Servië: wereldspeler in frambozenproductie
Servië is een wereldspeler als het gaat om de productie van frambozen. Servië neemt 20% van de wereldproductie voor haar rekening, waarvan overigens ruim 90% geëxporteerd wordt.
De ontwikkelingen in de teelt van frambozen gaan door, wat kansen biedt voor het Nederlandse bedrijfsleven, vooral waar het gaat om uitgangsmateriaal, management en kennis, en uiteraard post-harvest-management en de ontwikkeling van de keten. Met name de overgang van productie van frambozen voor verwerking naar teelt voor verse consumptie biedt mogelijkheden.
Onderhandelen over EU-toetreding
De regio en Servië hebben een roerige geschiedenis doordat het van oudsher op strategische handelsroutes ligt en in veel opzichten op de grens van Oost- en West Europa ligt. Het laatste conflict ligt slechts 25 jaar achter ons.
Na de politieke transitie in het begin van de jaren ’00 volgt Servië sinds enige jaren een pro-Europese koers en is het land sinds 2014 in onderhandeling over EU-toetreding. Overigens balanceert men voorzichtig om ook de (handels-)relatie met Rusland niet te schaden.
Het proces van EU-toetreding brengt vele voordelen met zich mee, niet in het minst als het gaat om het vereenvoudigen en vergemakkelijken van markttoegang voor plantaardige producten. Iets waar de Nederlandse ambassade zich ook zeer voor inzet.
Gunstige productiefactoren
Servië kenmerkt zich door zeer goede productieomstandigheden voor de productie van groente en fruit, inclusief kwekerijen voor fruitbomen en planten. Daarnaast zijn overige productiefactoren ook relatief gunstig, zoals arbeidskosten en (grond)prijzen.
De productie van frambozen vindt vooral plaats in Centraal-Servië, tegen de grens met Bosnië-Herzegovina. Dit heuvelachtige gebied leent zich hier goed voor. Overigens worden op andere plekken ook initiatieven genomen, zoals in Sabac, West-Servië.
Feiten en cijfers: import, export en productie
In het algemeen is de agrarische handel van Servië goed voor een handelsoverschot van €1,2 miljard: er wordt voor €2,6 miljard geëxporteerd en €1,4 geïmporteerd. De handel is voor 50% met de EU en 50% met derde landen, voornamelijk in de regio en Rusland. Het handelsoverschot is grotendeels te danken aan de export van granen, tarwe, mais en soja.
In 2015 werd er voor €148 miljoen aan fruit geïmporteerd en €523 miljoen geëxporteerd. De voornaamste exportproducten in de fruitsector zijn frambozen (bijna 50% van de exportwaarde), appels, pruimen en perziken/nectarines en aardbeien. De export met Rusland is sterk toegenomen als gevolg van de boycot en voor fruit én groente gaat het om ruim 131.000 ton. De export staat nu echter onder druk vanwege de koers van de Russische roebel.
Servië produceert ongeveer 1,1 miljoen ton aan fruit, voornamelijk pruimen (345.000 ton), appels (355.000 ton), kersen (92.000 ton), frambozen (66.000 ton) en aardbeien (26.000 ton). De voornaamste ontwikkeling in de zachtfruitsector betreft de transitie van de teelt van frambozen voor verwerking naar teelt voor de verse markt. Voorverpakte en diepgevroren frambozen uit Servië gaan de hele wereld over. In de teelt voor verse consumptie liggen grote kansen, maar bestaan uitdagingen voor post-harvest-management en de logistiek binnen de keten.
Kansen voor Nederlandse bedrijfsleven
De zachtfruitsector in Servië maakt een gestage positieve ontwikkeling door, zowel waar het gaat om de primaire productie als – in toenemende mate – productie van vers fruit voor consumenten. Hierdoor bestaat er een stijgende behoefte aan vrijwel alles: kwalitatief goed uitgangsmateriaal, kennis en kunde, management, verpakking en verwerking en logistiek. Men is actief op zoek naar mogelijkheden voor samenwerking en handel. Men wil graag verder de Europese markt op.
Een tweede kans betreft het kweken van fruitbomen- en planten. De productiefactoren hiervoor zijn gunstig en ook deze kwekerijsector is in opkomst.
Handel met Rusland
Servië kent een preferentieel handelsregime met Rusland waarin tarieven gereduceerd zijn tot zeer laag niveau. Dit maakt export vanuit Servië naar Rusland interessant.
De boycot van de laatste jaren is terug te zien in de handelscijfers. De export naar Rusland is sterk gestegen, met name als het gaat om groente en fruit. Overigens is doorvoer vanuit de EU via Servië naar Rusland niet toegestaan.
Sinds eind 2015 neemt de export naar Rusland weer af, vanwege de koers van de Russische roebel.
Meer informatie
Maarten Wegen, landbouwraad Servië
Juni 2016