Nederlandse zuivel- en aardappelbedrijven zien kansen in Hokkaido
Van 15-18 oktober bracht een Nederlandse handelsmissie een bezoek aan Hokkaido, de graanschuur van Japan. Een 15 koppige delegatie bestaande uit 8 bedrijven uit de zuivel- en aardappelsector bezochten de hoofdstad Sapporo en het aardappelproductiegebied Tokachi. Op woensdag vond een seminar plaats waarin Nederlandse technologische oplossingen werden besproken om in beide sectoren de kostprijs te verlagen en efficiëntie te vergroten.
Kansen in de zuivelsector
Hokkaido is het belangrijkste productiegebied in Japan. 53% van de nationale zuivelproductie vindt plaats op zo’n 6.300 boerderijen waar boeren full time werken. Gemiddeld 115 koeien per farm tegenover 51 in de rest van het land. Gezien de hoge melkprijzen en een hogere productiviteit vergeleken met de rest van het land hebben deze een goed inkomen en mogelijkheden om te investeren. Ook ligt de gemiddelde leeftijd van de boer lager dan in de rest van het land, 65% is jonger dan 65 jaar (in de rest van het land 35%!).
Hokkaido bevoorraadt het land met boter, room en kaas. De kleinere bedrijven verspreid over de rest van het land leveren vooral de drinkmelk (7 mln. ton van de nationale productie van 12 mln. ton), al varen er ook tankers vanuit Hokkaido naar Tokio. Gezien de voorkeur van Japanse consumenten voor lokale drinkmelk is de toekomst van die kleine bedrijven minder onzeker dan op basis van hun kostprijs vermoed zou worden. “You have to bring the milk that Japanese consumers want”, zei een boer vol vertrouwen
De recent afgesloten vrijhandelsakkoorden (EU, TPP) zijn een bedreiging voor de sector, omdat de kostprijs van zuivel veel hoger ligt. Een boer krijgt nu nog 120 yen voor drink melk en 70 yen voor kaasproductie, omgerekend resp. 92 en 54 eurocent. Omdat de Japanse regering de zuivelsector wil klaarstomen voor competitie met het buitenland zijn ruimhartige subsidies voorhanden voor investeringen die kunnen oplopen tot 50% van het bedrag. Vanwege de grootschaligheid zal Hokkaido wel in staat zijn om met de internationale concurrentie meet te gaan. De boeren investeren veelal in mechanisering en robotisering, ook omdat het steeds lastiger wordt om voldoende personeel te krijgen. De melkrobots van Lely Int. en de mest- en voerschuivers van JOZ stonden dan ook vol in de belangstelling. Daarnaast nam CRV aan de missie deel.
Opvallend was dat alle milieuaspecten waren gereduceerd tot mogelijke klachten van omwonenden bijvoorbeeld in relatie tot stank. Mestverwerking, luchtwassers en andere milieuapparatuur hebben grote kansen in Japan.
Rundersperma uit Nederland kan worden ingevoerd maar boeren kopen nu vooral in de VS. Voor de eigen fokkerij staat het National Livestock Breeding Center aan de lat, administratief vallend onder het ministerie van landbouw. Men fokt vooral op uiervorm, benen en gelijke lactaties. Genetisch testen van stieren doet men alleen in de wachtstal. Aspecten zoals a2a2-melk worden in de fokprogramma’s niet meegenomen terwijl lactose intolerantie redelijk veel voorkomt in Japan. De delegatie bezocht een boer die 70 Jerseys koeien had, naast 150 Holsteins. De Jersey-melk liet hij zelf verwerken en werd verkocht voor 500 yen per liter, omgerekend 4 euro.
Kansen in de aardappelsector
80% van de nationale aardappelproductie vindt in Hokkaido plaats, met name in de regio rond Tokachi die goed is voor een derde van het nationale areaal. De gemiddelde grootte van de boerderij bedraagt 35,5 hectare. Vanwege de rotatie met soja, tarwe, groenbemesters en suikerbieten produceren de boeren op gemiddeld zo’n 5 hectare aardappels. De productie ligt met 30 a 35 ton veel lager dan in Nederland.
De belangrijkste bottleneck zijn de kwaliteit van de pootaardappels en de wijze van planten met bekerplanters. Door fytosanitaire beperkingen is de invoer niet mogelijk en is het onderzoeksinstituut NARO voor de pootaardappelvoorziening verantwoordelijk. Op dit moment staan er 84 rassen op de lijst; in 1994 waren dat er nog 22. Tien rassen zijn goed voor tweederde van de productie. De tafelrassen kregen traditioneel de meeste aandacht vanwege de directe link met lokale consumenten. Aardappelen worden vaak per stuk verkocht. Deze relatief smalle genetische basis betekent ook dat de NARO-onderzoekers flink moeten aanpoten om tegemoet te komen aan de wensen van boeren. Zo plaatst men sinds kort alle prioriteit op het vinden van resistentie tegen zwartbenigheid en bepaalde nematoden. Verwijzend naar het aparte klimaat en de luchtvochtigheid waren de onderzoekers vol vertrouwen dat ze in de toekomst vooraanstaand zouden blijven als leverancier van pootgoed. Slecht met zeer strikte quarantainemaatregelen omgeven mochten de Nederlandse bezoekers een kijkje nemen bij de NARO-ruimten. De Japanse aardappelverwerkende industrie klaagt dan ook over de kwaliteit van de rassen, met name vanwege de vorm van de knollen en het relatief lage droge stof gehalte. Ook zij zullen te maken krijgen met toenemende import van bijvoorbeeld bevroren friet na het inwerking treden van het vrijhandelsakkoord, met name uit Nederland en Belgie. De VS was altijd al een voorname leverancier (een nadere analyse van de kansen is hier).
De delegatie bezocht twee verwerkende bedrijven: Calbee is een belangrijke speler die op basis van de marktdominantie in Japan goed is voor 2% van de mondiale markt voor aardappelsnacks. Het hypermoderne bedrijf heeft een interessant productportfolio zoals de Jagarico-snack, een product dat we in Nederland niet kennen. De ketelchips met chocolade vonden de Nederlandse bezoekers niet bepaald meteen een hit. Pioneer Foods had een wat verouderde fabriek en was een voorbeeld hoe investeringen in nieuwe apparatuur voor veel bedrijven noodzakelijk zal zijn om in de toekomst te overleven.
Het Nederlandse bedrijf Kirmenko, groot in de fabricage van verwerkingsapparatuur hield de toehoorders van het Nl-Japanse seminar voor hoe de efficiency verbeterd kan worden. Kiremko levert al stoomschillers aan diverse fabrieken in Hokkaido. Naast Kiremko, namen Dewulf/Miedema met hun aardappelrooij- en oogstmachines, Mooij-Agro, DACOM en de WUR deel. WUR-onderzoeker Dr. Rick van der Zedde, hield tijdens het seminar een presentatie over de recente onderzoeken in Wageningen over automatisering, robots en kunstmatige intelligentie.
Programma
Op woensdag waren er afspraken met de regionale overheid, de Hokkaido Bank en Hokuren, de regionale JA georganiseerd. In de middag vond een seminar plaats, getiteld: Lower cost price and higher efficiency in dairy and potato sectors: Exploring possibilities for Dutch-Japanese cooperation. Meer over het seminar: hier. De zuivel en aardappelmissie hadden een separaat programma, waarin bezoeken werden gebracht aan de productie, verwerking en vermarkting van zuivel/aardappelproducten.
Evert Jan Krajenbrink
Landbouwraad Tokio
Voor meer informatie: TOK-LNV@minbuza.nl
Twitter: @ejkrajenbrink / @agritokio
