Frankrijk: veestapel krimpt gestaag, klimaatdoelen veehouderij worden vanzelf gehaald
De Franse veestapel krimpt de afgelopen jaren met een paar procent per jaar, en die krimp zet naar verwachting door. Daarmee worden klimaatdoelstellingen gehaald zonder dat harde ingrepen nodig zijn. Toch is er veel onrust bij veehouders, en vertrouwt men de politiek niet.
Ecologische planning
Afgelopen maand heeft de Franse regering zijn plannen voor de zogenaamde ‘ecologische planning’ naar buiten gebracht. Dat betreft het klimaat- en milieubeleid van de Franse regering in brede zin. Onderdeel daarvan zijn doelstelling voor de reductie van CO2-uitstoot door de landbouw.
De Franse landbouw moet een reductie van 13 miljoen ton CO2 equivalenten realiseren voor 2030 (t.o.v. 2019), waarvan 5 miljoen ton vanuit de veehouderij. In de praktijk gaat het met name om de uitstoot van methaan door de rundveehouderij, aangezien dit de bulk van de uitstoot aan CO2 equivalenten uit de veeteelt vertegenwoordigt. De uitstoot van de veehouderij vertegenwoordigt 9% van de totale CO2-uitstoot in Frankrijk.
De Franse landbouw is daarmee in de ogen van velen behoorlijk ontzien ten opzichte van andere sectoren van de economie. Binnen de veehouderijsector zelf is echter behoorlijke onrust ontstaan naar aanleiding van deze doelstellingen en vooral de context waarin dit plaats vindt: een recent rapport van de Franse rekenkamer, nieuwe EU-wetgeving op het gebied van industriële emissies en uitspraken van diverse politici.
Autonome krimp
De Franse veestapel krimpt de afgelopen jaren met een paar procent per jaar (dit geldt zowel voor vleesvee, melkvee en varkens, voor pluimvee is de krimp veel groter). De aanleiding hiervoor is vooral de vergrijzing (van boeren) en het tekort aan bedrijfsopvolgers. Werk in de veehouderij geldt als weinig aantrekkelijk en zwaar, en het inkomen als matig. Deze krimp heeft ervoor gezorgd dat bijna de helft van de 5 miljoen ton reductie reeds is gerealiseerd.
De Franse veehouderijsector is door de regering gevraagd om voor het einde van het jaar met plannen te komen (een ‘road map’), over hoe men de resterende reductie aan CO2 uitstoot tot 2030 denkt te realiseren. Deze plannen zullen dan worden beoordeeld en op basis daarvan zullen fondsen worden vrijgemaakt om dit proces in de veehouderijsector financieel te begeleiden. Onderdeel van de road map zal o.a. de beoordeling van de CO2-uitstoot op het niveau van het individuele bedrijf zijn (‘diagnostic environmental’), met een tool box aan maatregelen die kunnen worden ingezet op bedrijfsniveau om reductie van uitstoot te bewerkstellingen en een audit na enkele jaren. Op dit moment wordt de ‘diagnostic’ reeds door 10% van de bedrijven gebruikt.
Consumptie
De consumptie van rundvlees in Frankrijk daalt de afgelopen jaren ook licht (overigens deels gecompenseerd door de toename van de consumptie van pluimveevlees). In die zin gaat die reductie van consumptie gelijk op met de krimp van de veestapel. Tot ongenoegen van de Franse rundvleessector is er echter wel een verschuiving gaande van consumptie van rundvlees van hoge kwaliteit (afkomstig van Frans vleesvee) naar de consumptie van minder waardevol gehakt (burgers) afkomstig van afgemolken koeien (vaak import). De Franse rundvleessector voert dan ook campagne met de leus ‘aimer la viande, mangeons-en mieux’ (houdt van vlees, en eet het betere).
De overheid wordt niet meer helemaal vertrouwd
Dit alles speelt tegen de achtergrond van een rapport van de Franse Rekenkamer van dit jaar, dat juist aandringt op een forse krimp van de rundveestapel, omdat die economisch niet rendabel zou zijn, zwaar gesubsidieerd zou zijn, voor veel CO2-uistoot zou zorgen en bovendien vlees voortbrengt dat als minder gezond geldt (rood vlees zou in bepaalde mate kankerverwekkend zijn).
De politiek wordt dus door veel veehouders niet meer vertrouwd, terwijl de agrarische sector over het algemeen geldt als pro-Macron. De partij Rassemblement National van Marine Le Pen profileert zich de laatste tijd op evenementen van de rundveesector (beurzen en dergelijke) met de hoop veehouders over te halen op die partij te stemmen.
Intussen zet President Macron zijn ministers van landbouw Fesneau en van financiën Le Maire aan om de veehouderijsector tegemoet te komen, aangezien hij sociale protesten vanuit de agrarische hoek zoveel mogelijk wenst te voorkomen. Zo ontrolden beide ministers tijdens de recente veehouderijbeurs ‘Sommet de l’Elevage’ een actieplan voor de Franse veehouderij met o.a. de volgende onderdelen:
- Betere communicatie over de positieve bijdrage van de veehouderij aan landschap en biodiversiteit (communicatiecampagne, debatten, databases, bedrijfsbezoeken, budget van 3 miljoen euro)
- Fiscale voordelen voor veehouders ter compensatie van de inflatie
- Betere aanduiding van de oorsprong van het rundvlees in de catering
- Modernisering van (kleine lokale) slachterijen
- Betere voorziening voor vervanging (op het bedrijf) bij vakantie van veehouders
- Betere mogelijkheden voor life long learning
- Steun aan het implementeren van innovatie op bedrijven (30 miljoen euro).
Dit plan moet de komende tijd verder worden uitgewerkt.
