Project bereikt tienduizend Javaanse rijstboeren

Rijst is een zeer belangrijk ingrediënt in de Indonesische keuken. Drie keer per dag staat het product op het menu. Het is daarom niet voor niets dat de Indonesische overheid rijst als een van de vijf belangrijkste agrarische producten beschouwd. Daarbij komt dat Indonesië al een aantal jaren geen exporteur van rijst meer is, maar importeur. Dit is een doorn in het oog van de overheid die streeft zelfvoorziening op het gebied van voedsel.

Zwakke positie rijstboeren

Waarom Indonesië rijst moet importeren, heeft verschillende oorzaken. De rijstboeren produceren een lage kwaliteit rijst. Hun positie in de keten is zwak en ze hebben moeite om nieuwe markten te veroveren. De telersorganisaties van de rijstboeren (LPDM ’s) hebben gebrek aan financiën en kennis. De vraag naar rijst neemt sterk toe als gevolg van de bevolkingsgroei. Die groei zorgt er ook voor dat landbouwgrond verloren gaat aan verstedelijking.

Groot project voor rijsttelers

Een belangrijke eerste stap naar hogere opbrengsten is de beschikbaarheid van goed uitgangsmateriaal, de tweede stap is het gebruik daarvan. Het FDOV-project (zie kader) Production and Marketing of High Premium Rice in Centraal Java is op beide stappen gericht.

Het juiste uitgangsmateriaal speelt een sleutelrol in het project. High premium rijstzaad levert rijst op van goede kwaliteit is. De rijst is aromatischer, voedzamer, minder gevoelig voor ziekten en kent hogere opbrengsten dan de doorsnee rijstsoorten.

Gebruik van gecertificeerd zaad

Met dit uitgangsmateriaal is het FDOV-project gestart in juli 2015 en loopt door tot december 2019. Tijdens het project worden 10.000 boeren in Centraal Java getraind. De leeftijd van de deelnemers ligt grofweg tussen 35 en 45 jaar. Er wordt gebruikgemaakt van gecertificeerd high premium rijstzaad en biologische meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen. Doel is een opbrengstverhoging van 2,5 ton rijst per jaar (+20%) en een inkomensverbetering voor boeren van ruim 40%.

Private bedrijven doen mee

De 10.000 boeren zijn werkzaam in 29 districten (van de 35 van Centraal Java) en er worden 58 telersorganisaties bij betrokken. Het management van het project wordt uitgevoerd door ICCO, VECO, het Foodsecurity agentschap van de provincie Centraal Java, Bank Jateng en de private partijen PT SMB (rijst) en PT UNS (meststoffen).

Om de kennis snel te verspreiden, is een zogeheten train-the-trainers programma ontwikkeld. De boeren kopen premium zaad, meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen van de genoemde private partijen, die ook de rijst afnemen.
Afdelingen van de boerenorganisaties worden getraind in het maken van businessplannen en ondernemerschap. Geprobeerd wordt om boeren meer toegang te laten krijgen tot financiering.

Grote afstanden

Het project is erg ambitieus. Een voorbeeld: het gaat om hele grote afstanden. Het kost veel tijd om van de ene boerenorganisatie naar de andere te gaan. Ondanks de grote afstanden is voortvarend van start gegaan. In plaats van de dertien in 2016 geplande boerenorganisaties zijn er al zeventien getraind.

Behoefte aan financiering

In dit project is voor de boeren niets gratis, behalve kennisontwikkeling en capaciteitsopbouw. De boeren hebben echter wel behoefte aan kapitaal om verder te kunnen groeien. Het is dus ook noodzakelijk om de benodigde fondsen van de Indonesische overheid bij elkaar te sprokkelen. Het is daarom een goede zaak dat de gouverneur van Midden Java het rijstproject actief steunt.

Grote markt voor zaaizaad

Goede uitgangsmaterialen zijn essentieel om veranderingen te bewerkstelligen, maar moet hand in hand gaan met toepassing en opschaling. Het kost tijd en geld om nieuw zaad te ontwikkelen, het kost ook heel veel tijd en geld om het tot wasdom te laten komen.

In een groot land als Indonesië met circa twintig miljoen rijstboeren is er een enorme potentiële markt voor goed zaad, maar die grootte en massaliteit zorgt er ook weer voor dat opschaling en toepassing aandacht verdienen. Goed uitgangsmateriaal is een start van het verhaal en niet het resultaat.

Met de Faciliteit Duurzaam Ondernemen en Voedselzekerheid (FDOV) stimuleert het ministerie van Buitenlandse Zaken publiek-private samenwerking op het gebied van voedselzekerheid en private sectorontwikkeling in ontwikkelingslanden. FDOV is op dit moment gesloten en het is nog niet bekend wanneer hij weer open gaat.

Landbouwteam Indonesië

Juni 2017