Franse tuinbouw moderniseert, juist in coronatijd
De bedekte tuinbouw in Frankrijk is heterogeen en divers. De Franse overheid zet in op innovatie en versterking van de keten. Dit biedt kansen voor Nederlandse bedrijven, bijvoorbeeld op het gebied van energiebesparing en efficiënt gebruik van gewasbeschermingsmiddelen.
Frankrijk is in Europa qua areaal en aantal producenten een grote speler in de sectoren groente- en fruitteelt. Volgens de laatste landbouwtelling (2010) telde het land ruim 30.000 groentetelers (200.000 ha) en bijna 28.000 fruittelers (160.000 ha).
De bedekte teelt in Frankrijk is heterogeen en zeer divers, bijvoorbeeld qua regionale specialisatie, maar ook qua bedrijfsgrootte en leeftijd van tunnels en kassen. In 2010 werd in Frankrijk door bijna 15.000 bedrijven tuinbouw in kassen bedreven. Bijna twee derde daarvan betrof groenteteelt en een derde sierteelt.
Er bestaat een wereld van verschil tussen de hypermoderne bedrijven en de kleinere telers, die vaak nog in tunnels telen, maar die qua aantal en oppervlakte een groot deel van de Franse tuinbouwsector uitmaken. Er is dus nog veel te winnen als het gaat om kennis en technologie. Dat wil niet zeggen dat de ontwikkelingen in de sector stilstaan.
'Franse kastelers besteden 23% van hun exploitatiekosten aan energie'
Modernisering van kassen
In 2017 is een strategie vastgesteld voor de modernisering van Franse tuinbouwkassen. Vooral tomatentelers hebben geprofiteerd van de door FranceAgrimer toegekende subsidie van €3,5 miljoen. Het ging om projecten op het gebied van bijvoorbeeld semi-gesloten kassen, klimaatsystemen, thermische schermen en waterzuivering.
Volgens FranceAgrimer is de efficiëntie van de teelt in kassen gestegen. Zo is de opbrengst van trostomaten in 5 jaar tijd gestegen met 10 kilo per vierkante meter, bij een energiegebruik van 6 kWh per kilo. Warmtekrachtkoppeling was hierbij een belangrijk aspect, hoewel bedrijven ook naar andere hernieuwbare energiebronnen kijken.
De sectororganisatie Légumes de France vertegenwoordigt Franse telers in het overleg met de overheid en de private sector, bijvoorbeeld als het gaat over financiering en energieverbruik. Volgens deze organisatie gaat voor kastelers 23% van hun exploitatiekosten op aan energieverbruik. Nederland heeft op dit gebied veel ervaring die in Frankrijk benut kan worden.
Keurmerken en labels
De groente- en fruitsector moet zich aanpassen aan nieuwe uitdagingen op het gebied van gezonde, veilige en duurzame voeding. Hiervoor wordt een label ontwikkeld: Signes d’Identification de la Qualité et de l’Origine (SIQO).
In het ‘Plan Filière fruits et légumes’ neemt de sector zich voor het marktaandeel van SIQO- gelabelde producten in 2023 te hebben verdubbeld tot 25% van de totale productie. Hiermee bereidt de sector zich voor op de wet EGALIM. Hierin staat dat 50% van de producten in de catering en kantines kwalitatief goed en duurzaam geproduceerd moet zijn.
SIQO omvat zowel oorsprongsbenamingen (AOP, IGP) als kwaliteitslabels, zoals Label Rouge. FranceAgriMer heeft ze in kaart gebracht, onderzocht met welke problemen de sector te kampen heeft en wat het groeipotentieel is. De Franse ervaringen met afzet van producten die zich onderscheiden met een keurmerken of label zijn relevant voor Nederlandse spelers.
Kansen voor Nederlandse ondernemers
Frankrijk heeft op het gebied van bedekte teelt nog een enorme groeipotentie. Er is ruimte genoeg, de vraag naar hoogwaardige producten is groot, en er kan nog een hele slag worden gemaakt in de modernisering van de kasteelt. De Nederlandse ambassade in Parijs laat momenteel een sectorstudie uitvoeren naar de tuinbouw in Frankrijk en de kansen voor Nederlandse bedrijven. De focus ligt op de bedekte teelt. Deze studie verschijnt naar verwachting eind januari.
Eind januari 2021 vindt een digitale missie naar Frankrijk plaats op het gebied van kunstmatige intelligentie (AI) in de land- en tuinbouw. Een van de thema’s is de autonome kas.
Meer informatie? Neem contact op met het Landbouwteam Parijs.
Minder gewasbeschermingsmiddelen
Het Franse ministerie van Landbouw en Voedsel publiceerde op 9 juli 2020 een subsidieregeling voor de aanschaf van apparatuur om gewasbeschermingsmiddelen efficiënter in te zetten of alternatieve middelen toe te passen. Het gebruik van chemische middelen ligt heel gevoelig in Frankrijk, er is permanent discussie over en er wordt veel gedaan om het gebruik ervan te verminderen.
Innovatie en digitalisering
Digitalisering van de land- en tuinbouwsector in Frankrijk maakt een snelle ontwikkeling door. Ondernemers investeren in digitale innovaties zoals robots, sensoren, drones en precisietechnieken. De Nederlandse ambassade in Parijs heeft een sectorstudie laten uitvoeren naar digitalisering van de Franse landbouw.
Imago bedekte tuinbouw
Onder veel Franse consumenten heeft kasteelt een slechte naam: het zou ‘perfecte maar smakeloze’ producten voortbrengen. De sector neemt initiatieven om daar verandering in te brengen, bijvoorbeeld door open dagen te organiseren en door informatiepakketten beschikbaar te stellen aan scholen.
De coöperatie van groenteproducenten Prince de Bretagne zet in op agro-ecologie en stelt in een zojuist gepubliceerd rapport als doel dat 100% van de kastelers in 2020 een Haute Valeur Environnementale (HVE) milieucertificering hebben. Het volume aan biologische producten wil de coöperatie binnen tien jaar verviervoudigen.
Impact COVID-19
Franse telers hebben, net als in Nederland, te lijden onder de maatregelen die genomen worden om het coronavirus in te dammen. Een belangrijk aspect is het gebrek aan seizoenarbeiders. In het voorjaar van 2020 is een speciaal online platform ingesteld om de lokale bevolking op te roepen een helpende hand te bieden in de land- en tuinbouw.
Er is een trend onder consumenten (vooral onder stedelingen uit de hogere inkomenssegmenten) om in Frankrijk geproduceerd voedsel te kopen. De overheid stimuleert dit. Deze trend is door corona versterkt. Het overgrote deel van de Franse bevolking behoort echter niet tot die gegoede bevolkingsgroep en zal, zeker in tijden van economische crisis, voorkeur blijven geven aan goedkope producten.
Landbouwteam Parijs
E-mail: par-lnv@minbuza.nl
Twitter: @AgriParijs
December 2020