Vietnam werkt aan duurzame aquacultuur
Een Nederlands consortium genaamd ShrimpTechVietnam speelt sinds 2019 een belangrijke rol in de verduurzaming van de garnalenteelt in de Mekongdelta. Nederlandse en Vietnamese bedrijven werken nauw samen aan de reductie van antibiotica, terugdringing van ziektedruk en toepassing van duurzame teeltsystemen.
Daarnaast voert het consortium, dat ondersteuning krijgt van de Nederlandse ambassade en RVO, praktische proeven uit rond het verduurzamen van teeltmethoden. De uitkomsten van deze proeven worden met de voorlopers in de sector gedeeld, om tot een versnelde adaptatie te komen.
Voldoende kennis
ShrimpTechVietnam onderschrijft dat Vietnam meer dan voldoende kennis in huis heeft om de verduurzaming ter hand te nemen. Door het bieden van concrete handvaten, technologieën en middelen kunnen de veranderingen versneld worden doorgevoerd. Om deze reden bestaat het consortium uit Nederlandse en Vietnamese bedrijven en instellingen met complementaire kennis en expertise, langs de gehele kweekketen.
Centrum van landbouw en aquacultuur
De Mekongdelta is het vitale centrum van landbouw en aquacultuur van Vietnam. Hoewel de delta bekend staat als een zeer biodivers gebied, ondergaan de ecosystemen op veel fronten een dramatische achteruitgang. Voor boeren en gemeenschappen, die voor hun levensonderhoud afhankelijk zijn van de gezondheid van deze rijke natuurlijke hulpbronnen, zal aanpassing de sleutel tot overleving zijn.
Landverlies door erosie
De Mekongdelta verliest ongeveer 500 hectare land per jaar door erosie, schat het Vietnamese ministerie van Landbouw (MARD). Bovendien vervuilen niet-duurzame land- en waterbeheerpraktijken het labyrint van rivieren en kanalen. Het binnendringen van zout water stroomopwaarts is op sommige plaatsen gestegen tot vier gram per liter, vier keer zo hoog als de tolerantiedrempels voor grote gewassen. Daardoor is in de regio een brede crisis met zoetwatertekorten ontstaan. Klimaatverandering en zeespiegelstijging zijn verantwoordelijk voor sommige van deze veranderingen. Daarnaast zetten directe menselijke effecten, zoals de ontwikkeling van stroomopwaartse dammen en overexploitatie van zand en grondwater, de delta ook onder druk.
Dringende maatregelen
De Mekongdelta in Vietnam zou tegen het einde van deze eeuw bijna volledig onder water kunnen staan als er geen dringende maatregelen worden genomen. De verdrinking van deze wereldwijde agro-economische grootmacht en de thuisbasis van bijna 20 miljoen mensen zou enorme gevolgen hebben. Gezamenlijke actie van de zes provincies in het Mekongbekken, met solide beheer van water en sedimenten in de delta, zou een dergelijk verwoestend resultaat kunnen voorkomen. Aquacultuur speelt hierbij een belangrijke rol.
Natuurgebaseerde kweekmethodes
In de provincie Ca Mau worden boeren aangemoedigd om natuurgebaseerde kweekmethodes te proberen als compromis tussen de instandhouding van levensonderhoud en de bescherming van het milieu. Zo heeft de regio Ca Mau te lijden onder ernstige kusterosie en bodemdaling doordat boeren mangrovebossen hebben gekapt voor teelt. Herbeplanting biedt echter kansen. Kwekers hebben laten zien dat ze in staat zijn om mangrovebossen te benutten als ideale broedplaatsen voor het kweken van garnalen of mosselen.
Inzet van tilapia
Elders hebben boeren ook geleerd om garnalen te kweken op andere, schonere en efficiëntere manieren voor de hulpbronnen. In de provincie Bac Lieu passen garnalenkwekers bijvoorbeeld een polycultuursysteem toe door tilapia toe te voegen aan hun garnalenvijvers en/of in te zetten voor waterzuivering. De boeren hebben ontdekt dat deze praktijk een hoger rendement oplevert en dat de waterkwaliteit verbetert.
Verduurzaming van garnalenteelt
De garnalensector in Vietnam is zich zeer goed bewust van de situatie die zich enkele jaren geleden in Thailand voordeed. Daar deed overmatig gebruik van chemicaliën en antibiotica de kweek van garnalen instorten. Moderne(re) kweeksystemen, in combinatie met middelen zoals probiotica, dragen bij aan de verduurzaming van de teelt en het behouden van een belangrijke positie in de garnalenteelt.
De trend naar moderne, op recirculatie gebaseerde systemen, is ingezet door grotere Vietnamese kwekers, waaronder Viet UC en Duong Huang. Dit biedt perspectief. Waar traditioneel 80% van het grondgebied van een kwekerij werd benut voor kweek en 20% voor waterzuivering, draaien zij deze werkwijze om. Vanwege de veel hogere efficiency van de kweeksystemen, kan 80% van het grondgebied worden benut voor (natuurlijke) waterzuivering en is slechts 20% van de oppervlakte benodigd voor productie van garnalen, in efficiënte circulatiesystemen. Tevens is het water wat de kwekerij verlaat schoner dan het water wat initieel wordt ingenomen.
'Het consortium werkt nauw samen met leidende telers in de Mekongdelta, die deze systemen demonstreren en voor teelt inzetten'
Concrete bijdrage van ShrimpTech Vietnam
Het consortium ShrimpTech Vietnam levert concrete bijdragen aan de ontwikkeling van het voedselsysteem in Vietnam. Voorbeelden hiervan zijn diverse proeven zoals:
1. Reductie van de ziektedruk in broederijen en kweeksystemen middels ziektevrije borstelwormen (polychaeten).
2. Reductie van het gebruik van antibiotica middels voorlichting en het bieden van concrete alternatieven (probiotica).
3. Reductie van de sterfte.
Verbeteren van uitgangsmateriaal
Het toepassen van deze ontwikkelingen dragen op verschillende manieren bij aan het behoud en herstel van de natuur en de biodiversiteit. Zo worden uitgangsmaterialen verbeterd en de inputs verminderd. Garnalenkweek kent een hoog risicoprofiel, grotendeels veroorzaakt door ziektedruk en het risico op uitval. Om deze reden maken kwekers preventief en curatief gebruik van antibiotica. Dit werk resistentie in de hand, alsmede een ongecontroleerde toepassing van chemicaliën. Het consortium heeft daarom actief Nederlandse probiotica getest voor toepassing in de broederijen en kweekfase.
Probiotica (waterreinigende bacteriën als vervanger van chemicaliën) bieden een natuurlijk en passend alternatief en een beter uitgangsmaterieel voor kwekers. Het kan direct worden toegepast op kweekniveau en tevens aan aquafeed worden toegevoegd als natuurlijk bestanddeel. Daarbij functioneert het als een natuurlijke vervanger van de antibiotica.
Aanpassing waterhuishouding en hergebruik water
Moderne kweeksystemen voor garnalen maken gebruik van circulaire tanks, voorzien van beluchting en systemen voor het automatisch voeren en monitoren van de garnalen. Deze systemen hebben een significant hogere opbrengt per kubieke meter, met een lager gebruik van voer, water en oppervlakte. Tevens maken de moderne systemen gebruik van LED-verlichting, (natuurlijke) waterfiltratie en zuivering.
Het consortium werkt nauw samen met leidende telers in de Mekongdelta, die deze systemen demonstreren en voor teelt inzetten. Voorts heeft de partner ShrimpVet een eigen demonstratiefaciliteit in Can Gio, waar de circulaire tanks voor diverse proeven worden ingezet.
Verbetering bodemkwaliteit
In de Mekongdelta is het structurele behoud van mangroves en biodiversiteit een leidend vraagstuk. Het kappen van mangrovebossen, het onttrekken van grondwater en het intensieve gebruik van chemicaliën op landbouw gronden hebben het ecosysteem onder grote druk gezet.
Specifiek in de garnalenteelt is het belang van herplanting van mangroves ondertussen op provinciaal en tevens op bedrijfsniveau onderkent. Kwekers zijn steeds actiever met het filteren van oppervlaktewater door biofiltersystemen, het preventief gebruiken van natuurlijke middelen en reductie van het gebruik van chemicaliën en antibiotica. Zo bezocht het consortium in september een garnalenteler in Tra Vinh die actief Mangrove herplant om als natuurlijk waterfilter te dienen voor het water wat uit de kwekerij komt.
Het herplanten van mangroves zorgt ervoor dat rivieren en kwelders weer leefbaar worden voor vogels, slangen, garnalen, vissen en andere soorten schelpdieren. De terugkomst van mangrovebossen heeft ook een positief effect als bescherming tegen overstromingen.
Duurzame producten belonen
In een breder perspectief kan Nederland veel waarde leveren voor het behoud en herstel van de Mekongdelta, middels een duurzame en toekomstgerichte aquacultuursector. Hierbij dient Nederland en de EU ook te komen tot een handelsrelatie die de duurzamere producten beloont met een beter prijs. Hier zal ShrimpTechVietnam de komende jaren hard aan werken, zodat vanaf teelt tot consument de positieve outputs merkbaar zijn.
Contact
Landbouwteam Vietnam
Email: han-lnv@minbuza.nl
Twitter: @AgroVietnam
November 2022