Frankrijk versterkt de teelt van eiwitgewassen

Investeringsplan

Het investeringsplan ondersteunt de landbouwsector bij het tegemoetkomen aan de verwachtingen van burger en consument: kwaliteit en voedingswaarde van levensmiddelen, minder gewasbeschermingsmiddelen, verbetering dierenwelzijn, transparantie en traceerbaarheid. Daarnaast moet het plan bijdragen aan verbetering van de concurrentiekracht en de transitie naar een duurzame én economisch rendabele landbouw. Als basis hiervoor hebben alle 27 Franse landbouwsectoren, waaronder de sector van plantaardige oliehoudende en eiwithoudende gewassen, in december 2017 een strategisch actieplan ingediend. De uitvoering hiervan wordt meegenomen in het investeringsplan.

Versterking teelt van eiwitgewassen

Het investeringsplan voor landbouw kent vijf prioriteiten, waaronder versterking van de teelt van eiwitgewassen. Dat is goed voor milieu, voor het klimaat, voor de handelsbalans (minder afhankelijk van import) en goed voor dier- en humane voeding. De plantaardige eiwitconsumptie vertoont namelijk een snel stijgende tendens, vooral bij de millennials-generatie en ook bij de consumenten van biologische voeding, ook al blijft de Franse consument nog steeds een vleesliefhebber.

Frankrijk kende al sinds 2014 een overheidsplan voor het stimuleren van eiwitgewassen voor de periode 2014-2020, van de hand van de toenmalige landbouwminister Stéphane Le Foll. De reden was dat de areaalontwikkeling van eiwitgewassen eerder een dalende dan een stijgende  trend liet zien, ten gunste van granen (wegens de hogere toegevoegde waarde). Dit vond het landbouwministerie een verontrustende ontwikkeling. Het zelfvoorzieningspercentage van Frankrijk was begin jaren ‘10 circa 60% (tegen een EU-gemiddelde van 35%), maar het land wenste zijn afhankelijkheid van import om diverse redenen nog verder te verminderen.

Meerdere doelen

Het actieplan had een meerledig doel: verbetering van de bodemvruchtbaarheid, dus minder stikstofhoudende bemesting nodig; verbetering van teeltrotatie, gunstig voor de teeltkwaliteit van de gewassen; verbetering van de zelfvoorziening in grondstoffen ten behoeve van de veehouderij (minder afhankelijkheid van soja-import uit derde landen en aandacht voor het ontbossingsprobleem in soja-producerende landen). En ten slotte tijdig inspelen op de stijgende vraag naar plantaardige eiwitten ten behoeve van humane voeding. Dankzij dit overheidsplan, maar ook dankzij EU-stimuleringsmaatregelen (gekoppelde steun waarvan Frankrijk gebruikmaakt), zijn de arealen van eiwitgewassen sinds 2014 stabiel toegenomen.

Grootste akkerbouwland in de EU

Frankrijk is in de Europese Unie - cijfers 2018 - met 9 miljoen hectare granen, 2,3 miljoen hectare oliehoudende gewassen, ruim 294.000 hectare eiwitgewassen, bijna 500.000 hectare suikerbieten en ruim 1 miljoen hectare voedermais, de grootste akkerbouwproducent. Het areaal 2017/2018 van oliehoudende gewassen (koolzaad, zonnebloem, soja) toonde een stijging van bijna 8%, maar het areaal van eiwitgewassen (erwten en veldbonen) is met 21% fors afgenomen. Dit wordt toegeschreven aan de (conjuncturele) gevolgen van ernstige droogte dit jaar in de productiegebieden. Een andere reden is, in mindere mate, het besluit van het Europees Parlement dat gewassen (waaronder stikstofbindende gewassen), geteeld in ecologische aandachtsgebieden, niet meer in aanmerking mogen komen voor GLB-vergroeningspremies indien deze gewassen een fyto-behandeling zouden ondergaan. En de teelt van erwten kan vaak niet zonder die behandeling.

Nieuw actieplan

Het nieuwe actieplan van de sector van oliehoudende en eiwitgewassen 2018-2020 heeft als motto ‘Op weg naar ‘Made in France’ voor plantaardige oliën en eiwitten’. De nadruk ligt op versterking van de diverse waardeketens in de plantaardige oliën- en eiwitsector. Dat omvat partnerships in de veehouderij, concurrentieversterking van de verwerkende sector, productieverhoging en -verbetering van de gewassen (veredeling), verwaarding door middel van biobased-initiatieven (zoals hernieuwbare energie en groene chemie). Dit past ook in het actieplan van het ministerie van Landbouw voor bio-economie (en in het actieplan van het ministerie van Ecologie voor circulaire economie), waarvan Frankrijk wenst dat dit een plaats krijgt in het nieuwe GLB.

En last but not least wil de sector actief inspelen op de stijgende maatschappelijke vraag naar plantaardige oliën en eiwitten voor humane voeding, vanuit de trends naar ‘gezond en natuurlijk’, biologisch, geen toevoegingen en groeiend flexitarisme.

Leidende rol

Tijdens de eind oktober jl. in Parijs gehouden internationale foodbeurs SIAL bleek weer hoe sterk plantaardige eiwitten wereldwijd in de belangstelling staan. In Frankrijk wordt deze markt geraamd op 11 miljard euro. Zelfs de vleesindustrie toont interesse.  De Franse consumentenmarkt groeit jaarlijks met 5%. Frankrijk wil  voor wat betreft grondstoffenvoorziening een leidende rol gaan spelen. Het land telt al enkele wereldspelers van formaat, zoals het concern Roquette dat zwaar inzet op eiwitten uit erwten, Chamtor (overgenomen door de Amerikaan ADM) met tarweconcentraat, Limagrain, Tereos en Terrena met eiwitrijke ingrediënten voor de diervoederindustrie. Maar ook start-ups als Evertree met een additief op basis van koolzaad en Inalve met eiwitten uit zeewier.

De Franse eiwittenindustrie heeft zich gebundeld in ‘Protéines France’ en wenst zijn aandeel in de ‘taart’ van het nationale investeringsplan voor innovatie. Want er is nog veel innovatie nodig – in 2050 zal de eiwittenproductie wereldwijd ontoereikend zijn – vooral op het vlak van smaak/textuur, verteerbaarheid en het optimaliseren van de productie op grote schaal.

Conclusie

Voor Nederlandse bedrijven die actief (willen) zijn in de sector van plantaardige oliën en eiwitten is de grote Franse markt (als landbouwland maar ook als consumentenmarkt) zeker interessant. Denk ook aan de hightech-kansen die er liggen in de Franse akkerbouw in verband met de al zeer intensieve aandacht voor precisielandbouw en innovatie (onder andere sensoren, tractoren, grondbewerkers, drones, robots al dan niet voorzien van AI, slimme irrigatietechnieken, ziekteresistent/droogtebestendig uitgangsmateriaal, alternatieve gewasbescherming). Ook kent Frankrijk enkele interessante vakbeurzen en een ‘Protein Summit’ (i.s.m. Bridge2Food en de Pôle IAR). Meer informatie is beschikbaar bij Landbouwbureau Parijs.

Alexandra Feekes
Landbouwteam Frankrijk
Twitter: @AgriParijs

November 2018