België: pionier in hergebruik afvalwater

Circulaire economie

Om antwoord te bieden aan de klimaatproblemen streeft de Belgische overheid ernaar om trekker te zijn op het gebied van circulaire economie. In zo’n economie blijven afgedankte materialen en producten in de kringloop. Dat brengt heel wat voordelen met zich mee. Allereerst remt het de uitputting van natuurlijke grondstoffen. Het circulaire model biedt ondernemingen ook de kans om de kosten van grondstoffen te verminderen en zo te blijven concurreren met buurlanden.

Om dit te bereiken, moet in de economie ingezet worden op gedeeld gebruik, hergebruik en recycling. Water van industrieel of huishoudelijk gebruik kan bijvoorbeeld worden hergebruikt door dit terug te brengen in het productieproces of te gebruiken voor andere doelen. In een aantal projecten wordt hier in België ervaring mee opgedaan.

Hergebruik afvalwater door landbouwers        

België is Europees koploper in de productie van diepvriesgroenten. Daar gaat momenteel veel water bij verloren. Om dit water niet langer op het oppervlaktewater te lozen, heeft groenteverwerker Ardo het initiatief genomen om dit afvalwater op een optimale manier te hergebruiken. Terwijl er op zich een overschot aan water bestaat voor deze sector, voelen Belgische landbouwers steeds vaker de negatieve gevolgen van een gebrek aan water. Door de klimaatverandering komt langdurige droogte steeds vaker voor. Beregening met afvalwater is een budgetvriendelijke en duurzame oplossing om droogte het hoofd te bieden.

Waterbekken

Om het afvalwater aan landbouwers aan te bieden, legt Ardo in Ardooie een waterbekken aan van 150.000 m3 op ruim 500 hectare. Voor de aanleg van het bekken kan het bedrijf rekenen op financiële steun van de provincie en het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling.

Dit creëert een win-win situatie: Ardo kan zijn water kwijt en landbouwers hebben continu water tot hun beschikking. Bij het project zijn 49 landbouwers aangesloten. Zij vormen de coöperatie INERO die toeziet op een juiste verdeling van het water en de kosten. Het is een non-profit project: de inkomsten dekken de uitgaven voor elektriciteit en onderhoud.

Grensoverschrijdende samenwerking

In dit project werkt Vlaanderen samen met Nederland om elkaar te inspireren en van elkaar te leren. De Nederlandse brouwerij Bavaria heeft een soortgelijk irrigatieproject in Noord-Brabant. Samen maken de projecten van Bavaria en Ardo deel uit van het Interreg-project F2AGRI ofwel ‘effluent to agriculture’.

Afvalwater als bemesting voor tomaten

De samenwerking tussen Tomato Masters en Aqua4c is een ander voorbeeld van slim hergebruik van afvalwater. Tomato Masters verzamelt regenwater en produceert warmte voor het telen van tomaten; de overschotten hiervan kan het Aquacultuurbedrijf gebruiken om vis (omegabaars) te kweken. Omdat het voedsel van omegabaars uit plantaardige producten bestaat, produceren de vissen meststoffen die in gezuiverde vorm een interessante meststof voor de planten opleveren.

In ruil voor de het warmte- en wateroverschot, zal het water van de visbassins, dat verrijkt is met nutriënten, in de toekomst dienen als bemesting voor de tomaten. Voor beide bedrijven is hergebruik een win-win situatie: door de reststroom van Aqua4C aan te kopen, kan Tomato Masters de bemestingskosten drukken. Voor de viskweker vallen de lozingskosten weg en de energiekosten verminderen door hergebruik van de geproduceerde warmte van Tomato Masters.

Potentie voor de toekomst

Ondanks de grote sprongen die zijn gemaakt bij hergebruik van water, blijft er nog veel werk aan de winkel. Het concept van de circulaire economie is goed uitgewerkt, maar het omzetten naar de praktijk is vaak moeilijk. Bij de samenwerking tussen Tomato Masters en Aqua4c wordt bijvoorbeeld nog veel energie verspild aan het opwarmen van de bassins die - omdat ze van glas zijn en in de glazen kassen staan - lastig te isoleren zijn. Er is daarom nog ruimte voor verbeteringen om nog beter gebruik te maken van de grondstoffen.

Er zijn ontwikkelingen gaande die veelbelovend zijn voor de toekomst. Zo bestaat er een concept vanuit de Katholieke Universiteit Leuven om gevaarlijke en giftige chemicaliën en farmaceutisch afvalwater te behandelen. Om te voorkomen dat dit afvalwater in rivieren of riolen terechtkomt, is plant-on-a-truck bedacht: een zuiveringsinstallatie die lokaal wordt geplaatst om het water te zuiveren. Die mobiele installaties worden tot bij chemische en farmaceutische bedrijven gebracht om ter plekke de afvalstromen te behandelen. Vervolgens kunnen hieruit nieuwe grondstoffen hergebruikt worden.

Landbouwteam België

Oktober 2017

Bronnen

http://www.vilt.be/49-boeren-sluiten-aan-bij-inero-voor-waterafname-ardo

http://www.vilt.be/innovatieve-viskwekerij-aqua4c-breidt-verkoopkanaal-uit

https://smartbelgium.belfius.be/5-slimme-voorbeelden-uit-de-circulaire-economie/

http://www.standaard.be/cnt/dmf20140331_01048422

http://omegabaars.be/wp-content/uploads/2014/12/artikel-food-industry-nov-14.pdf