België: Nieuw federaal regeerakkoord biedt kansen voor samenwerking met Nederland in de landbouwsector
Na de verkiezingen van 9 juni 2024 en een regeringsvorming van 236 dagen is in België op 3 februari 2025 een nieuwe federale regering aangetreden. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste punten voor landbouw uit het regeerakkoord, maar over het algemeen bevat het geen belemmeringen voor samenwerking met Nederland op het vlak van landbouw. In tegendeel, de onderwerpen sluiten in vele gevallen naadloos aan (bv efficiënt gebruik mest, precisielandbouw) bij de Nederlandse ambities.
De bevoegdheid landbouw in de ‘Arizona’-coalitie
De nieuwe Belgische regering bestaat uit vijf partijen: de Waalse liberalen (MR), de Vlaamse socialisten (Vooruit), de Vlaamse en Waalse christendemocraten (CD&V en Les Engagés) en de Vlaams-nationalistische N-VA. Qua kleur vertegenwoordigen deze partijen de vlag van de Amerikaanse staat Arizona. Om deze reden spreekt men in België van de ‘Arizona-coalitie’.
Landbouw en milieu zijn in België een gewestelijke bevoegdheid en daardoor is de directe impact van het federale beleid op de Vlaamse of Waalse land- en tuinbouw eerder beperkt. Onderwerpen die wel nog een federale beslissingsbevoegdheid zijn, zijn voedselveiligheidsbeleid, veterinaire en fytosanitaire aangelegenheden en handelsaspecten. Via deze bevoegdheden treft het federale regeringsbeleid dus wel de Vlaamse of Waalse land- en tuinbouw.
David Clarinval (Waalse Mouvement Réformateur, MR, Franstalige liberalen) is ook in dit nieuwe federale kabinet weer minister van Landbouw naast de bevoegdheden Werk en Economie.
Strategische autonomie voor de economie als geheel…..
Op de economische agenda van minister Clarinval komt prominent ‘strategische autonomie’ naar voren, waarbij via het plan ‘MAKE 2030’ de industrie versterkt zal worden. Daartoe moeten er ‘ambitieuze, open en rechtvaardige handels- en investeringsakkoorden op Europees niveau’ gesloten worden. Ook is de regering is voorstander van een Europees compensatiefonds voor landbouwers bij eventuele marktverstoringen.
… en voedselzekerheid voor de landbouw via innovatie en nieuwe technologieën
Voor landbouw vertaalt de strategische autonomie zich naar een landbouwbeleid dat voedselzekerheid waarborgt en een langetermijnvisie bevordert met oog voor economische, sociale en ecologische duurzaamheid. In deze context wordt precisielandbouw speciaal genoemd. De innovatiemissie van Nederland naar België die wij als Nederlandse ambassade in België voor eind 2025 op de agenda hebben staan, past dus goed in deze ambitie.
Ook wat betreft de inzet en erkenning van Renure blijft België een gesprekspartner voor Nederland, want ‘producten op basis van natuurlijke bronnen’ en ‘efficiënter gebruik van water en mest’ komen expliciet naar voor in het regeerakkoord.
Op het gebied van plantenveredeling zal België zich blijven inzetten voor nieuwe genomische technieken. Pesticiden worden verder gereduceerd en er wordt ingezet op innovatieve alternatieve gewasbeschermingsmiddelen – dit in overleg met de deelstaten. De regering wil zich ook engageren om de homologatieprocedure voor nieuwe producten te verbeteren en te versnellen.
Correcte prijsvorming voor landbouwers
De aanloop naar de verkiezingen werden gekenmerkt door heftige boerenprotesten. Er heerste bij de landbouwers een algeheel gevoel van ontevredenheid over diverse onderwerpen, zoals administratieve lastendruk en een gebrek aan toekomstperspectief door bijvoorbeeld opgelegde maatregelen in het kader van de klimaatopgave en het gevoerde grondbeleid. Ook handelsakkoorden zorgden voor de nodige onrust. In het licht hiervan is er speciale aandacht in het regeerakkoord voor de positie van de landbouw(er) in de keten. Landbouwers zijn volwaardige ondernemers die recht hebben op een betere, correcte prijsvorming. Daartoe zal het Prijzenobservatorium versterkt worden en komt er een evaluatie van de wet rond oneerlijke handelspraktijken tussen ondernemingen in de landbouw- en voedselvoorzieningsketen.
Algemene sociale en fiscale maatregelen die ook de landbouw aangaan
Ten slotte vinden we verspreid in het regeerakkoord nog passages terug over:
-het makkelijker maken om producten van korte keten in aanbestedingen te voorzien;
-het op peil houden van budgetten voor voedselbanken, waarbij schenkingen niet langer fiscaal gediscrimineerd worden;
-het ondersteunen en versterken van het zelfstandigenstatuut, via bijvoorbeeld een betere sociale bescherming;
-de aanpassing van de wapenwet zodat nachtkijkers en geluidsdempers van jagers onder bepaalde voorwaarden worden toegelaten ter bestrijden van o.a. everzwijnen.
