Zakendoen in Zuid-Duitsland

Zuid-Duitsland vormt een grote deelmarkt van 27 miljoen mensen, 33% van alle Duitse consumenten met relatief grote koopkracht en behoefte aan kwaliteitsproducten. In de Zuid-Duitse levensmiddelenhandel worden duurzaamheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid steeds belangrijker. Andere opmerkelijke trends zijn de stijgende vraag naar biologische, regionale (Aus der Region, für die Region), convenience en out-of-home producten. Deze ontwikkelingen bieden kansen voor de Nederlandse agribusiness met innovatieve oplossingen op onder andere het gebied van logistiek, techniek en verpakkingen die bijdragen aan duurzame regionale productie. Ook is er bij de Zuid-Duitse supermarktketens veel behoefte aan kwalitatief hoogwaardige en duurzaam geproduceerde levensmiddelen.

Vier grote supermarktketens

De Duitse levensmiddelenmarkt wordt gedomineerd door vier grote supermarktketens, die samen een marktaandeel van bijna 85% hebben: Edeka (Edeka, Netto, Reichelt), Rewe (Rewe, Penny), Aldi en de Schwarz-groep (Lidl, Kaufland). Daarnaast zijn er belangrijke regionale ketens actief, zoals Tegut en Feneberg, en groeit het marktaandeel van biologische supermarkten zoals Alnatura, Basic AG en Dennree. Deze biologische ketens zijn opgezet in Zuid-Duitsland en hebben inmiddels winkels in het hele land. De landbouw en de voedselverwerkende industrie in Zuid-Duitsland zijn vergeleken met de rest van Duitsland kleinschalig en traditioneel. Familiebedrijven hebben vaak meerdere inkomstenbronnen en hebben moeite hun concurrentiepositie te behouden, omdat ze de noodzakelijke modernisering van het bedrijf vaak niet kunnen financieren en te maken hebben met opvolgingsproblematiek. Door de lokale overheid wordt meer ruimte gecreëerd om de landbouw te moderniseren door een versoepelde regelgeving en een verbeterd investeringsklimaat. Het Nederlands agri-bedrijfsleven kan hierop inspelen door samenwerking te zoeken met Zuid-Duitse bedrijven en daarmee hun afzetmarkt te vergroten.

Specifieke zakencultuur

Zakendoen in Zuid-Duitsland vergt door de specifieke zakencultuur en het traditionele kleinschalige karakter van de agrosector meer inspanning dan elders in Duitsland. De Nederlandse duurzame productiemethoden in de agrisector zijn vaak onbekend: men heeft tijd nodig om een netwerk op te bouwen en het vertrouwen van de zakenpartner te winnen. Het landbouwsteunpunt op het Consulaat-Generaal in München kan u ter zake adviseren en ondersteunen bij individuele vragen of sectorinformatie, met handelsmissies en beursdeelnames. Op agrogebied is en blijft Duitsland de belangrijkste handelspartner van Nederland: meer dan een kwart (ruim €2o miljard in 2014) van de totale Nederlandse agro-export gaat hier naartoe. De grensregio is vanouds het grootste afzetgebied. Duitsland is op landbouw-, food- en tuinbouwgebied in te delen in drie geografische gebieden. Het noord-westen heeft veel overeenkomsten met Nederland, heeft een grote consumentendichtheid en tweederde van de Nederlandse agro export naar Duitsland gaat hierheen, waaronder veel versproducten. Hier is echter hoge concurrentiedruk en weinig groei te verwachten. Het oosten is in ontwikkeling en heeft voornamelijk productiegebied met veel grootschalige landbouw en op een paar grote steden na een lage bevolkingsdichtheid.

Sterke focus op duurzaamheid

Zuid-Duitsland is een grote deelmarkt met groeimogelijkheden door de grote koopkracht en een sterke focus op duurzaamheid en regionaliteit. Ongeveer 10% van de export bereikt Zuid-Duitsland. Net als in de rest van Duitsland moeten ook in Zuid-Duitsland veel agroproducten geïmporteerd worden. Nederland is daarbij al een belangrijke handelspartner en na Oostenrijk, Italië en Frankrijk de grootste exporteur naar Zuid-Duitsland, maar er is nog ruimte voor meer handel.

Meer informatie over landbouw in (Zuid-)Duitsland: mun-lnv@minbuza.nl

Bureau landbouwraad Berlijn / bureau München