Met VN Food Systems Summit op weg naar transformatie voedselsysteem
De verwachtingen zijn hooggespannen. In officiële notities staat dat de Food Systems Summit 2021 (FSS) van de Verenigde Naties die op 23 september in New York plaats vindt, aanzet tot ambitieuze, gedurfde en innovatieve acties om het voedselsysteem te transformeren. Dat brengt wereldwijd de realisering van de Sustainable Development Goals dichterbij. Vanuit Nederland zijn drie ministeries betrokken bij de voorbereidingen van de top. In gesprek met twee betrokken medewerkers.
Volgens Marcel van Nijnatten, coördinator voedselzekerheid bij het ministerie van LNV, is de FSS van cruciaal belang. De honger in de wereld neemt toe, het klimaat verandert en planten en dieren worden bedreigd met uitsterven. “Daar bovenop hebben we nu de Covid-pandemie die de kwetsbaarheden van het wereldwijde voedselsysteem genadeloos blootlegt. The food system is broken. Nu is het moment om in actie te komen, de FSS komt wat dat betreft precies op het goede moment.”
Nationale dialogen
Aan de bijeenkomst van wereldleiders op 23 september is een scala aan activiteiten voorafgegaan. In tal van landen zijn nationale dialogen gevoerd om helder te krijgen wat er aan het voedselsysteem in eigen land schort en welke oplossingen perspectiefvol zijn. Zo’n dialoog is ook in Nederland gevoerd. Er zijn coalities gevormd tussen bedrijven, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties, bijvoorbeeld om de verliezen in voedselketens terug te brengen. Bij deze coalitie is LNV nauw betrokken. Lees meer over de ketenaanpak tegen voedselverspilling.
Raakvlakken met klimaat
De ministeries van LNV, Buitenlandse Zaken en Volksgezondheid, Welzijn en Sport zijn vanuit Nederland bij de FSS betrokken. Bij LNV staat Van Nijnatten hiervoor onder meer aan de lat. “Mijn ministerie geeft hoge prioriteit aan de FSS. De crisis in de voedselsystemen heeft raakvlakken met innovatie, klimaat, biodiversiteit en voedselzekerheid. Dat zijn dossiers waar LNV hard aan werkt. Bovendien is Nederland een groot exporteur en importeur van voedsel en heeft veel kennis over productie en consumptie. Wij voelen ons verantwoordelijk en willen samen met andere partijen zoeken naar succesvolle systeemveranderingen.”
Samenwerking is essentieel
Inzet is dat de FSS partijen samenbrengt, niet alleen per land (de nationale dialogen) maar ook in verschillende regio’s en op mondiaal niveau. Die samenwerking is essentieel, zegt Van Nijnatten. “Om helder te krijgen wat precies de kwetsbaarheden zijn in de voedselsystemen heb je al die partijen nodig. Ook om actielijnen uit te stippelen. Die verschillen trouwens per land. De problemen en dus ook de oplossingen in een land als Niger zijn totaal anders dan in Brazilië of Nederland. Maar een ding is zeker, brede coalities zijn nodig om het voedselsysteem toekomstbestendig te maken. Noodhulp is slechts een tijdelijke oplossing, systeemverandering is nodig.”
Rol van Nederland
Nederland kan internationaal een belangrijke rol pakken, vindt Van Nijnatten. Bijvoorbeeld op het gebied van kennisontwikkeling, kennis delen en innovatie. “Dat is allemaal van fundamenteel van belang om voedselketens efficiënter te laten functioneren. Met meer opbrengst en minder inputs als water en bestrijdingsmiddelen. Nederland loopt hierin voorop, maar hoe deel je onze kennis en expertise met boeren, voedselverwerkers en overheden in ontwikkelende landen? Dit is een belangrijk speerpunt van LNV en Buitenlandse Zaken gezamenlijk.”
SDG’s realiseren
Op het ministerie van Buitenlandse Zaken is Jeroen Rijniers van het team voedselzekerheid een van de gangmakers in de aanloop naar de FSS. “Het huidige voedselsysteem loopt vast. Sinds 2014 neemt het aantal mensen met honger wereldwijd toe, zijn er meer mensen met obesitas en kampen we met een klimaat- en biodiversiteitscrisis,” zegt Rijniers. “Het voedselsysteem is een van de belangrijkste knoppen waar we aan kunnen draaien. In essentie moet de FSS daartoe leiden, op weg naar een voedselsysteem waardoor realisering van de Sustainable Development Goals dichterbij komt.”
Handen uit de mouwen
Tijdens de summit op 23 september is een groot aantal regeringsleiders aanwezig. Van Nijnatten ziet de top als een enorme stimulans om systeemveranderingen concreet in gang te zetten. “Handen uit de mouwen. Ik ga ervan uit dat de uitkomsten terugkomen in de VN Klimaattop COP26 in Glasgow en de Biodiversiteitstop (CBD CoP15) in Kunming (China) die beide binnen een jaar worden gehouden.”
'Dit is een people summit, met grote inbreng van maatschappelijke organisaties, variërend van jongeren, boeren, consumenten en milieuactivisten. En natuurlijk ook van bedrijven uit de voedselketen'
People summit
De summit is geen politiek of ambtelijk feestje”, zegt Rijniers. “Dit is een people summit, met grote inbreng van maatschappelijke organisaties, variërend van jongeren, boeren, consumenten en milieuactivisten. En natuurlijk ook van bedrijven uit de voedselketen. Bedrijven zoals Rabo, FrieslandCampina, DSM en Unilever zijn aangehaakt. De uitdaging is om ook MKB’s bij de aanpassingen van het voedselsysteem te betrekken.”
Rol van landbouwraden
Een groot aantal landen heeft inmiddels via de nationale dialogen een FSS-stappenplan vastgesteld. Daarin staat welke systeemveranderingen nodig zijn. Bij de realisering daarvan kunnen landbouwraden op de Nederlandse ambassades een rol spelen. Van Nijnatten van LNV: “Landbouwraden hebben een groot netwerk, zowel in het land waar zij werken als hier in Nederland. Zij kunnen in beeld brengen welke ondersteuning nodig is en welke Nederlandse partijen hiervoor oplossingen hebben. Of het nu gaat om droogteresistente zaden of biologische gewasbeschermingsmiddelen. De ambassades kunnen hiervoor ook financiële middelen inzetten. Onze slogan is: the Netherlands is part of the solution en landbouwraden kunnen hierin bemiddelen.”
Zie ook
