België: Enquête naar huidige zorgen en toekomstige uitdagingen van Waalse boeren
Een enquête in juni 2024 van de Belgische bank KBC onder 300 Waalse boeren biedt inzicht in hun huidige zorgen en toekomstige uitdagingen.
Zorgen van de Waalse boeren in kaart gebracht
Hoewel de Waalse boeren met veel passie en trots het familiebedrijf voorzetten, doen ze dat niet zonder zorgen. Zoals ook bleek uit de boerenprotesten van begin 2024, maken boeren zich vooral zorgen over de beperkte winstgevendheid van hun bedrijven en de toenemende administratieve lasten als ook de sociale, fiscale en milieunormen. Daarnaast spelen de schommelende verkoopprijzen, de gevolgen van de klimaatverandering en de invoer van landbouwproducten die aan minder strenge normen voldoen dan Europese producten, een rol. Tot slot baart het gebrek aan langetermijnperspectief rond subsidies en de toegang tot landbouwgronden hen zorgen.
Ondanks de doorgevoerde vereenvoudigingen van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid van eind april 2024, vindt 65% van de Waalse boeren deze maatregelen onvoldoende. Over de versoepelingsvoorstellen van de eigen Waalse regering zijn zij zelfs nog minder te spreken (70% is ontevreden, tot zelfs 90% van de 35-44 jarigen).
Deze situatie leidt ertoe dat Waalse boeren voortdurend hun bedrijfsvoering in twijfel trekken en onder druk staan om nieuwe activiteiten te ontwikkelen, bijv. het zelf verwerken van de landbouwproducten, het openen van een boerderijwinkel of het ontwikkelen van nieuwe diensten. Dat de gemiddelde leeftijd van de Waalse boer 55 jaar is, zal hierbij ongetwijfeld een rol spelen.
Bijna alle Waalse boeren (94%) zijn van mening dat voor het runnen van een boerenbedrijf tegenwoordig een breed scala aan vaardigheden is vereist, waaronder financiële, administratieve, technologische, digitale en marketingkennis.
Gedeeltelijke oplossing bij de consument en retail
Volgens 60% van de Waalse boeren ligt een deel van de oplossing van hun problemen in de handen van de consument. Zij vinden dat consumenten bereid zouden moeten zijn om wat hogere prijzen te betalen en vaker zouden moeten kiezen voor lokaal geproduceerde seizoensproducten. Daarnaast is 82% van de Waalse boeren van mening dat supermarkten een grotere inspanning kunnen leveren door hogere prijzen aan hun leveranciers te betalen en meer lokale (Waalse) producten te promoten.
Bedrijfsovernames
Met een gemiddelde leeftijd van 55 jaar, is de kwestie van bedrijfsovername zeer actueel voor de Waalse landbouw. Uit de enquête blijkt dat 10% van de Waalse boer hier momenteel actief mee bezig is, terwijl 37% erover nadenkt. In totaal wil de komende vijf jaar zo’n 60% van de boeren stoppen en 64% zou hun bedrijf graag overdragen aan een familielid.
Het grootste obstakel bij een bedrijfsovername is de lage winstgevendheid. Andere obstakels die in de enquête genoemd worden zijn het gebrek aan financiële middelen en de beperkte beschikbaarheid van landbouwgrond. Om deze obstakels te beslechten zien de Waalse boeren veel heil in een nieuw op te richten overheidsinstantie, die prioriteit geeft aan de toegang tot landgronden voor jonge boeren. Ook zouden nieuwe boeren gedurende de eerste vijf jaar juridische en administratieve begeleiding moeten krijgen. Tot slot zouden jongen boeren aanspraak moeten kunnen maken op fiscale voordelen en op aanvullende financiële hulp vanuit de overheid.