België: Vlaanderen maakt werk van maatregelen tegen extreme droogte
België is één van de Europese landen die het hardst worden getroffen door droogte als gevolg van klimaatverandering. Zo scoort de grondwaterstand in België (en dan vooral in Vlaanderen) slechter dan die in Spanje of Zuid-Italië. Een verklaring voor deze negatieve score in Vlaanderen is de aanwezigheid van veel intensieve industrie en landbouw, de vergaande verharding van het oppervlakte en het verdwijnen van veel natte natuur. Met een 70-actiepunten tellende ‘Blue Deal’ wil de Vlaamse regering nu de strijd tegen droogte aangaan, waarbij ook een bijdrage wordt verwacht van de landbouw.
Voor de ambitieuze Blue Deal trekt de Vlaamse regering in eerste instantie 75 miljoen euro uit, maar het is de bedoeling om dit bedrag in een later stadium aan te vullen. Onder toezicht van een speciale Taskforce Droogte, bestaande uit 4 Vlaamse ministers, provinciegouverneurs, academische experts en vertegenwoordigers van officiële milieu- en waterinstellingen, moeten een reeks maatregelen worden ingevoerd ter verbetering van de watervoorraad.
Meldingsplicht beregening van akkers
Momenteel kan een provinciegouverneur landbouwers verbieden om water op te pompen uit onbevaarbare waterlopen, maar heeft hij geen zicht op hoeveel water door welke landbouwer uit deze waterlopen wordt gehaald ten tijde van toegestane beregening. Dit gaat in de toekomst veranderen met het invoeren van een meldingsplicht voor het beregenen van akkers.
Industrie en landbouw
Naast de meldingsplicht voor het aftappen van water uit onbevaarbare waterlopen, zullen industrie en landbouw ook geconfronteerd worden met een verplichte waterscan of wateraudit willen ze aanspraak kunnen maken op een vergunning of subsidie van de Vlaamse overheid. Daarnaast zal deze waterscan of wateraudit tegen 2022 hoe dan ook verplicht worden voor grootverbruikers van water en voor bedrijven met een groot verhard oppervlakte.
Natte natuur
De laatste 60 jaar is bijna 75% van de moerassen, plassen, meren, natte graslanden en veengebieden verdwenen uit Vlaanderen. Omdat natte natuur veel water kan vasthouden (met als bijkomend voordeel de opslag van koolstof), wordt het herstel van deze natuurgebieden met voorrang uitgevoerd.
Waterbuffers en vasthouden van regenwater
Ook komt er geld vrij voor de bouw van waterbuffers en voor de plaatsing van kleine stuwen in afwateringsgrachten om zo de afvloeiing van het beschikbare regenwater te vertragen. Het herstel van historische vloeiweidensystemen en de hermeandering van beken en rivieren vallen eveneens onder deze maatregel, dat de infiltratie van regenwater in de grond moet bevorderen.
Lokaal bestuur
Gemeenten worden vanaf 2024 verplicht om een hemelwater- en droogteplan op te stellen, indien ze een aanvraag voor een watergerelateerde subsidie bij het Vlaamse gewest indienen. Momenteel is dit nog op vrijblijvende basis en gebeurt het slechts sporadisch. Daarnaast wil de Vlaamse regering gemeenten ook aansporen om asfalt te vervangen door waterdoorlatende materialen (ontharding van het oppervlakte).
Tegengaan van waterverlies
Lekkende waterleidingen vormen nog altijd een structureel probleem op verschillende plaatsen in Vlaanderen. Daar waar de ‘Infrastructure Leak Index’ voor sommige waterbedrijven hoger ligt dan 1,5, wil de Vlaamse regering deze voor heel Vlaanderen onder de 0,5 brengen tegen 2025. Waterbedrijven zullen dus versneld moeten overgaan tot grootscheepse onderhoudswerkzaamheden zonder dat dit financiële gevolgen voor de klant mag hebben.
Waterbevoorrading
Door middel van een strategisch actieplan wil de Vlaamse regering de investeringsprojecten van de drinkwatermaatschappijen koppelen aan leveringszekerheid als ook het beheer van de drinkwatervoorziening centraliseren.