Nederlandse ondernemer actief in bodemverbetering Zuid-Afrika

In Zuid-Afrika groeit de aandacht voor bodemkwaliteit. Een groep boeren is actief met conservation farming. Daarnaast zijn er ook individuele ondernemers die maatregelen nemen, bijvoorbeeld Aart van den Bos. Hij houdt zich onder meer bezig met de productie van biostimulanten die de groeikracht van landbouwgewassen verbeteren.

Voor de voedselzekerheid is een vruchtbare bodem randvoorwaarde. Een gezonde bodem is ook in staat om koolstof vast te leggen, water langer vast te houden en biodiversiteit terug te brengen. Daarmee verleent een boer feitelijk een dienst aan de maatschappij. Dit artikel gaat over ontwikkelingen in Zuid-Afrika en een ondernemer die daar op verschillende manieren al jaren mee bezig is.

Het Zuid-Afrikaans landschap

Het landschap, de bodemkwaliteit en het grondgebruik in Zuid-Afrika zijn zeer divers. In een groot deel van het land waar vooral extensieve veehouderij wordt toegepast, is sprake van een dunne vruchtbare bodemlaag. Het ‘veld’ zoals dat in Zuid-Afrika wordt genoemd, is te vergelijken met het Australische ‘bush’ of de Amerikaanse ‘prairie’. Deze graasgebieden kunnen door een goed beheer van de bodem worden verbeterd zodat ze meer bestand zijn tegen droogte.

_{Lees verder onder foto}

Het Zuid-Afrikaanse ‘veld’ (in de oostelijke Vrijstaat)

Er is in Zuid-Afrika een groep boeren die samen met onderzoekers werkt aan de verbetering van de bodemkwaliteit. Lokaal gebruikt men daarvoor de term regenerative farming. Dit is een interessante ontwikkeling die zich leent voor samenwerking met kennisinstellingen in Nederland.

_{Lees verder onder tabel}

Ontwikkelingsmodel richting een regeneratieve of kringlooplandbouw

Duurzame ondernemer

Aart van den Bos is een Nederlandse ondernemer die al jaren direct en indirect bezig is met bodemkwaliteit. Hij komt uit de groente- en fruitwereld. Begin 2000 werd het familiebedrijf Bos Brothers Fruit & Vegetables BV verkocht aan de Britse keten W.M. Morrisons Supermarkets. Daardoor ging voor hem de deur dicht om het bedrijf over te nemen.

Hij begeleidde de transitie naar een inkoopgerichte organisatie. Ondanks een goede baan als financieel directeur wilde hij graag meer doen voor de wereld en nam ontslag. Als vader van drie kinderen voelt hij zich verantwoordelijk voor hun toekomst en heeft hij zich destijds voorgenomen te werken volgens het 7th Generation Principle. Ofwel, bij elke beslissing die wordt genomen, nadenken over wat hiervan de impact is voor de komende 7 generaties.

Compostering

In 2005 ging Van den Bos voor het eerst naar Zuid-Afrika om daar met fruitleveranciers te praten over het gezamenlijk opzetten van een joint venture voor compostering. Toen die interesse er was, heeft hij samen met Eosta, een handelsbedrijf in biologische groenten en fruit, het bedrijf Soil & More (www.soilandmore.com) opgezet. Hij wilde bewijzen dat je een business kunt maken van de productie van een hoogwaardige bodemverbeteraar door gebruik te maken van kennis en technologie uit de biologische landbouw.

Met zijn kennis van CO₂-rechten, is hij er – samen met collega Tobias Bandel – in geslaagd om voor de productie van compost carbon credits te krijgen. Meerdere Soil & More- bedrijven volgden, onder andere in Ethiopië, Egypte en Mexico.

Volgens de ondernemer biedt compost verschillende ecologische voordelen. Compost is gerecycled materiaal en dus geen uitputbare bron zoals fosfaat of turf. Op die manier draagt het gebruik van compost bij aan een gesloten kringloop. Tevens zorgt compost voor een verhoging van het organische stofgehalte in de bodem en fungeert zo als bodemverbeteraar. Ook zorgt een goede kwaliteit compost voor een betere bodemstructuur. Het waterbergend vermogen van de bodem neemt hierdoor toe.

_{Lees verder onder foto}

Moringa Farm, Zuid-Afrika

Aanplant van Moringa’s

Acht jaar geleden maakte Van den Bos kennis met de Moringa-plant, ook wel de 'miracle tree' genoemd. Op het land van Soil & More Ethiopië zijn meer dan 25.000 bomen geplant waaronder Moringa. Verder onderzoek leerde hem meer over de vele functionele eigenschappen van deze bijzondere boom. Of het nu gaat om de vitaminerijke bladeren voor menselijke of dierlijke consumptie, de geperste olie van de zaden voor in de cosmetica of de functie als bodemverbeteraar - de Moringa is een van de meest voedzame planten, met een extreem hoog gehalte aan vitamines, mineralen en animozuren.

Ontwikkeling biostimulant

Samen met een Zuid-Afrikaanse ondernemer is Van den Bos een bedrijf begonnen voor de teelt van Moringa’s. Inmiddels is er zo’n 35 hectare productie in Zuid-Afrika. Het bedrijf Moringa Wize BV houdt zich ook bezig met de ontwikkeling van een biostimulant onder de naam Zeagrow.

Zeagrow heeft effect op de groeikracht, kwaliteit en opbrengst van gewassen en ook op de houdbaarheid van de producten ná de oogst. Biostimulanten worden volgens Van den Bos wereldwijd steeds vaker gebruikt in de landbouw. Hij is overtuigd van de positieve effecten:

verhoging van de gewasopbrengst (gewicht, zaden en vruchten),
verbetering van de kwaliteit, suikergehalte, kleur en houdbaarheid,
verhoging van efficiëntie van het watergebruik,
verbetering van de opname van mineralen door de plant,
versterking van de stresstolerantie en herstel van de plant.

Vermarkten van eco-diensten

Een ander initiatief van de ondernemer – in dit geval samen met directeur Teun Biemond van AgriMaco – is het Ecosystem Services Trading Initiative (ESTI). Het idee is om boeren de gelegenheid te geven de diensten die zij aan de maatschappij leveren ook daadwerkelijk te vermarkten. Het gaat bijvoorbeeld om koolstofvastlegging in de bodem, verhoging van het waterbergend vermogen van de bodem en het bevorderen van de biodiversiteit.

In 2019 zijn gesprekken over deze ecosysteemdiensten gevoerd met een aantal grotere partijen, waaronder de Rabobank. Ook is een tweedaagse conferentie over carbon farming gehouden, gefinancierd door het ministerie van LNV, met onder meer Rabobank, CGIAR, Wereldbank, FAO, OLAM, Fairchain, BioNext, WUR en IBM als deelnemers.

Tijdens de conferentie is een gezamenlijke agenda opgesteld. Met enkele groepen boeren uit binnen- en buitenland zijn inmiddels afspraken gemaakt om concreet aan de slag te gaan. Mogelijk wordt de Rabobank een van de ESTI-klanten voor de compensatie van een deel van hun CO₂-uitstoot.

Zie voor meer informatie:

Landbouwteam Zuid-Afrika
pre-lnv@minbuza.nl
Twitter: @Agri_NLinSA

Mei 2020