Productie plantaardige eiwitten in de lift in Bulgarije
Het areaal eiwithoudende gewassen neemt sinds 2015 in Zuidoost-Europa fors toe. Dit dankzij de extra steun aan boeren voor de verbouw van eiwithoudende gewassen. Die steun is sinds 2015 opgenomen in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). De landen in deze regio, waaronder Bulgarije, willen de productie en verwerking van plantaardige eiwitten vergroten en verbeteren. Nederlandse kennis en technologie kunnen hierbij helpen.
Een aantal landen in het zuidoosten van Europa is verenigd in de zogeheten driezeeënregio. Deze regio bestaat uit Bulgarije, Kroatië, Tsjechië, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Oostenrijk, Polen, Roemenië, Slovenië en Slowakije. De productie van plantaardig eiwit is voor boeren in deze regio aantrekkelijk omdat landbouwers in het huidige GLB sinds 2015 boven op de hectarepremie extra steun ontvangen van maximaal 2% voor de verbouw van eiwithoudende gewassen.
De hoogte van deze extra steun wordt vastgesteld op basis van het eiwitgehalte van het gewas. Voorwaarde is dat dit eiwitgehalte meer dan 20% bedraagt om zo een hogere biologische- en voedingswaarde te garanderen. In de nieuwe GLB-periode 2023-2027 is deze eiwitsteun ook weer opgenomen.
Lees verder onder foto
Groei eiwitgebieden
Verhoging van de plantaardige eiwitproductie in Europa draagt bij aan het realiseren van een duurzame voedselproductie. Met dank aan de extra eiwitsteun uit het GLB nam het areaal eiwithoudende gewassen in Zuidoost-Europa fors toe. In Bulgarije bijvoorbeeld werden in 2018 op 216.000 hectare eiwitrijke gewassen verbouwd, een verhoging van 136% ten opzichte van 2014. Tussen 2007 en 2014, toen deze eiwitopslag in de directe inkomenssteun voor boeren nog niet bestond, daalde het totale areaal eiwithoudende gewassen in Bulgarije juist met 7,5% (van 99.000 hectare in 2007 naar 91.500 hectare in 2014).
Verhogen productie
De productie van plantaardig eiwit is voor boeren in met name het zuidoosten van de driezeeënregio aantrekkelijk en de landen uit deze regio willen de productie en verwerking van plantaardige eiwitten dan ook verhogen. In aanwezigheid van Europees landbouwcommissaris Janusz Wojciechowski ondertekenden de landen onlangs in het Poolse Krakau een verklaring om deze verhoging te realiseren.
Lees verder onder foto
Erwten en bonen in Bulgarije
Onder peulvruchten zijn vooral voedererwten en bonen een belangrijke bron van plantaardige eiwitten. In Bulgarije wordt intensief geselecteerd om het beste uitgangsmateriaal te krijgen voor de productie van deze peulvruchten. Ook doen wetenschappelijke vakgroepen uitgebreid onderzoek naar de meest geschikte zaden. Bulgarije beschikt dan ook over een aanzienlijk aantal resistente peulvruchtsoorten die zijn aangepast aan de Bulgaarse klimaatomstandigheden.
Uitstekend klimaat
KemAgro is een verwerkingsbedrijf in de top 30 van tarweproducenten in Bulgarije. Directeur Hristo Tsvetanov herinnert zich dat er voor 1989 in Bulgarije ook al meer eiwithoudende gewassen werden geteeld. Het uitstekende klimaat en de vruchtbare bodem in het land bieden enorme mogelijkheden om de productie van eiwithoudende gewassen flink op te schroeven. Bijvoorbeeld van het gewas luzerne. Tsvetanov: “Onze bedrijven verwerken luzerne en exporteren dit naar China en het Midden-Oosten. Maar het zijn helaas kleine volumes. Met efficiëntere teeltmethodes kunnen deze volumes makkelijk omhoog en kan de kostprijs in de keten omlaag.”
'Het uitstekende klimaat en de vruchtbare bodem in Bulgarije bieden enorme mogelijkheden om de productie van eiwithoudende gewassen flink op te schroeven'
Tsvetanov hoopt dat, gezien de verschuiving van de luzerneproductie van China naar Europa, zijn bedrijf mede met het oog op de gunstige geografische ligging, aantrekkelijker wordt als partner. “Het is nu een tijd om meer specifieke gewassen zoals eiwithoudende gewassen te produceren en te verwerken. Er zijn goede vooruitzichten en ons bedrijf is er klaar voor,” concludeert Tsvetanov.
Behoefte aan technologie
Om de groei van eiwithoudende gewassen in Zuidoost-Europa door te zetten en de kostprijs te verlagen, is een betere organisatie van de productie en verwerking noodzakelijk. Intensievere samenwerking in de ketens en het aangaan van partnerships kunnen helpen om de teeltvolumes van eiwithoudende gewassen zoals bijvoorbeeld luzerne en erwten in de hele regio te verhogen.
Daarbij kunnen deze gewassen in Zuidoost-Europa beduidend goedkoper worden geproduceerd in vergelijking met die in West-Europese landen. Kosten van inefficiënt transport vanwege vaak gebrekkige infrastructuur, soms inefficiënte laad- en losmechanismen door het ontbreken van moderne technologie kunnen dit verschil echter weer tenietdoen. Nederlandse kennis en technologie op het gebied van teelt en oogst, maar ook in de ontwikkeling van plantaardige eiwitketens is dan ook zeer welkom in de regio.
Investeringskosten
Bulgarije is het meest zuidelijke punt van Europa waar eiwithoudende gewassen worden geproduceerd. De investeringskosten voor de bouw van een fabriek of een productiecapaciteit liggen in dit land beduidend lager dan in het westen, evenals de arbeidskosten. Een ander niet te onderschatten aspect is de lage vennootschapsbelasting in Bulgarije.
De lokale overheden zijn enthousiast en willen meewerken om investeerders aan te trekken. Kortom, er is genoeg aanleiding om Bulgarije te ontdekken op het gebied van de productie van eiwitgewassen.
Landbouwteam Roemenië/Bulgarije
Mail: sof-lnv@minbuza.nl
Twitter: @NLAgriROBG
November 2021