India: van voedselzekerheid naar voedselveiligheid

India stond wereldwijd decennia lang bekend als land moet grote voedseltekorten. Die periode heeft het land inmiddels achter zich gelaten, hoewel over een deel van het centrale- en decentrale landbouwbeleid nog de schaduw hangt van voedseltekorten. Vooral op deelstaatniveau willen regionale politici laten zien dat zij de belangen van de kleine boeren hoog in het vaandel houden.

Omdat de rurale bevolking tussen nu en 2025 nauwelijks zal teruglopen, vormen de plattelandsbewoners een belangrijk stemmenreservoir voor de vele regionale en de twee nationale politieke partijen. In 2025 zal ruim 40% van de bevolking van dan 1,4 miljard mensen op het Indiase platteland wonen. Deze situatie werkt modernisering, schaalvergroting en verduurzaming van de landbouw sector tegen. Immers, hoe groter de rurale bevolking, des te meer rurale kiezers, des te meer politieke invloed op centraal niveau.

Voedselverliezen

Inmiddels is India voor veel bulklandbouwproducten te vinden in de wereldwijde top 5 van producenten. Voor melk is India zelfs de grootste producent, maar de melk van nationale trots Amul zal men tevergeefs zoeken in buitenlandse schappen. Veel melk bederft - schattingen lopen uiteen van 15 tot 30 % - waardoor export van melk en melkproducten nog op zich zal laten wachten. Voor groenten en fruit worden de verliezen in de keten flink hoger geschat, mede doordat misschien maar 3% van de gecombineerde output van 285 miljoen ton groenten en fruit wordt verwerkt.

Klimaatverandering

Er zijn niet alleen aanzienlijke ‘lekverliezen’ in de agro-ketens, klimaatverandering zorgt voor nieuwe problemen. Met tien verschillende klimaatzones binnen zijn landsgrenzen heeft India een goede uitgangspositie. Die positie wordt echter bedreigd door verdroging, vooral in West- en Noordwest-India, waardoor water-intensieve gewassen als rijst en graan over 15 jaar niet meer verbouwd kunnen worden in Punjab en Haryana. En door temperatuurstijging in hoger gelegen gebieden moet de fruitteelt (appels en peren) in Jammu en Kashmir nu al uitwijken naar nog hoger gelegen gebieden.

Stroomgebied van de Ganges

Van de wereldbevolking leeft 70% in kustgebieden en stroomgebieden van rivieren en dat is in India niet anders. Meer dan een half miljard mensen leeft daar in het stroomgebied van de Ganges, van wie circa 350 miljoen alleen al in de deelstaten Uttar Pradesh en Bihar. Wie wil weten welke nieuwe uitdagingen klimaatverandering toevoegt aan de al bestaande (decennialange watervervuiling door industrie, bevolkingsdruk, religieuze gebruiken), kan het boek lezen van Victor Mallet: River of Life, River of Death: The Ganges and India’s Future. De Indiase kust kent ook uitgestrekte mangrovebossen, meer dan 4.000 vierkante kilometer, die worden bedreigd door een combinatie van zeespiegelstijging, kusterosie en waterverontreiniging. In de enorme delta die Bangladesh vormt, wonen nog eens 170 miljoen mensen.

De moesson bracht dit jaar veel te veel regen in de deelstaat Kerala, met fatale gevolgen. Tegelijkertijd viel er te weinig regen in het Westen en Noordwesten waardoor de oogsten daar naar verwachting zullen tegenvallen.

Structurele problemen

Klimaatverandering zorgt voor structurele problemen in de agrarische sector, maar de agrarische sector draagt zelf ook bij aan klimaatverandering. Zo is de sector verantwoordelijk voor circa 30% van de Indiase broeikasgassen. Terwijl India zich de afgelopen decennia heeft bevrijd van de dreiging van voedseltekort en hongersnood, en op bescheiden schaal op weg is een exporteur van landbouw producten te worden, ziet de Indiase maatschappij zich tegelijkertijd de komende decennia geplaatst voor de uitdaging om zijn landbouwsector veerkrachtig tegen klimaatverandering te maken.

De uitdagingen zijn het grootste voor de niet-geïrrigeerde gebieden, en dat is ruim de helft van het ingezaaide areaal van 140 miljoen hectare in India. Boeren in die streken zullen rekening moeten houden met productiviteitsdalingen tot 25%. In de wel geïrrigeerde gebieden zal de productiviteitsdaling net zo goed fors zijn.