Portugal en zijn nieuwe landbouwbeleid: so far, so good!
Sinds april heeft Portugal een nieuwe christendemocratische regering. Deze regering trad aan vlak na een periode van protesten vanuit de agrarische sector. Acht jaar lang regeerden de socialisten het land en de laatste periode zelfs met absolute meerderheid. De nieuwe minderheidsregering van premier Luis Montenegro heeft 80 van de 230 zetels. Na ruim 100 dagen maken we de balans op over de stemming onder Portugese boeren. Lukt het de nieuwe landbouwminister om de hooggespannen verwachtingen waar te maken?
De “nieuwe” landbouwminister, José Manuel Fernandes, werd bij zijn aantreden omschreven als een oude rot in het vak. Hij had zitting in het Europees Parlement waar hij o.a. lid was van de Commissie Landbouw en Plattelandsontwikkeling. Daarnaast was hij betrokken bij het Multi Financieel Kader 2021-2027 en stond hij, volgens de BCW Invloedindex in het Europees Parlement, op de vierde plaats als politicus met de meeste parlementaire en publieke invloed.
Na jarenlange ontevredenheid over het beleid van het ministerie van landbouw en visserij waren de verwachtingen vanuit de landbouwsectoren dan ook hoog gespannen. De belangrijkste opdracht van ‘hun’ nieuwe minister was om de sector en het ministerie weer te herenigen. Vooralsnog lijkt hij hierin te slagen. Fernandes past een totaal andere tactiek toe dan zijn voorgangster. Waar zijn voorgangster door de landbouwsector werd beschuldigd van een gebrek aan communicatie, treedt de nieuwe minister veel meer naar buiten toe, is hij zeer mondig en schuwt hij niet om zijn beloftes uitvoerig in de pers en op social media uit te dragen.
Een aantal van die beloften zijn inmiddels gerealiseerd. Het beleidsterrein bosbouw, wat door de vorige regering - onder hevig protest van de sector - werd overgeheveld naar het ministerie van milieu, is weer terug bij het ministerie van landbouw. Ook heeft de regering meer steun toegezegd aan boeren om hen meer inkomensstabiliteit te geven. De visserijsector mag het percentage arbeidsmigranten op vloten verhogen van 20 naar 40%, een maatregel die essentieel is om deze activiteit in stand te houden. In de landbouw- en visserijsector worden arbeidsmigranten geholpen om zich beter te integreren door hen de Portugese taal te leren. Het percentage buitenlandse werknemers in de landbouw- en visserijsector bedraagt 41%. Portugal telt in totaal 504.000 buitenlandse werknemers.
In media wordt echter druk gespeculeerd dat de wittebroodsweken van de landbouwminister binnenkort zullen eindigen. De grootste boerenbond van het land heeft inmiddels een publieke waarschuwing afgegeven in vorm van een geschreven opiniestuk in de krant Público. Een belangrijke verkiezingsbelofte die de regering nog niet nagekomen is betreft het in ere herstellen van de regionale landbouwdiensten. Deze diensten werden begin dit jaar samengevoegd met de Coördinatie Commissie voor de Regionale Ontwikkeling (CCRO), een reorganisatie die de sector zeer tegen de borst stuitte.
In de regionale landbouwdiensten werkten volgens de boerenbond vakmensen met verstand van zaken die boeren steun kunnen verlenen op allerlei gebied. Deze capaciteit is volledig tenietgedaan door de samenvoeging van deze diensten bij CCRO’s aldus de sector. De kwestie is in de Portugese politiek inmiddels hoog opgelopen. Als de landbouwminister de belofte van herstel van deze diensten niet nakomt, kan hij in het najaar rekenen op nieuwe demonstraties aldus de landbouworganisaties. De minister reageerde op social media met de stelling dat het vrij makkelijk is om “iets te vernietigen” zoals anderen dit hebben gedaan, maar het moeilijker is om iets ook weer op te bouwen; met andere woorden hij vraagt de sector om geduld.
Al met al kan gezegd worden dat in de sector de positiviteit is teruggekeerd maar dat dit ook zo weer zou kunnen omslaan. Het land kampt nog met veel andere uitdagingen waarvoor geen kant en klare oplossing is. Het gebrek aan water in een aantal gebieden in Portugal is er daar één van. Nu de zomerperiode aan het eind is, zal de regering flink aan de bak moeten om nieuwe protesten te voorkomen. Of dit gaat lukken hangt zal sterk afhangen of sector het door de minister gevraagde geduld kan opbrengen. En ook een politicus die voorheen hoog scoorde op de invloedindex kan niet alles naar zijn hand zetten.