Duurzame landbouwontwikkeling in Noord-Afrika
Marokko en Algerije zijn belangrijke landbouwlanden in Noord-Afrika met een sterke band met Nederland. Algerije is de grootste afnemer van Nederlandse pootaardappelen en importeur van levensmiddelen. Marokko is een belangrijke handelspartner als gebruiker van Nederlandse landbouwtechnologie en exporteur van groenten en fruit. Tegelijkertijd hebben beide landen grote uitdagingen op het gebied van voedselzekerheid en klimaatverandering.
Algerije is lang niet zelfvoorzienend in voedingsmiddelen en bekostigt zijn levensmiddeleninvoer uit zijn olie- en gasinkomsten. Marokko heeft een hogere graad van zelfvoorziening, maar importeert altijd nog veel zuivelproducten en uitgangsmaterialen uit onder meer Nederland.
Extreem klimaat
Beide landen ondervinden grote gevolgen van de veranderingen van het toch al extreme klimaat die landbouw en natuur zwaar op de proef stellen. Zowel Algerije als Marokko streeft naar een efficiënte en duurzame productie om aan de toenemende vraag naar voedsel te kunnen voldoen. Nederland biedt hier een helpende hand met kennis en technologie. De Sustainable Development Goals van de VN vormen een praktisch kader om de doelen en resultaten van deze samenwerking zichtbaar en meetbaar te maken.
Marokkaanse landbouw in een veranderend klimaat
Marokko heeft de nodige uitdagingen in de landbouw bij het veranderende klimaat. Toenemende droogte en wisselende regenval dragen bij aan de verzilting van bodems en waterreserves, woestijnvorming en bodemerosie.
De traditionele landbouwmethodes worden gekenmerkt door inefficiënt gebruik van water en energie, overbegrazing en verspilling van grondstoffen. Er is ook sprake van allerlei vormen van milieuvervuiling door de landbouw en de levensmiddelenindustrie.
Inzet van Nederlandse kennis
Om de verduurzaming en productiviteit in de landbouw te versterken, heeft de Marokkaanse overheid het Plan Maroc Vert gelanceerd. Bij de verbetering van de landbouw maakt Marokko veelvuldig gebruik van Nederlandse kennis en technologie. Het Landbouwbureau voor de Maghreb in Rabat speelt hierin de rol van initiatiefnemer en aanjager. Verschillende projecten zijn gestart om vanuit een gezamenlijk model voor circulaire landbouw bij te dragen aan efficiëntieverbetering, verduurzaming en meer voedselzekerheid.
Moderne tuinbouwkas
Een samenwerkingsverband van Wageningen UR en het Nederlandse en Marokkaanse tuinbouwbedrijfsleven bouwt komend jaar in Agadir een moderne tuinbouwkas. Hierin wordt Nederlandse tuinbouwtechnologie gedemonstreerd en gezamenlijk onderzoek gedaan naar de toepasbaarheid ervan onder Marokkaanse omstandigheden.
Het project laat Nederlandse technologie zien op het gebied van energiebeheersing, schermdoeken, efficiënt watergebruik, precisiebemesting, kwaliteitsverbetering, bedrijfsvoering en logistiek. Op deze wijze kan de Marokkaanse tuinbouwsector doorgroeien naar een hoger technologisch niveau met een efficiënte en duurzame productie. Nederlandse bedrijven helpen ook lokaal om de naoogstverliezen te beperken en export naar Europa te realiseren.
Zouttolerante teelten
Een Nederlands bedrijf gespecialiseerd in zouttolerante teelten begint binnenkort een aantal veldproeven met zouttolerante gewassen op verzilte bodems. Deze innovatieve technologie draagt bij aan een efficiënt gebruik van bodem en water en geeft daarmee oplossingen voor de gevolgen van veranderende klimaatomstandigheden. Hiermee kunnen zelfs verlaten landbouwgebieden opnieuw en duurzaam worden gebruikt voor de landbouw en kan de verzilting worden teruggedrongen. Het bedrijf werkt hierbij samen met lokale universiteiten en bedrijven.
Melkveehouderij
Nederlandse bedrijven en instellingen werken in verschillende projecten aan de verbetering van de melkveehouderij. Hierbij ligt het accent op verbetering van de stallen, ruwvoerproductie, bedrijfsvoering, beperking van mineralenuitstoot en betere melkkwaliteit. Nederland levert hier hoogwaardig melkvee, stalinrichtingen en vooral kennis over efficiënte productie, circulaire landbouw en reductie van afvalstromen.
Pootaardappelen
In een pootaardappelproject in de Algerijnse Sahara wordt geëxperimenteerd met Nederlandse technologie voor de overstap van pivotberegening naar druppelirrigatie, waarmee het watergebruik met 75% wordt teruggedrongen.
Het sluiten van de productieketens is enorm belangrijk. Daarom werkt Nederland in zowel Marokko als Algerije ook aan verbetering van de naoogst, opslag en verpakking van aardappels, uien, appels en peren. Hiermee wordt het voedselverlies gereduceerd, de positie van boeren verbeterd en de voedselzekerheid vergroot.
Landbouwradennetwerk
Voedselzekerheid en klimaatverandering zijn belangrijke thema’s van de Sustainable Development Goals. De VN heeft deze 17 doelen in 2015 vastgesteld als brede agenda voor duurzame ontwikkeling met 2030 als richtdatum. In 2017 heeft het Landbouwradennetwerk de realisatie van de SDG’s in zijn missiestatement opgenomen als richtsnoer voor het werk van de landbouwposten.
De minister van LNV streeft in haar visie naar een sterke internationale positie van de Nederlandse landbouw en een omslag naar kringlooplandbouw. Daarnaast heeft de minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking aan de SDG-agenda een grote rol toebedeeld in het buitenlandse beleid.
Hiermee krijgt het werk van het Landbouwradennetwerk nieuwe impulsen. De reguliere taken van de posten zoals beleidsadvisering, ondersteuning van het Nederlandse bedrijfsleven en de promotie van Nederland als land van hoogwaardige landbouwproducten, kennis en innovaties, spelen hierin een hoofdrol.
In Nederland zijn de SDG’s verankerd in het overheidsbeleid en in de strategische agenda van bedrijven, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties. Ook internationaal krijgt deze duurzaamheidsagenda steeds meer aandacht en navolging. Zo heeft de VN in 2015 met enkele partners in Kigali, Rwanda, het SDG Center for Africa opgericht die de duurzaamheidsprestaties van Afrikaanse landen bijhoudt en adviseert over duurzame ontwikkeling in Afrikaanse context. In 2018 scoorde Marokko het hoogst op de Afrikaanse SDG-ladder. Twee derde van de resultaten zijn bereikt.
SDG-doelen als hulpmiddel
De Nederlandse overheid en agribusiness dragen internationaal bij aan het realiseren van de VN-doelen. Nederland levert met de export van landbouwproducten, kennis en technologie een belangrijke bijdrage aan de internationale voedselvoorziening en het omgaan met klimaatverandering.
De SDG’s zijn een handig hulpmiddel om de effectiviteit van onze internationale inzet zichtbaar en meetbaar te maken. De SDG’s kunnen ook helpen om bepaalde doelen in internationaal verband te benoemen en aan te jagen. Dit is goed voor de zichtbaarheid van de inzet van de Nederlandse overheid, kennisinstellingen en het bedrijfsleven.
Er zijn verschillende gereedschapskisten ontwikkeld om goed met de SDG’s te kunnen werken, zoals die van de FAO en de SDG Relevance Tracker van MVO Nederland
Landbouwteam voor de Maghreb
Niek Schelling
Twitter: @NLagriMaghreb
November 2018