SkogsElmia 2019: Bosbeheer van de toekomst

Nieuwsbericht | 18-06-2019 | 09:41

Apps en drones: de toekomst van bosbeheer

Voor het eerst was er een prijs voor innovatie, de SkogsElmia Innovation Award. De eerste plaats voor het Innovation Award ging dit jaar naar Tracy of Sweden, een smartphone app waarmee hout van kap tot product getraceerd kan worden. Met je smartphone (of via een camera gemonteerd op de kapmachine) maak je een foto van de omgekapte boomstronk. De app registreert de coördinaten van de net-gekapte boom en een registreert de unieke ‘vingerafdruk’ van de stronk gebaseerd op onder andere de unieke jaarringen en scheuren. Met een simpele foto is de stronk vervolgens in de hele handelsketen te volgen. Zelfs als het in planken word gezaagd blijft het hout herkenbaar, want de app heeft maar een deel van de ‘vingerafdruk’ nodig om een stonk te identificeren. Een belangrijke stap naar verantwoording van de herkomst van hout, vooral met betrekking tot illegale ontbossing en certificering, maar ook als handige tool voor bossen met meerdere eigenaren. Ook voor consumenten die steeds bewuster worden van duurzaam, is zo’n tool een stap richting meer consumer empowerment.

Verder waren er apps voor het meten van bossen. Bijvoorbeeld de app KATAM Forest Pro van KATAM Technologies: met de camera van je smartphone meet je in een paar minuten de gemiddelde diameter en hoogte van het bos en daarmee ook het volume. Drones stonden ook centraal, in de speciale Drone Zone. Drones om het bos te inventariseren, om wild te tracken, of voor onderzoeksdoeleinden.

Klimaatverandering: is er nog wel een toekomst?

Mede door de extreme droogte in 2018 is en een boom in de populatie van de granbarkborre, in het Nederlands de schorskever of letterzetter. Dit kleine kevertje kan veel schade aanrichten door de gangetjes te boren in het floëem, ofwel het binnenste schors, waar de sapstroom doorheen loopt. Daar leggen ze eitjes, die na het uitkomen een feestmaal aan het schors hebben. Normaal gesproken kan een gezonde boom de kevertjes uit het schors persen met sap, maar als het extreem droog is lukt dat meestal niet. Dit zorgt er voor dat de boom afsterft. Als deze niet snel word geruimd als aanwezigheid van het kevertje is geconstateerd, is de kans groot dat het probleem nóg groter wordt. Verder is door het veranderende klimaat een gebrek aan een gezonde populatie natuurlijke vijanden, wat de situatie verergerd.

Behalve het probleem van de kevertjes, werden er ook oplossingen gegeven. Bij een presentatie van Skogstyrelsen (Swedish Forest Agency) word uitgelegd wat de oplossingen zijn. Ook is het inzetten van speurhonden een nieuwe oplossing, aangeboden door SnifferDogs Sweden. Speciaal getrainde honden worden ingezet om de schorskevertjes vroegtijdig op te speuren. Hierdoor kunnen meer geïnfesteerde bomen op tijd weggehaald worden.

Niet alleen de kevertjes vormen een probleem bij extreem weer, maar ook het gevaar voor bosbranden neemt sterk toe met extreme droogte. In 2018 waren was er een recordaantal bosbranden in Zweden, een direct gevolg van de extreme hitte. Een presentatie van de brandweer geeft tips om bosbranden te voorkomen, bijvoorbeeld om goed te kijken naar de watervoorziening in het bos.

Het is duidelijk dat met klimaatverandering en extreem weer de bosbouwbranche voor nieuwe uitdagingen staat. De juiste soort kiezen voor een bepaald gebied word bijvoorbeeld steeds belangrijker. Door goed te kijken of er voldoende watervoorziening is voor (fijn)sparren bij aanplant, is het mogelijk om het risico voor schorskever aanvallen te verkleinen. Met een oog op de toekomst, en de voorspelling dat het met klimaatverandering vaker extreem droog zal zijn, is het ook een oplossing om andere soorten aanplanten zoals loofbomen en dennenbomen.

Sustainable Development Goals

Hoewel het geen expliciet thema was van de beurs, zijn de Sustainable Development Goals, ofwel SDG’s, overal te zien. Het is niet een nieuw idee dat de bosbouw sector een grote rol kan spelen in verduurzaming. Zo is er een focus op biomassa als alternatief voor olie en gas (SDG 7: betaalbare en duurzame energie), vrouwen in de bosbouw (SDG 5: gendergelijkheid), innovatie (SDG 9: duurzame industrie en innovatie) en het ecosysteem in de bossen (SDG 15: leven op het land).

Neem bijvoorbeeld SDG 5: gendergelijkheid. Als tegengewicht voor de duizenden mannen in houthakkersuniform (geruite blouse, wandelschoenen, en outdoor-broek) was er ook Spillkråkan (Zweeds voor Zwarte specht); een vereniging voor Zweedse vrouwelijke bosbeheerders. Van alle bosbeheerders in Zweden, is ongeveer 40% vrouw. Dat was aan de compositie van bezoekers niet te zien overigens. Spillkråkan zet zich sinds 1998 in voor de belangen van vrouwen in de sector. Ik sprak met ze over hoe het er voor staat voor vrouwen. Toen Spillkråkan net was opgestart durfde vrouwen niet eens een foldertje mee te nemen op beurzen. Tegenwoordig is dat heel anders; vrouwen maken vaker een praatje met de organisatie, en mannen nemen een foldertje mee voor de vrouwelijke bosbeheerders die ze kennen, aldus Spillkråkan.

Ook de transitie van fossiele brandstoffen naar alternatieven was terug te zien in het grote aantal biomassa bedrijven. Eén daarvan was een bedrijf gevestigd in Nederland, CBI Europe BV. Behalve stroopwafels en een kopje koffie nuttigen, kon je bij de tent van CBI Europe BV een grote chipper zien werken.

De beurs gemist?

Heb je SkogsElmia gemist? Kijk hier een kort filmpje voor een impressie van de beurs. Anders is het wachten tot 2021, voor ElmiaWood, de internationale bosbouwbeurs die maar eens in de vier jaar plaatsvind in het bos van Bratteborg vlak bij Jönköping.

Nynke Blömer, 18 juni 2019, Kopenhagen