Succesvolle ‘AIM for Climate’ klimaatconferentie ter voorbereiding van COP28

Nieuwsbericht | 23-05-2023 | 22:58

Samenvatting

• Deze internationale conferentie op het snijvlak van landbouw en klimaat bracht overheden, bedrijven, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties uit de hele wereld bijeen om kennis, kunde en ervaringen uit te wisselen over klimaatslimme landbouw en voedselsysteem innovatie.
• De urgentie van de conferentie is evident. Landbouw en voedselsystemen zijn verantwoordelijk voor ongeveer een vierde van de mondiale broeikasgasemissies en tevens slachtoffer van klimaatverandering. Nieuwe oplossingen en opschaling van bestaande oplossingen zijn hard nodig om de Parijsdoelen te halen. En dat terwijl het op klimaatconferenties tot kort geleden vaak niet over landbouw en voedsel ging.
• De AIM for Climate conferentie kan gezien worden als een ‘stepping stone’ naar de VN klimaattop COP28 in de VAE.
• De SG nam op de conferentie deel aan ministeriele bijeenkomsten, seminars en side-events over de noodzaak van innovaties, alternatieve eiwitten en bodemgezondheid. Tevens had de SG bilaterale gesprekken met onder andere ministers van landbouw uit Brazilië, Spanje, de VAE en het VK.
• Andere landen wilden graag weten hoe Nederland werk maakt van de voedselsysteemtransitie en welke uitdagingen dat met zich meebrengt. Ook kijken andere landen naar Nederland om oplossingen te brengen vanwege onze sterke innovatiekracht in de landbouw.
• Het bezoek van de SG aan de VS werd afgesloten met een veldbezoek aan Bloomia, een Nederlandse ondernemer die tulpen produceert in Virginia voor de Amerikaanse markt en hiervoor gebruik maakt van Nederlandse kennis en kunde. Hierbij sloot ook de landbouwminister uit de staat Virginia aan.

AIM for Climate

De AIM for Climate conferentie maakt onderdeel uit van een mondiaal initiatief genaamd AIM for Climate. AIM for Climate is het grootste en meest prominente internationale initiatief gericht op klimaatslimme landbouw en voedselsysteem innovatie. Dit initiatief van de Verenigde Staten (VS) en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) werd gelanceerd tijdens de VN klimaattop COP26 in 2021, en wordt inmiddels gesteund door 47 overheden en honderden NGO’s, bedrijven en andere organisaties. De minister van LNV heeft zich, in afstemming met BHOS, begin 2022 aangesloten bij AIM for Climate om uitwisseling van kennis en kunde met andere landen te bevorderen.

Het was de eerste conferentie die AIM for Climate organiseert. De conferentie trok vele honderden bezoekers vanuit overheden, bedrijfsleven, onderzoeksinstellingen en het maatschappelijk middenveld. Deelname was uitsluitend mogelijk door in persoon deel te nemen. Vanuit overheden waren de ministers van Landbouw, of hun plaatsvervangers, aanwezig.

High level opening

De conferentie trapte op 8 mei af met een high-level openingssessie waarin de landbouwminister uit de VS, Tom Vilsack, de minister van klimaat en milieu uit de VAE, Miriam Al Mheiri en voormalig vice-president van de VS, Al Gore, deelnamen. De focus lag op de noodzaak voor klimaatactie in de landbouw- en voedselsector. Al Gore benoemde de urgentie van de ontwikkeling en implementatie van nieuwe business modellen waarmee boeren een goede boterham kunnen (blijven) verdienen en de impact op het milieu verkleinen, zoals regeneratieve landbouwpraktijken.

LNV side-event over innovatie voor de voedselsysteemtransitie

Het ministerie van LNV organiseerde in samenwerking met de Nederlandse Think en Do tank genaamd Clim-Eat op 8 mei een side-event met de titel: From Tech to Table, a systemic approach to Innovation for climate-smart food systems. Het side-event focuste op het belang van innovaties voor de voedselsysteemtransformatie. Zowel de noodzaak van high-tech innovaties als van systeeminnovaties werden belicht. De zaal met een capaciteit van 150 personen zat volledig vol. De SG LNV nam de openingsspeech voor zijn rekening. Hierin benadrukte de SG de noodzaak van een voedselsysteemtransitie en benoemde hij mogelijke oplossingen zoals robotica, AI (beide high-tech innovaties) en de eiwittransitie (systeeminnovatie). Ook noemde hij de Dutch Diamond aanpak waarbij overheden, bedrijven, maatschappelijke instellingen en kennisinstellingen samen aan oplossingen werken.

Overige sprekers waren de landbouwminister uit het VK, Mark Spencer, plv. DG handel en milieu bij de WTO, Jean Marie Paugam, WUR onderzoeker Saskia Visser, de CEO van het Good Food Institute, Bruce Friedrich en plv. onderminister voor onderzoek, onderwijs en economie bij het ministerie van Landbouw in de VS, Sanah Baig. Het side-event werd gemodereerd door de founder van Clim-Eat, Dhanush Dinesh.

Ministerial AIM for Climate

Op 8 mei vond de ministerial van de AIM for Climate conferentie plaats. Het was de grootste bijeenkomst van landbouwministers in relatie tot klimaat ooit met deelname van 38 landen waarvan 21 landen vertegenwoordigd waren op ministerieel niveau. De ministers uit de VS en de VAE openden de ministerial. Opmerkelijk was dat landbouwminister Tom Vilsack van de landbouwsector de eerste sector wil maken die net zero is waarmee deze sector een inspiratie kan zijn voor andere sectoren. Ieder land had een spreekslot van 2 minuten. De SG LNV lichtte hierin toe hoe Nederland als hoog efficiënt landbouwland nu de transitie maakt naar een volhoudbaar landbouwsysteem in balans met de natuur. 

Ministerial Agricultural Breakthrough

Op 9 mei vond de tweede ministerial van de conferentie plaats. Deze ministerial werd voorgezeten door het VK en gaf aandacht aan andere mondiale initiatieven die klimaatactie in de landbouw- en voedselsector stimuleren, zoals de Agricultural Breakthrough Agenda, de UK-World Bank policy dialogue on sustainable agriculture en het Food and Agriculture Sustainable Transition (FAST) initiatief. Nederland is bij deze laatste twee genoemde initiatieven ook aangesloten. Naast aanwezigheid van andere overheden namen ook het CGIAR, de Wereldbank en de FAO deel aan de ministerial. In meerdere interventies werd benoemd dat de stem en de rol van de landbouwsector lange tijd ontbrak in het mondiale klimaatdebat maar dat dit nu gelukkig verandert.

EU side event over bodemgezondheid

Op 9 mei organiseerde de Europese Commissie in samenwerking met Nederland, Denemarken en Ierland een side-event over bodemgezondheid. Centraal stond het belang van bodemgezondheid in de klimaatopgave en er werd ingezoomd op het nieuwe onderzoeks- en innovatie programma over bodemgezondheid van de EU, genaamd de EU Soil Mission: A decade for Europe.

De openingsspeech werd voorzien door de kabinetschef van DG Janusz Wojciechowski, de heer Golubiewski. Hij bedankte Nederland, Ierland en Denemarken voor hun leiderschap op het thema bodemgezondheid. Vervolgens was er een expert panel waarin onderzoekers uit Ierland, Denemarken, Nederland en Canada toelichtten hoe ieder land de EU Soil Mission nationaal implementeert. Namens Nederland werd door WUR onderzoeker Saskia Visser een introductie gegeven over bodemgezondheidsindicatoren en Nederlandse voorbeelden van living labs. Het event werd afgesloten met een ministerieel panel met de Deense en Ierse ministers van Landbouw en de SG LNV. De SG benoemde het belang van gezonde bodems en de verschillende voordelen die gezonde bodems bieden voor klimaatmitigatie, -adaptatie, waterkwaliteit en -kwantiteit en biodiversiteit. Ook noemde de SG de nationale bodemtop in Nederland als een voorbeeld van samenwerking tussen stakeholders om te werken aan gezonde bodems.

Diner over eiwittransitie

9 mei werd afgesloten met een high-level diner over de eiwittransitie. De SG LNV was samen met Sibelle de Andrade Silva, Deputy Secretary of Innovation van het Braziliaanse ministerie van Landbouw en Veehouderij, co-host van dit diner. Het doel en de opzet van het high-level diner was om een selecte groep landen die toonaangevend zijn op het gebied van landbouwinnovatie voor het klimaat de kans te geven om alternatieve eiwitten te bespreken als oplossing voor klimaat en voedselzekerheid.

In zijn rol als co-host gaf de SG de openingsspeech. Hierin lichtte hij het Nederlandse beleid op de eiwittransitie toe. Zo noemde hij hoe Nederland toewerkt naar een hogere consumptie van plantaardige eiwitten ten opzichte van dierlijke eiwitten. Ook noemde hij de innovatiemissies die Nederland organiseert voor het bedrijfsleven en kennisinstellingen om uitwisseling met andere landen te stimuleren, onder andere op het thema alternatieve eiwitten. Na de speeches van de co-host vond er een discussie plaats tussen alle deelnemers over alternatieve eiwitten.

Bilaterale ontmoetingen

Naast inhoudelijke sessies onderhield de SG LNV ook bilaterale gesprekken met ministers uit andere landen. De SG sprak uitgebreid met de ministers uit Brazilië, Spanje, de VAE en het VK. In de bilat met Brazilië kwam de G20 aan bod. De bilat met Spanje focuste op het EU voorzitterschap van Spanje. De bilat met de VAE besprak hoe de VAE landbouw en voedsel centraal gaat stellen op de VN klimaattop COP28. De bilat met het VK ging over de uitstekende landbouwsamenwerking tussen beide landen. In de wandelgangen sprak de SG kort met andere landen zoals de VS, Nieuw-Zeeland, Mexico, Hongarije, Canada, Ierland en Denemarken. Ook vonden er gesprekken plaats met andere stakeholders zoals de Wereldbank, CGIAR en Clim-Eat.

Opvallend was dat andere landen en organisaties op de hoogte waren van de ontwikkelingen in de Nederlandse landbouwsector en graag wilden weten hoe dit zich ontwikkelt. Ook werd duidelijk dat andere landen en organisaties Nederland (nog steeds) als internationale koploper zien waar het gaat om landbouwinnovatie die nodig is om de transitie van voedselsystemen wereldwijd te realiseren. Zo roemden NGO’s het Nederlandse beleid op de eiwittransitie en deden landen zoals de VAE, het VK, de VS en vele anderen een beroep op Nederland om actief bij te dragen aan het internationale klimaat/landbouw debat.

Veldbezoek Virginia

Het bezoek werd op 10 mei afgesloten met een veldbezoek aan het bedrijf Bloomia van een Nederlandse ondernemer die tulpen produceert in de staat Virginia voor de Amerikaanse markt en hiervoor gebruik maakt van Nederlandse kennis en kunde. Na een rondleiding op het bedrijf sprak de SG tijdens een lunchmeeting met de minister van Landbouw uit de staat Virginia, een vertegenwoordiger van AmericanHort, de voornaamste tuinbouworganisatie in de VS en Amerikaanse bedrijven over de bilaterale samenwerking met Nederland en de kansen die er in Virginia (en andere delen van de VS) zijn voor Nederlandse kennis en kunde. AgTech, waaronder de tuinbouwsector, is een belangrijke speerpunt voor Virginia.