Belgische groenten- en fruitveilingen: opnieuw een topjaar ondanks COVID-19
Na het topjaar 2019, waarin de omzet van de Belgische veilingen voor het eerst door het plafond van 1 miljard euro brak, lijkt het jaar 2020 wederom op een nieuw record af te stevenen, en dat ondanks de soms moeizame afzetomstandigheden door COVID-19. Twee van de 3 grootste veilingen registreerden een forse omzetstijging, terwijl de derde een recordaanvoer optekende. Op productniveau is het beeld echter nogal wisselend.
7 Veilingen in België
In totaal kent Vlaanderen 6 veilingen (BelOrta, Coöperatie Hoogstraten, REO Veilingen, Ingro, Belgische Fruitveiling BVF en Limburgse Tuinbouwveiling LTV) en Wallonië 1 (de Waalse aardbeienveiling Criée de Wépion).
De grootste Belgische veiling, BelOrta uit Sint-Katelijne-Waver, behaalde in 2020 een omzetstijging van 7% ten opzichte van 2019 (tot 480 miljoen euro), terwijl de omzet van de Coöperatie Hoogstraten, de nummer 2, zelfs toenam met 19,8% tot 290 miljoen euro. De REO Veiling uit Roeselare, nummer 3 qua omzet, zag zijn omzet weliswaar stabiliseren op zo’n 207 miljoen euro, maar wist wel een nieuw aanvoerrecord op te tekenen.
Gemengd beeld op productniveau
Producten die bij BelOrta goed presteerden waren witlof, bedekte teeltgroenten als ook appels en peren (althans in de eerste helft van het jaar). Kersen en aardbeien registreerden een daling in volume (o.a. veroorzaakt door klimatologische omstandigheden), maar waren wel van uitstekende kwaliteit. Sla, andere vollegrondsgroenten en houtig kleinfruit, die allen traditioneel veel worden afgenomen door de horeca en foodservice, beleefden moeilijke tijden als gevolg van de lockdownmaatregelen. Een uitzondering hierop zijn blauwe bessen, die profiteerden van een verminderd aanbod met bijbehorende opwaartse prijsdruk.
De Coöperatie Hoogstraten beleefde in 2020 een sterk jaar, onder andere dankzij de areaaluitbreiding van de tros- en speciaaltomaten. Aardbeien daarentegen wisten te profiteren van een goede prijsvorming door de sterke vraag vanuit de retail. Voor de overige producten vertoonden over het algemeen zowel de prijs als de volumes een stabiele tot licht stijgende trend, met uitzondering van de standaardtomaten, die hun laagste prijs sinds 20 jaar registreerden.
De belangrijkste productgroep voor de REO Veiling zijn tomaten (goed voor 25% van de omzet). Ook hier stuwde een areaaluitbreiding de volumecijfers omhoog. Naast tomaten zijn ook prei, aardbeien en groenten uit bedekte teelt belangrijke afzetproducten voor de veiling. Witlof profiteerde van een goede prijsvorming dankzij een sterke vraag.
Beperkte impact van COVID-19
Ondanks initiële vrees is de aanvoer van verse groenten en fruit in België gedurende 2020 eigenlijk nooit echt in gevaar gekomen. Aan de vraagzijde vond er wel een grote verstoring plaats met de vraaguitval vanuit de horeca en foodservice, maar dat verlies werd grotendeels gecompenseerd door een zeer sterke vraagtoename vanuit de retail.
Uitdagingen voor Vlaamse veilingen = marktkansen voor Nederlandse ondernemers
De groei van de afgelopen jaren biedt uiteraard geen garantie voor de toekomst. Zo kent de sector een aantal specifieke uitdagingen die komende tijd een grote rol zullen spelen:
- de verstrengde regelgeving rond bemesting, die in het bijzonder slecht uitpakt voor vollegrondsgroenten
- de oppomp- en irrigatieverboden ten tijde van grote droogte die de bemestingsproblematiek verergeren
- de Brexit (de Vlaamse land- en tuinbouw is zeer exportgericht)
- het tekort aan landbouwgronden, die gepaard gaat met opwaartse prijsdruk
- de Russische importboycot op Europese agro-food producten
- de Europese ambities op het vlak van biologische teelten (25% landbouwareaal tegen 2030)
- het tekort aan arbeidskrachten
- de hogere eisen van de consument ten aanzien van continue kwaliteit en ten aanzien van (circulaire) verpakkingen
Om sommige van deze uitdagingen het hoofd te bieden, zoekt de sector naar een oplossing in robotisering en digitalisering (bijv. op het vlak van bemesting en het tekort aan arbeidskrachten). De Vlaamse veilingen zijn dan ook proactieve aanbieders van IT-projecten aan landbouwers. Ook investeren ze in diversificatie en vernieuwing van rassen en producten. Zo heeft BelOrta de afgelopen jaren met succes de volgende nieuwe producten geïntroduceerd: de pruim BelOplum, de appel Kanzi, de meloen BelOmelon, de braam Sweet Royalla en sinds kort ook de peer Fred. Daarnaast investeren de veilingen ook in merkbekendheid.
