Brexit-rapporten van Brits productschap land- en tuinbouw AHDB

Handel

AHDB stelt dat risico’s voor de land- en tuinbouwsector hangen af van de uiteindelijke inzet en slagvaardigheid van de Britse regering tijdens de handelsonderhandelingen met de EU. Vast staat dat het VK na het uittreden niet dezelfde onderhandelingspositie zal behouden in onderhandelingen met derde landen. Die onderhandelingen zullen tijdrovend en complex zijn. De toegenomen flexibiliteit om te focussen op eigen prioriteiten biedt echter wel potentiële handelskansen voor de Britse sector, aldus AHDB.

Betalingen

AHDB brengt naar voren dat na het uittreden de financiële zekerheid voor Britse boeren afneemt. Op dit moment wordt de Britse landbouwbegroting nog in EU-verband op basis van een zevenjarige periode vastgesteld. Landbouwminister Gove garandeert een gelijkblijvend budget tot en met 2022, maar het is onwaarschijnlijk dat de regeringen in Westminster, Edinburgh, Cardiff, en Belfast zich daarna voor langere periodes aan een begroting committeren. De meeste begrotingen van de Britse overheid hebben betrekking op hooguit een of twee jaar en de landbouwbegroting kan op ieder moment worden aangepast.

Arbeid

Behoud van het arbeidsaanbod uit de EU is een belangrijke factor in de concurrentiepositie van de Britse landbouw. Echter, beheersing van immigratie was een van de belangrijkste beloftes van de Leave-campagne. AHDB stelt daarom dat het daarom onwaarschijnlijk is dat het land het vrij verkeer van personen handhaaft na Brexit. Om een beperkter arbeidsaanbod op te vangen, kunnen producenten kiezen voor minder arbeidsintensieve productiesystemen of voor een andere bedrijfstak. AHDB denkt aan vier mogelijke oplossingen:

1. visumprogramma’s;
2. verhoging van de arbeidsproductiviteit;
3. automatisering;
4. prikkels voor werklozen.

AHDB verwacht dat als gevolg van strengere immigratieregels het arbeidsaanbod afneemt, de tuinbouwsector de meeste impact zal voelen.

Beschermde geografische aanduidingen

Het VK heeft in de EU 61 geregistreerde producten met een beschermde geografische indicatie en 17 registratie-aanvragen, schrijft AHDB. De meeste van deze registraties hebben betrekking op vlees- en kaasproducten. Er zijn op dit moment ook 23 EU-registraties van producten uit derde landen. Als het VK na Brexit als derde land producten wil registreren in de EU, dan zal het een eigen nationaal goedkeuringssysteem moeten oprichten. AHDB wijst erop dat producten dan ook beschermd zullen zijn in derde landen die een vrijhandelsakkoord of bilateraal akkoord met de EU hebben, maar Britse bedrijven kunnen niet meer gebruik maken van EU-middelen voor de promotie van deze producten.

Impact deelsectoren

De graan-, rundvlees- en schapenvleesproducenten hebben een groot aandeel in het aantal landbouwproducenten en landgebruik in het Verenigd Koninkrijk. Volgens onderzoek van de AHDB zullen juist deze producenten in de onderzochte post-Brexit scenario’s gemiddeld het meest onder druk komen te staan door inkomensverlies. Het bedrijfsinkomen van de gemiddelde Britse akkerbouwer zou ook in ieder onderzocht scenario afnemen. Het onderzoek van AHDB laat zien dat Britse melkvee- en varkenshouders mogelijk kunnen profiteren in het geval importtarieven en extra handelskosten leiden tot hogere binnenlandse prijzen.

Ongeacht het onderzochte post-Brexit scenario zullen volgens AHDB in iedere deelsector de best presterende bedrijven winstgevend blijven, terwijl de slechtst presterende bedrijven een verlies lijden. AHDB gelooft daarom dat boeren moeten focussen op het verhogen van hun relative performance (bijvoorbeeld door benchmarking) door zich te richten op productiviteitsgroei en kostenbeheersing.

Inkomenssteun

De impactanalyse van AHDB laat zien dat alle deelsectoren, met uitzondering van de pluimveehouderij en tuinbouw, voor een significant deel van het inkomen afhankelijk zijn van directe inkomenssteun. Als landbouwsubsidies sterk afnemen zou het gemiddelde bedrijfsinkomen van schapen- en rundveehouders in de ‘uplands’ (probleemgebieden) en van graanboeren negatief kunnen zijn, aldus AHDB.

Productiviteit

AHDB beschrijft de relatief lage productiviteitsgroei in de Britse landbouwsector als een van de belangrijkste uitdagingen voor de sector. Een belangrijke oorzaak is de besteding van publieke middelen voor landbouwonderzoek; die zou teveel gericht zijn op blue-sky onderzoek en te weinig op markttoepassingen. Daarnaast zou het ontbreken aan een goede coördinatie en strategische richting van landbouwonderzoek. Het landbouwinnovatielandschap zou bovendien sterk gefragmenteerd zijn en er ontbreekt een one-stop-shop voor kennis. Ook een belangrijke oorzaak is volgens AHDB dat Britse boeren en tuinders relatief weinig investeren in nieuwe kennis en vaardigheden in vergelijking met hun buitenlandse concurrenten. AHDB pleit daarom voor meer training en kennisuitwisseling.

Gewasbeschermingsmiddelen

Het goedkeuringsproces voor gewasbeschermingsmiddelen is in de EU geharmoniseerd en specifieke voorwaarden omtrent het gebruik zijn nationaal vastgesteld. Volgens AHDB lijkt het erop dat de EU-regels in beginsel worden omgezet in Britse wetgeving via de EU Withdrawal Bill. AHDB schrijft dat er aanwijzingen zijn dat het VK in de toekomst mogelijk kiest voor een afwijkende, meer risico-gebaseerde benadering bij de goedkeuring van middelen. Dit zou er toe kunnen leiden dat er meer actieve stoffen beschikbaar komen op de Britse markt, maar producenten van gewasbeschermingsmiddelen kunnen ook concluderen dat het VK als markt te klein is om dure, aparte registratieprocedures voor nieuwe producten te starten, aldus AHDB. Voor export naar de EU zal het VK de EU-standaarden moeten blijven volgen. AHDB wijst erop dat hogere standaarden voor pesticidengebruik zouden kunnen helpen bij het ontwikkelen van een niche in premium markten. AHDB schetst vier mogelijk uitkomsten na Brexit: alignment met de EU, alignment met de VS, adoptie van OESO-regelgeving, of een eigen nationaal beleid.

Bron: AHDB