Marokkaanse landbouw in tijden van Corona
Het Corona-virus heeft Marokko in zijn greep, maar er zijn grote regionale verschillen. Momenteel zijn de meeste uitbraken in de grote steden Casablanca, Tanger, Marrakesh en Fes/Meknes. Hier zijn extra beperkingen op de bewegingsvrijheid van de bevolking.
Uit de eerste landelijke statistieken blijkt dat de pandemie grote negatieve economische gevolgen heeft, met name in het tweede kwartaal. De economie kromp met bijna -14% t.o.v. dezelfde periode in 2019, bijna 600.000 banen raakten verloren en de waarde van de buitenlandse handel kromp met -20%. Vooral de sterk op de export georiënteerde maakindustrie heeft last van de buitenlandse vraaguitval. De terugval in de landbouwexport bleef beperkt tot 6,4 %.
Naast de coronacrisis speelt nog een ander (groter) probleem voor de Marokkaanse economie, namelijk het toenemende gebrek aan voldoende water voor de landbouw, industrie en consumptie. De laatste drie jaren zijn bijzonder droog geweest. Vooral de huidige vullingsgraden in de belangrijkste waterreservoirs in het land baart zorgen voor de aanstaande landbouwcampagne 2020-2021. Marokko heeft al eerder dit jaar voor een record aan graan moeten importeren, nadat de oogst door regentekort met -42% was gedaald ten opzichte van de vorige campagne 2018-2019.
Landbouw en water
Het belangrijkste productiegebied van citrus is de regio Agadir (Souss-Massa), gevolgd door Rabat-Salé en de Oostelijke regio (Oujda, Berkane). Vollegrondse tuinbouw is veelal te vinden in de kustregio tussen Tanger en Casablanca en bij Fes/Meknes. De kasteelt voor vroege exportgewassen ligt vooral in de regio Agadir. De kustgebieden in het noorden en westen hebben de meeste regen, de zuidelijke gebieden zoals Agadir en Marrakesh zijn veel meer afhankelijk van irrigatie vanuit stuwmeren en deels uit ondergrondse bronnen.
In de afgelopen drie jaren is de vullingsgraad van de Marokkaanse stuwmeren gedaald van 57% naar 40%. Vooral de bassins in het zuiden, zoals in de regio Agadir, is het peil gedaald naar een dramatische 15%. Ook in de regio Marrakesh is het niveau gezakt naar 17,7 %. Vooral de droge winter van 2019/2020 heeft de Marokkaanse citrusoogst gehalveerd waardoor de prijzen sterk zijn gestegen. Ook de groothandelsprijs voor tomaten is sinds juli sterk gestegen, bijna het dubbele van april dit jaar.
Op dit moment heeft Marokko ongeveer 150 grotere stuwmeren met een totale capaciteit van 18 mld m3. De komende 30 jaar worden er nog zeker 10 stuwmeren bijgebouwd in de grootste rivier van het land, de Oued Sebou in Centraal Marokko. Daarnaast wordt momenteel een grote waterontziltingsfabriek gebouwd ten zuiden van Agadir.
Het onbestendige klimaat met lange droogtes en episodische regens maakt het de landbouw bijzonder moeilijk. De roep om efficiënter watergebruik in de landbouw is groot en ook het terugdringen van de enorme verliezen in de waterdistributie infrastructuur is een absolute noodzaak. Ook het hergebruik van afvalwater in de landbouw, industrie en huishoudens verdient aandacht. De verzilting van bodems door onjuist watergebruik en overbemesting bedreigt op vele plaatsen de Marokkaanse land- en tuinbouw. Het nieuwe landbouwontwikkelingsplan Generation Green 2020-2030 van de minister van Landbouw, beoogt deze problemen de komende tien jaar aan te pakken.
Landbouwbureau Rabat, september 2020
