelijke megasteden eigen plannen moeten ontwikkelen om de lokale voedselzekerheid zeker te stellen. Daarin zal de voorziening van verse groenten in belang toenemen. Nieuw beleid is ook nodig om de aanwezige bronnen zoals water, CO2, arbeid, mineralen en energie optimaal te gebruiken.
Lees verder onder foto
De benodigde productiegroei betekent een enorme operatie voor organisaties die betrokken zijn bij de voedselproductie en logistiek. De leidende positie van Nederland in voedselproductie ecosystemen verschaft goede mogelijkheden om sleutelposities in te nemen voor de wereldwijde overdracht van technologie en kennis op dit gebied. Nieuwe hybride vormen van kennisoverdracht nemen daarin een belangrijke rol in.
Focus op waterproductiviteit
In het geval van Iran ontwikkelt Teheran zich snel als megastad. Investeringen voor agrarische ontwikkeling werden in 2016 ingezet met een focus op grotere waterproductiviteit. Het beleid in de tuinbouwsector is erop gericht om het areaal aan kassen met een factor 4 te vergroten met 48.000 tot 60.000 hectare in 2025. Door sancties van de VS zal dit wellicht niet worden gehaald, maar ontwikkelingen zetten zich wel door. De belangrijkste drijfveer is efficiënter gebruik van beschikbaar water en een hogere productie en kwaliteit van voedsel en bloemen voor de nationale en regionale exportmarkt. De Nederlandse en Iraanse overheid hebben in 2016 een Memorandum of Understanding (MoU) getekend om de groei in de tuinbouwsector te ondersteunen.
Lage productie
Op basis van een verkenningsmissie in oktober 2018 van Greenport West-Holland in samenwerking met de Nederlandse Ambassade (EKN) in Teheran werd duidelijk dat voor een investering in 48.000 hectare kassen een goed georganiseerde training- en educatieprogramma nodig zijn. Berekend werd dat meer dan 100.000 managers op midden en hoog niveau, én ondernemers in de keten moeten worden getraind. De lokale faciliteiten voor training en educatie zijn niet toegesneden op deze vraag naar kennis. Zonder goed getrainde staf kan het beloofde productieniveau niet worden gehaald.
Typische cijfers zijn lage productie van 30 kilo tomaten per m2 in plaats van 60 kilo. De kwaliteit is laag, dus ook de marktprijs, waardoor de business verlies leidt. Samen met het Iraanse Ministerie van Landbouw, business en universiteit van Teheran werd een meerjarig programma ontwikkeld om de professionele ontwikkeling in de kassentuinbouw sector te ondersteunen.
Lees verder onder foto
Consortium Dutch Sprout
In Nederland werd, met steun van de Nederlandse Ambassade in Teheran, een consortium opgericht - www.dutchsprout.nl - om hieraan invulling te geven en als counterpart te fungeren voor een stuurgroep in Iran. Het consortium vormt de link met tuinbouwsector en kennisinstellingen in Nederland om de juiste experts te leveren. De partners in Dutch Sprout zijn sterk verbonden met universiteiten en hogescholen en experts in Nederland. Het EKN heeft een belangrijke faciliterende rol (economische diplomatie) in relatie tot de nationale beleidsplannen en netwerken in Nederland.
Ontwikkeling kassen topprioriteit
Groenten geproduceerd in mid-en hightech kassen, en verticale farms zullen een belangrijke rol spelen in de toekomstige versvoorziening van megasteden. Vooral in landen in het Midden-Oosten, waar efficiënt gebruik van water een steeds groter probleem vormt, is productie in klimaatgecontroleerde kassen een absolute noodzaak. China, Turkije en Mexico, maar ook Iran hebben kassenontwikkeling topprioriteit gemaakt. Een andere drijvende kracht is dat steeds meer inkomen wordt besteed aan consumptie buitenshuis, zoals catering en restaurants. Door inkomensstijging neemt ook de vraag toe naar veilige, verse groenten van hoge kwaliteit.
Hightech is deel van oplossing
In de afgelopen decennia is het steeds meer duidelijk geworden dat alleen investering in hardware, zoals kassen en klimaatcontrolesystemen, geen duurzame oplossing vormen, en een lage return on investment opleveren. Lokale voedselvoorziening voor megasteden vraagt een hightech-oplossing in de hele productie- en waardeketen van verse groenten. Als gevolg van deze systeemaanpak neemt de complexiteit toe. In de kennisoverdracht moet maatwerk geleverd worden, toegesneden op de lokale situatie.
Lees verder onder foto
Vier succesfactoren
Factoren die bijdragen aan succesvolle implementatie zijn:
- Hightech oplossingen om productie in kasomgeving te optimaliseren. Het niveau van technologie heeft grote invloed op het gebruik van water, land, arbeid en gewasbeschermingsmiddelen. Nieuwe systemen zoals verticale landbouw, volledig gecontroleerde en autonome productiesystemen hebben een zeer efficiënt gebruik van water. De investeringen zijn groot en de vereiste vaardigheden voor het management hoog, maar door betere opbrengst en kwaliteit verdient dit zich op termijn terug.
- Ketenbenadering. Een belangrijke succesfactor is een zeer goed ontwikkelde waardeketen met koelinstallaties, efficiënte transport-en handelssystemen en marketing. Telers vertrouwen op een constante aanvoer van hoogwaardige zaden, gewasbeschermingsmateriaal, schoon water, energie enz. Retailers vragen om dagelijkse aanvoer van hoge kwaliteit verse groenten.
- Goed opgeleide en geschoolde werknemers en managers. Deze zijn cruciaal om de benodigde productieniveaus (in kilo´s en kwaliteit) en output van de toeleveringsketen te verkrijgen. Innovaties en veranderende omstandigheden vereisen dat experts en managers inzicht hebben in het productiesysteem en hoe de voedselketen kan worden verbeterd.
- Samenwerking in clusterverband. Individuele investeerders kunnen de verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling van het hele cluster niet nemen. Ontwikkeling van een tuinbouwcluster om megasteden te voeden, vereist een afgestemd en geoptimaliseerd netwerk van investeerders, ondernemers, publieke organisaties, onderzoeksinstituten, opleiding- en onderwijsinstellingen. Een goed systeem van kennisoverdracht vereist bovendien een vraaggestuurd proces, waarin bedrijven leren communiceren met onderzoek en onderwijs om de nieuwste kennis en beste medewerkers te krijgen.
Hybride leren
Een verscheidenheid aan vaardigheden en competenties zijn vereist. Moderne educatieve programma's zijn ontwikkeld, gebaseerd op hybride leren: een combinatie van real-live leren in de praktijk, goed uitgeruste up-to-date trainingsfaciliteiten, online coaching, groepsdiscussie etc. Moderne digitale uitwisselingsplatformen vergemakkelijken de uitwisseling tussen mensen. Voorbeelden zijn www. agribusiness.academy en academies zoals Priva Academy of Delphy.
Uitwisseling is essentieel
Steden in de wereld experimenteren met innovaties voor beleid en realisatie van effectieve lokale voedsel-ecosystemen. Uitwisseling van kennis, ervaringen en concepten op wereldschaal is essentieel voor invulling daarvan. In de kennisoverdracht kan Nederland een belangrijke rol spelen. Moderne trainingen en opleidingen, hybride leerprogramma's met up-to-date trainingsfaciliteiten en ‘open source’ leren zijn hierbij hard nodig.
Hans Smolders, Landbouwteam Iran & Irak
Woody Maijers, Innovatiepact-regisseur Greenport West-Holland
Twitter: @AgroTeheran
TEH-lnv@minbuza.nl
November 2019