Aid to Trade, water en de Nederlandse watersector in Kenia
Nederland heeft in de afgelopen eeuwen een onlosmakelijke relatie opgebouwd met water. De enorme hoeveelheid kennis waarmee Nederland zich heeft kunnen profileren als expert op het gebied van waterregulatie, levert vandaag de dag een waardevolle bijdrage aan de ontwikkeling van de Keniaanse watersector, zo ook het slimme gebruik van water in landbouw. De toenemende vraag in Kenia naar de Nederlandse kennis over water creëert daarom veel nieuwe mogelijkheden voor de Nederlandse private sector.
Voormalig minister Ploumen heeft in haar beleidsbrief ‘Wat de Wereld verdient’ een economisch plaatje geschetst voor een aantal ‘transitielanden’, waar Kenia toe behoort. Kenia verklaart zichzelf officieel als een middeninkomensland en dat vereist een gepaste economische, politieke en sociale agenda. De nieuwe Nederlandse strategie van ‘Aid to Trade’ helpt deze transitielanden te ontwikkelen handelskansen te stimuleren. Eind 2019 zal de ontwikkelingshulp van de Rijksoverheid naar deze transitielanden stoppen, en dat zal zowel kansen opleveren als economische ondersteuning vereisen om de groei in de transitielanden te garanderen.
Zoals op alle andere economische clusters in Kenia, zal dit beleid ook op de watersector in Kenia toegepast worden. De Keniaanse ‘water’-vraagstukken staan hoog op de Nederlandse agenda, en bevatten voornamelijk kwesties rondom waterzekerheid, waterveiligheid, schaarste en droogte. De landbouwsector in Kenia is vooralsnog voornamelijk afhankelijk van regen, en de regenval is steeds onvoorspelbaarder. Dit maakt de behoefte aan klimaatslimme oplossingen groot.
Een goed voorbeeld van een klimaatslimme oplossing zijn de ‘water harvesting’- technieken geïntroduceerd door Irrico in Kenia. Op het gebied van water staat Kenia de komende jaren voor enorme uitdagingen door de toenemende vraag naar water en de hoge investeringen en kosten die hierbij komen kijken. Aan de andere kant creëert deze vraag marktmogelijkheden voor de Nederlandse private sector door de kansen die liggen in het generen van grootschalige water- en irrigatieprojecten. Om het programma van ‘Aid to Trade’ te bevorderen, faciliteert de Nederlandse overheid op dit moment een aantal van deze watertoevoerprojecten in Kenia, zoals de samenwerking met de Netherlands Fellowship Programme (NFP) en de Dutch Good Growth Fund (DGGF).
Mogelijkheden in de watersector
Het is nu de uitdaging voor Kenia om de juiste beslissingen te nemen om een circulaire economie en een veerkrachtig systeem op te bouwen. Hiervoor zijn internationale samenwerking, partnerships en nieuwe manieren van investeren en financieren nodig. De Rijksoverheid helpt de private watersector bij het in kaart brengen van de mogelijkheden in de Keniaanse watersector, door middel van marktonderzoeken en financiële mogelijkheden.
De ‘Netherlands Business Hub’ heeft in maart 2017 de resultaten van een watermarktonderzoek voor de Nederlandse watersector in Kenia in een rapport (‘Kenya Water Market Survey for the Netherlands Water Sector’) weergegeven. Hieruit bleek dat de grote hoeveelheid consultancy-bedrijven, kennisinstituten, investeerders en ontwerpers, in grote mate bijdragen aan de projecten. Het ‘Smart Water for Agriculture Programme’ (SWA) is een goed voorbeeld van een programma dat gebruik maakt van toegankelijke en lokaal implementeerbare technologieën om waterproductiviteit in de landbouwsector te stimuleren. Het doel van het programma is om de productiviteit met 20% te verhogen en zo bij te dragen aan voedsel- en inkomenszekerheid.
Uitdagingen en kansen
Hoewel er diverse organisaties de ontwikkeling van projecten ondersteunen, is het een uitdaging investeerders te vinden om de watersector een boost te geven. De watersector in Kenia wordt gekarakteriseerd door een toenemende vraag naar ontwikkeling van watergerelateerde infrastructuur en een groeiende behoefte aan financiële steun. Financiële modellen. zoals PPP’s (Public Private Partnerships) en DBFOT (Design Build Finance Operate Transfer) zijn geïntroduceerd om deze financiële ondersteuning aan de private sector te kunnen waarborgen.
De grootste behoefte en potentie liggen in Kenia bij investeringen in irrigatiesystemen. The National Irrigation Board (NIB) wil door investeringen in infrastructuur, oogstmachines, partnerships en ontwikkeling en implementatie van complete value chains, meer toegang tot goede irrigatiesystemen waarborgen. Het PPP-model sluit goed aan bij deze grote irrigatieprojecten, omdat de droge en het minder vruchtbare land (welke in totaal 80% van de totale bebouwbare grond in Kenia bedraagt) innovatieve en ingewikkelde technologie vereist. Voornamelijk in het westen van Kenia zijn er veel mogelijkheden voor de Nederlandse private sector voor investeringen door klimatologische condities, beschikbaar land en kwaliteit van de bodem.
Bijdragen aan verduurzaming
Het rapport is tijdens een stakeholdermeeting besproken met verschillende Keniaanse en Nederlandse belangenpartijen, bestaande uit zowel publieke als private afgevaardigden. Tijdens de discussie werden de mogelijkheden voor de Nederlandse watersector, voor investeerders en de rol van overheden in het faciliteren van handelsmogelijkheden vanuit het ‘Aid to Trade’-perspectief besproken. Opvallend zijn de duidelijke ontwikkelingen in de maritieme en logistieke sector, waarbij mogelijkheden gecreëerd kunnen worden voor de Nederlandse ondernemingen om bij te dragen aan de verduurzaming en ontwikkeling van de watersector. Het merendeel wordt gefinancierd door PPP’s en projecten die door zowel de Keniaanse overheid als door IFIs (International Finance Institution) gesponsord worden.
Hoewel de watersector aan het groeien en verbeteren is, zijn er mogelijkheden om de sector efficiënter, effectiever en duurzamer te maken. Door de Nederlandse kennis en mogelijkheden te combineren met het ontwikkelen en versterken van projecten, het opbouwen van capaciteit en het implementeren van projecten, kan niet alleen de Keniaanse watersector zich verder ontwikkelen, maar ook de Nederlandse private watersector zich verder nestelen in de Keniaanse watersector.
Landbouwteam Kenia
Oktober 2017