Ketchup Project steunt tomatentelers in Kenia

Dankzij het project worden niet alleen verliezen na de oogst verminderd, maar hebben nu al zo’n 35 boeren een Global GAP-certificering. Deze certificering is nodig voor de export van Keniaanse tomaten naar de Europese markt en heeft bijgedragen aan de vaardigheden van de lokale boeren.

Door de training die de lokale boeren kregen, telen zij nu op een verantwoordelijke manier, volgens Europese standaarden. Daarnaast zijn ze in staat hun product te exporteren, iets wat zeldzaam is voor kleine boeren in Kenia. Dankzij deze ontwikkelingen draagt het project bij aan inclusieve werkgelegenheid, het achtste duurzame ontwikkelingsdoel van de VN.

Een perfecte match

In 2014 kwam Anne Janssens, een van de oprichters van het Ketchup Project, samen met andere Nederlandse ondernemers naar Kenia om te beoordelen of er kansen waren voor het Nederlandse bedrijfsleven om samen met lokale tomatenboeren oogstverliezen te verminderen en tegelijk winst te behalen. “Wij zagen direct dat een van de voornaamste problemen de oogsttijd is. Tomatenboeren in Kenia oogsten veelal tegelijkertijd en hierdoor overspoelen zij de markt. Veel tomaten worden niet verkocht en worden weggegooid”, legt Janssens uit.

Oogstverliezen teruggedrongen

Door boeren te helpen om de tomaten buiten het seizoen te oogsten en en ze vervolgens te drogen, kunnen de enorme verliezen worden teruggedrongen. Deze aanpak bleek succesvol en al snel kon het netwerk van boeren worden uitgebreid. Janssen nam contact op met het Kenya Horticulture Market-led Programme (HortIMPACT) van SNV die haar verbonden met een groep boeren van de coöperatie Kwakyai.

“De coöperatie van boeren ondervond veel nadelen van de inefficiënte productie en was zeer gemotiveerd om te innoveren. Ze waren mede hierdoor precies de juiste partij om mee samen te werken”, zegt Janssens.

Samen produceerden ze meer dan 5.000 flessen ketchup die via crowdfunding zijn verkocht. Dit was het benodigde kapitaal voor een goede start. Met de hulp van SNV kocht de coöperatie vervolgens een zondroogmachine, gemaakt door het Nederlandse bedrijf Kascade. En 35 boeren doorliepen een training om Global GAP-gecertificeerd te worden. Dit was het begin van het Ketchup Project.

Investeringskansen

Een van de voornaamste kansen voor Nederlandse agri-bedrijven in Oost-Afrika is de introductie van goede kennis, uitleg en voorbeelden van ‘best practices’ en technologieën die betaalbaar zijn en werken in de lokale context. Keniaanse boeren zijn over het algemeen zeer bereid om nieuwe kennis en technologieën toe te passen. “Nu gebeurt veel van de landbouw nog traditioneel, maar als er kansen liggen om winst te maken en professioneel te groeien, zijn veel boeren zeker bereid om te innoveren” geeft Janssens aan.

Verwerkingslocatie

Sinds de start van het Ketchup Project in 2015 zijn 35 boeren gecertificeerd. De coöperatie heeft geïnvesteerd in een verwerkingslocatie met de droogmachine op zonne-energie. Hier zijn nog eens zo’n 15 mensen in dienst. Op deze locatie worden nu iedere dag ongeveer 150 kilo tomaten geselecteerd, gesneden, gedroogd en verpakt. “Meer en meer boeren willen deelnemen aan ons project. Ze zien de resultaten en willen ook deel uitmaken van het succes” zegt Mutulu Amisi, boer en coördinator van de coöperatie.

Impact

De gemiddelde grootte van het land van deze boeren is een achtste acre. Voordat de boeren deelnamen aan het Ketchup Project was hun gemiddelde opbrengst 2,5 ton tomaten per seizoen. Na de Global GAP-training produceerden dezelfde boeren 5 ton tomaten, in hetzelfde gebied en dezelfde periode.

Daarnaast produceerden ze voor de lokale markt, waar geen consistente garantie was van afname en prijs. Ze verkochten hun tomaten voor een bedrag dat varieerde tussen 25 en 60 KES, áls ze hun tomaten al konden verkopen. Door het KP kunnen de boeren hun product voor gegarandeerd 35 KES per kilo verkopen. Dankzij deze inkomensgarantie kunnen de boeren investeren in hun land en is hun levensstandaard verbeterd. “Tenminste vier boeren in de coöperatie sturen hun kinderen nu naar betere scholen en ze geven ook aan dat ze thuis beter eten, met een meer gevarieerd dieet”, legt Mutulu uit met een lach op zijn gezicht.

Uitdagingen

Janssens geeft aan dat het voor Nederlandse bedrijven in de landbouwsector belangrijk is om zich te realiseren dat een investering in langdurige duurzame relatie met boeren cruciaal is. Het ontwikkelen van deze relatie kost tijd, moeite en geduld. Ze geeft ook aan dat ‘culturele verschillen’ mogelijk leiden tot miscommunicatie. Dit kan een effectieve samenwerking in de weg staan. Het is daarom belangrijk dat bedrijven zich bewust zijn van de verschillen en andere omgangsvormen, vooral door het hier samen over te hebben kan er een goede samenwerking ontstaan.

Biodiversiteit

Verder geeft Janssens aan dat het essentieel is dat bedrijven met de introductie van innovatieve technologieën rekening houden met de biodiversiteit van het gebied waarin ze opereren. De Kwakyai-boeren telen bijvoorbeeld een grote verscheidenheid aan gewassen op hun land. Door deze biodiversiteit te respecteren, garandeer je ook de duurzaamheid van de grond en samenwerking.

Het Ketchup Project geeft een mooi voorbeeld van de synergiën, mogelijkheden en uitdagingen die een Nederlandse startup in de landbouwsector kan ondervinden als ze aan de slag gaan in Oost-Afrika. Het geeft ook inzicht in hoe kleine bedrijven een impact kunnen maken en bij kunnen dragen aan voedselzekerheid. Als bedrijf moet je geduldig zijn wil je winst behalen in Kenia, maar de opbrengst waaronder ook de sociale impact die je kunt maken is soms zeer belonend. Wil je meer weten over het Ketchup Project zie de website.  Voor vragen over ondernemen in Kenia stuur een email naar nai-lnv@minbuza.nl  

Manou Aelmans
Landbouwteam Kenya en Tanzania
Twitter: @NLAgriKenya

November 2018