Impact COVID-19 op de Mexicaanse agro-food sector
Na het afkondigen van een sanitaire noodsituatie op 30 maart 2020, besloot de Mexicaanse overheid al gauw dat de landbouw en agro&food sector als essentiële activiteiten worden beschouwd. Al daarvóór werd duidelijk dat grote bijeenkomsten uitgesteld moesten worden, wat inhoudt dat talrijke beurzen en missies naar een ander moment zijn verplaatst. De sanitaire noodsituatie is inmiddels verlengd naar 30 mei 2020, wat onder andere betekent dat de bevolking wordt opgeroepen om zo veel mogelijk thuis te blijven en bedrijven verplicht niet-essentiële activiteiten die werknemers niet thuis kunnen uitvoeren, te staken. Hieronder leest u over de gevolgen van COVID-19 op de Mexicaanse agro-food sector.
Tuinbouw
De belangrijkste afzetmarkt voor Mexicaanse tuinbouwproducten is de Verenigde Staten. Op 21 maart werd de Mexicaans-Amerikaanse grens gesloten voor niet-essentieel verkeer, dat wil zeggen voor toerisme of andere recreatieve doeleinden. De grens blijft in elk geval nog tot 21 mei gesloten. Handel blijft echter wel mogelijk. Jaarlijks exporteert Mexico voor $5.9 miljard aan verse groenten en $5.8 miljard aan vers fruit naar de VS, vooral de groenten veelal geproduceerd met behulp van Nederlands uitgangsmateriaal en technologie. Aanvankelijk werd gevreesd voor een daling in de vraag naar groenten en fruit, aangezien werd aangenomen dat Amerikaanse consumenten die hun inkomen achteruit zien gaan, over zouden stappen op goedkopere alternatieven (bijv. tomaten in blik in plaats van verse tomaten). Na grote schommelingen op de Amerikaanse markt is de vraag naar Mexicaanse groenten en fruit voorlopig gestabiliseerd. De dalende peso ten opzichte van de Amerikaanse dollar maken de import van uitgangsmaterialen weliswaar duurder voor Mexicaanse telers, maar de export van Mexicaanse groenten en fruit naar de VS juist goedkoper, en dus aantrekkelijker.
Sierteelt
De Mexicaanse sierteeltsector heeft zwaar te leiden onder de coronacrisis. Mexico is qua oppervlakte ’s werelds twee-na-grootste sierteeltproducent. Productie is voornamelijk voor de lokale markt. De maanden maart tot en met mei behoren tot de belangrijkste maanden van het jaar in verband met Moederdag dat in Mexico op 10 mei wordt gevierd. Bloemen worden verder ook veel gebruikt bij religieuze en sociale evenementen, die nu ook allemaal afgelast moeten worden. Ook in deze sector heeft de dalende peso een zeer negatieve invloed. Nederland levert o.a. bollen, stekken, substraat en technologie aan de Mexicaanse sierteeltsector.
De sierteeltsector kreeg afgelopen week nog een zware klap te verduren nadat een deelstaatminister in de media had gezegd dat bloemen het coronavirus kunnen verspreiden en de bevolking daarom aanraadde geen bloemen te kopen voor Moederdag. Normaliter is deze dag goed voor 50% van de jaarlijkse sierteeltomzet in Mexico. Brancheorganisatie CMF schat de totale verliezen voor de sector voor dit jaar als gevolg van de corona-crisis rond de € 150 miljoen. CMF deed tevens een publieke oproep tegen desinformatie en spoort de bevolking aan om juist wél Mexicaanse bloemen te kopen.
Vlees, zuivel en vis
Door verschillende factoren, waaronder de sluiting van de horeca en dalend besteedbaar inkomen van veel Mexicanen, neemt de vleesconsumptie af. De daling is het sterkst te zien in rundvlees, daarna varkensvlees en in mindere mate in kippenvlees. De Mexicaanse varkenshouderijen en vleesverwerkers hebben aan de alarmbel getrokken bij de Federale overheid. Vanwege de daling in de vraag en prijs, vrezen zij verliezen van € 580 miljoen, als er niet snel maatregelen worden getroffen voor de sector. Maatregelen die de sector voorstelt zijn o.a. versnelde actie om de Chinese markt voor Mexicaans varkensvlees open te stellen, een tijdelijk verbod op import van Amerikaans varkensvlees, een gelijktrekking van kosten voor gezondheidscertificaten voor Amerikaanse en Mexicaanse exporteurs en campagnes om Mexicaans varkensvlees te promoten en voorrang te geven bij publieke aankopen. Export van Mexicaans rundvlees naar de VS ligt 10% hoger dan in 2019 in dezelfde periode, mede veroorzaakt door het sluiten van vleesfabrieken in de VS in verband met corona-besmettingen.
Net als in veel andere landen steeg de lokale consumptie van eieren tijdens de crisis. Detailhandelsprijzen van consumptie-eieren stegen in maart met 26%, vanwege paniekaankopen. De vraag en consumentenprijs van eieren is inmiddels weer gestabiliseerd. De (houdbare) melkconsumptie steeg tijdens de crisis met meer dan 30%, terwijl de vraag naar kaas en yoghurt fors daalde in maart en april. Dit had vooral te maken met logistieke problemen.
De Mexicaanse visserijsector zag haar omzet met 90% dalen als gevolg van de sluiting van de horeca, en het instorten van de internationale markt voor Mexicaanse exportproducten als kreeft en garnalen. Ook deze sector start een campagne om Mexicaanse consumenten te bewegen om vooral Mexicaanse vis en schaaldieren te consumeren.
Bierbrouwerijen
Hoewel de agro-sector als essentieel is aangemerkt, moest de productie, distributie en verkoop van bier worden stopgezet. Dit heeft consequenties voor de beschikbaarheid van bier voor de lokale en buitenlandse markt (met € 3,74 miljard aan jaarlijkse exportwaarde (2019) is bier Mexico’s belangrijkste agro-food exportproduct). Bierprijzen in de lokale markt zijn gestegen en bier-brancheorganisatie Cerveceros de México waarschuwt dat Mexicaans bier binnenkort niet meer beschikbaar zal zijn. Geïmporteerd bier zal nog wel beschikbaar zijn. De sluiting van bierbrouwerijen heeft ook consequenties ook voor andere waardeketens: Zo ondervinden veevoerproducenten problemen in hun supply chains, aangezien malt-reststromen uit de bierproductie als ingrediënt in veevoer worden gebruikt. Heineken Mexico, ook noodgedwongen gestopt met haar bierproductie, is inmiddels antibacteriële handgel , mondkapjes en noodrantsoenen gaan produceren en/of distribueren.
Food Retail
Sinds de crisis heeft ook in Mexico het on-line boodschappen doen een vlucht genomen. ANTAD, de brancheorganisatie voor de detailhandel (die zo’n 51.000 winkels in het land vertegenwoordigt), geeft in haar inkoopbeleid tijdelijk prioriteit aan Mexicaanse producten.
Import- en exportformaliteiten
De import en export van voedsel heeft over het algemeen zonder noemenswaardige problemen doorgang gevonden. Het Mexicaanse Ministerie van Landbouw gaf reeds in een vroeg stadium van de crisis aan dat agro-import en export doorgang zullen blijven vinden. Wel heeft COFEPRIS, de overheidsdienst van het Mexicaanse Ministerie van Volksgezondheid en verantwoordelijk voor importvergunningen van voedselproducten voor menselijke consumptie waaronder zuivelproducten, aangekondigd tijdens de noodsituatie niet de wettelijke vastgelegde maximumtermijnen te kunnen hanteren voor de uitgave van importvergunningen. Reden daarvoor is dat COFEPRIS tijdens de crisis prioriteit geeft aan het verlenen van vergunningen voor medische hulpmiddelen en medicijnen. Dit leidt soms tot langere wachttijden voor import aan de Mexicaanse grens voor bijvoorbeeld zuivelproducten.
Economische overheidsmaatregelen
Op 5 april presenteerde president Andres Manuel Lopez Obrador (AMLO) een pakket aan maatregelen om de economische gevolgen van de corona-crisis te lijf te gaan. Met zijn pakket beoogt AMLO de komende maanden o.a. 2 miljoen banen te creëren door middel van infrastructuurprojecten, en bestaande steunprogramma’s & fondsen voor kleine boeren en vissers uit te breiden. Ook heeft het Ministerie van Economie leningen beschikbaar gesteld aan het midden- en kleinbedrijf. Middelgrote en grote bedrijven die in de problemen komen, hoeven echter niet op overheidssteun te rekenen, aldus AMLO. De private sector is zeer kritisch over de maatregelen omdat dit volgens hen weinig tot geen soelaas biedt voor het bedrijfsleven. Ook verloopt de samenwerking tussen overheid en werkgevers erg moeizaam en lukt het hen vooralsnog niet om het eens te worden over maatregelen om de economie te redden. Op landbouw en voedselgebied stellen overkoepelende werkgeversorganisatie CCE en boerenorganisatie CNA een ‘nationaal agro-food-solidariteits-akkoord’ voor om de voedselvoorziening voor de arme Mexicanen te waarborgen. Ook hierover is echter geen overeenstemming bereikt.