Crisis in de Franse biologische sector

Nieuwsbericht | 03-07-2023 | 11:04

Er was direct kritiek van de biologische sector dat deze steun onvoldoende was, gezien de grote problemen.

Dit steunplan is nu aangevuld en versterkt. De minister van Landbouw en Voedselsoevereiniteit, Marc Fesneau, kondigde afgelopen 17 mei een reeks nieuwe maatregelen aan ter ondersteuning van de biologische landbouwsector.

Wat is er gaande in de Franse biologische sector

De biologische landbouw is belangrijk voor Frankrijk.  Zo was Frankrijk in 2021 met 2,8 miljoen hectare koploper in de Europese in biologische landbouw. De biologische landbouwsector zorgt voor zelfvoorziening in melk, eieren en, voor het eerst in 2021, in biologisch graan. Zie ook het eerder geplaatste bericht “Frankrijk: biologisch blijft groeien” (link onderaan dit artikel).

Daarnaast is Frankrijk nummer 2 in Europa wat betreft de biologische consumptie. De Fransen consumeerden (exclusief tropische producten) voor 80% hun eigen biologische producten.

Medio 2022 is daar verandering in gekomen, door de veranderde geopolitieke situatie sinds de oorlog in Oekraïne en de daarop volgende inflatie, en door verlies aan vertrouwen van de consument. Constatering is dat het aantal boeren in de biologische landbouw terugloopt en de verkoop van biologische producten  omlaag gaat. De Franse biologische markt heeft in 2022 ongeveer 68 miljoen euro verloren.

Volgens de cijfers van de het Franse officiële agentschap voor de biologische sector Agence Bio is de daling van het aantal boeren nog niet massaal. In 2022 zouden in totaal bijna 3.380 landbouwers hun certificering niet hebben vernieuwd. Dat is 34% meer ten opzichte van 2021. 

Het aantal omschakelingen (van conventioneel naar biologisch)  kende een daling van 32% in een jaar tijd,  met 55% in akkerbouwgewassen, 50% in de varkenssector, 49% in koeien en 46% in wijn. Hoewel in het GLB-programma 2023-2028 bijna 340 miljoen euro per jaar is uitgetrokken voor omschakelingssteun, is de verwachting dat dit budget bij lange na niet wordt opgebruikt. 

Serieuze signalen om in te grijpen en de biologische sector te ondersteunen. Dat is ook de mening van de Franse minister van landbouw, Marc Fesneau. Hij wil de ontwikkeling van de biologische landbouw en zijn sectoren ondersteunen. Streven daarbij is vòòr 2027 een stijging van het landbouwareaal tot 18% van het totale landbouwareaal
 

Welke steun is vrijgemaakt door de Franse overheid voor 2023

Ten eerste is een budget van 60 miljoen euro beschikbaar gesteld om de meest urgente problemen van de  biologische boeren  op te. In samenwerking met de biologische sector wordt hiervoor reeds actie ondernomen.

Daarnaast worden structurele antwoorden op de problemen van de biologische sector gegeven om de daling van de vraag op te vangen door :

• 500.000 euro wordt beschikbaar gesteld voor promotie van de consumptie van biologische producten door de consument. Zodoende kan Agence Bio zijn “Bioréflexe-campagne” verlengen. Deze campagne ging in 2022 van start nadat de Franse overheid 750.000 euro had vrijgegeven

• Een budget van 3 miljoen euro (uit het potje van France 2030) wordt beschikbaar gesteld voor een tweede communicatiecampagne

• Ten slotte wil de Franse overheid de Egalim-doelstellingen voor de collectieve restauratie tegen het einde van het jaar daadwerkelijk uitvoeren (zie onderaan dit artikel de eerder verschenen berichten op ABB over Egalim). Dit betekent dat alle overheidskantines (dus ook van scholen) verplicht zijn 50% producten te kiezen die voldoen aan kwaliteits- en duurzame labels, en met een minimum van 20% aan biologische producten. Hiervoor wordt 120 miljoen euro uitgetrokken

• Voor de fruitsector zal met name een beroep worden gedaan op het Europese fonds voor het stimuleren van het eten van biologisch fruit op scholen

Ook de Franse biologische melksector is getroffen

Biologische zuivelproducten worden als te duur beschouwd, ook al is het verschil met conventionele producten teruggebracht tot 10%. Daar komt bij dat er bij de consument verwarring is ontstaan door het aanbod van nieuwe benamingen van melksoorten zoals “melk van bergweiden”, “lokale melk”, “lactosevrij”, enz… Bovendien is deze melk  vaak goedkoper

De meeste melkveebedrijven hebben nieuwe omschakelingen een halt toegeroepen, maar een aantal nieuwe biologische melkboeren zou hun omschakeling eerste helft 2023 nog moeten afronden. 

Als gevolg hiervan wordt, volgens de CNIEL (Nationaal Interprofessioneel Centrum voor de Zuiveleconomie), nu één liter biologische melk op de drie afgewaardeerd en verkocht als conventionele melk. En het is nog niet voorbij. De downgrade zou in 2023 kunnen oplopen tot 43%.

De melkreus Lactalis denkt dat de consument zich heeft afgekeerd van biologische melk omdat men het voordeel niet meer ziet. Daarom moeten er nieuwe garanties komen om het verschil duidelijk te maken met de andere lonende vermeldingen. Zoals verder ingaan op de milieuverplichtingen, zo zegt de CEO van Lactalis, Jean-Marc Bernier.

Verwarmde biologische kassen: de Franse Raad van State heft de handelsbeperkingen op !

In een beslissing van 28 juni heeft de Franse Raad van State het Inao (Franse instituut voor keurmerken voor agrarische producten) opgedragen de handelsbeperkingen in te trekken die van 21 december tot 30 april gelden voor biologische tomaten, courgettes, paprika's, aubergines en komkommers die in verwarmde kassen worden geproduceerd.

Volgens het Hooggerechtshof heeft deze bepaling de Franse producenten wettelijk in een situatie van concurrentievervalsing ten opzichte van geïmporteerde producten geplaatst. Het INAO heeft 15 dagen de tijd om regel 17 van de leeswijzer van de regelgeving voor biologische landbouw dienovereenkomstig aan te passen, zoals gevraagd door de eisers, Felcoop (de federatie van coöperaties van fruit- en groenteproducenten en Sica) en Légumes de France (de vakbond van groenteproducenten FNSEA). 

In het persbericht van het Franse ministerie van landbouw is te lezen dat het ministerie de biologische boeren blijft steunen bij hun inspanningen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en meer koolstof op te slaan in de bodem. Ook vermeldt het persdossier dat de Franse minister van Landbouw en Voedselsoevereiniteit zich binnen de Europese instellingen blijft inzetten voor de promotie van biologische landbouw met respect voor het milieu en de natuurlijke cycli, in lijn met de verwachtingen van de consument en binnen een context van geharmoniseerde regelgeving op Europees niveau.

De Franse pers rapporteerde over de tevredenheid van de sector over deze beslissing van de Raad van State. Inao zal ook "een totaalbedrag van 3.000 euro" moeten betalen aan de aanvragende organisaties.