Brexit noopt tot nieuwe landbouwraad Verenigd Koninkrijk

Tim Heddema is de nieuwe landbouwraad in het Verenigd Koninkrijk (VK). Vorig jaar zomer nam de vorige landbouwraad Henk de Jong afscheid. Met het oog op de Brexit-onderhandelingen is een landbouwpost in Londen opnieuw belangrijk geworden.

De nieuw aangestelde landbouwraad Tim Heddema werkte sinds 2005 voor het toenmalige ministerie van Landbouw. Na het samengaan van dit departement met het ministerie van Economische Zaken werkte Heddema onder meer bij de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de EU in Brussel. Hij was actief betrokken bij het EU-voorzitterschap van Nederland in het eerste halfjaar van 2016. Sinds medio maart is hij aangesteld als de nieuwe landbouwraad voor het VK.

Is het VK een uitdagend land om actief te zijn als landbouwraad?
“Het is met de Brexit een historische tijd. Voor het eerst in de geschiedenis neemt een land afscheid van de Europese Unie (Groenland als deel van Denemarken niet meegerekend). Het is dan ook extreem uitdagend en spannend om in het VK als landbouwraad te werken. Het is uitdagend omdat we niet weten hoe dit gaat aflopen, het is een open eind. Het enige dat zeker lijkt is dat de Britten dit hoe dan ook doorzetten. De Brexit-onderhandelingen worden in Brussel gevoerd, maar het is belangrijk om in Londen goede ingangen te hebben bij onder meer het Britse landbouwministerie en Britse en buitenlandse stakeholders. In mijn ogen het allerbelangrijkste is dat de relatie tussen Nederland en het VK na de Brexit op alle vlakken nog minstens zo goed is als nu, ongeacht de uitkomst van de onderhandelingen. We moeten ook niet in een kramp schieten. Anders dan wat hoofdlijnen weten we nog niets van het toekomstige verloop. Daarbij is het ook de vraag of er bijvoorbeeld parallelle onderhandelingen komen. Dus aan de ene kant de gesprekken over de Brexit, aan de andere kant tijdens de onderhandelingen wel praten over wat er na de Brexit moet komen, bijvoorbeeld een vrijhandelsakkoord tussen het VK en de EU. Het grote voordeel van vroege afspraken is dat we na de uittreding geen onzekere periode gaan krijgen, bijvoorbeeld met onduidelijkheden over fytosanitaire regels waardoor we onder meer lange wachttijden aan de grens gaan krijgen. Dat zou niet goed zijn.”

De Brexit kan grote gevolgen hebben voor Nederlandse exporteurs. Hoe ziet u uw rol hierin?
“De rol van het landbouwteam in Londen is onder meer een aanspreekpunt te zijn voor vragen over de Brexit. Bedrijven kunnen daarvoor bij ons terecht. Daarnaast blijven we natuurlijk werken aan de promotie van Nederlandse agroproducten. Verder verzamelen we zoveel mogelijk informatie over het Brexit-proces om de Nederlandse overheid daarover te informeren en proberen we het Britse landbouw- en visserijbeleid te duiden en de gevolgen voor Nederland aan te geven. Onze rol daarin wordt duidelijk erkend. De Tweede Kamer was onlangs positief over de benoeming van een nieuwe landbouwraad in het VK.”

Wat is uw advies aan Nederlandse exporteurs nu de Brexit vorm gaat krijgen?
“Zoals gezegd, we weten niet hoe het gaat aflopen. We gaan de onderhandelingen in en de vraag is of er een harde knip gaat komen. De komende tijd blijft het eerst ‘business as usual’ en moeten we gewoon doorgaan met het neerzetten van Nederland als aantrekkelijke partner. De Engelse markt is zeker voor de vleessector en de sierteelt een goede markt. Daarnaast is er in Engeland behoefte aan gemaksproducten op het gebied van voedingsmiddelen, convenience-food. Steekwoorden daarbij zijn innovatie en duurzaamheid. Daar zetten we ook als Nederlandse overheid op in.”

Staat landbouw hoog op de agenda van de Britse overheid?
“Landbouw is zeker belangrijk bij de Britse overheid, maar anders dan in Nederland. Voor veel Britten is de landbouw vooral gelieerd aan de ‘countryside’, het mooie landschap. De landbouw levert een bijdrage om dat in stand te houden. Inzet van het Britse landbouwministerie is om vooral die publieke diensten te blijven belonen. Overigens een goed voorbeeld van hoe ‘likeminded’ Nederland en het VK zijn. De belofte is dat tijdens de duur van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) de subsidies op peil blijven, dat zal in ieder geval tot 2021 zijn. Wat er daarna van overblijft, is onbekend. In het algemeen is het enthousiasme van de Britse landbouwsector voor de Brexit niet heel groot. Anders is dat bij de Britse visserijsector. Die is pro-Brexit. Het is nu zo dat de viswateren open staan voor de visvloten van de andere Europese lidstaten. Dat zal mogelijk beëindigd worden en daarin zien de Britse vissers kansen. Zij vinden dat ze met de EU-toetreding een slechte deal hebben gemaakt.”

Wat is uw persoonlijke drijfveer als landbouwraad?
“Ik heb grote affiniteit met de beleidsterreinen rond voedselproductie. De internationale en politieke belangen zijn erg groot en dat spreekt mij aan, samen met de tastbaarheid. Ik heb een aantal jaren in Brussel gewerkt en daar met veel plezier bijgedragen aan het landbouwbeleid. Met het EU-voorzitterschap van Nederland was het voor mij ook een bijzondere tijd. Nu in Londen krijg ik door de Brexit te maken met een net zo uitdagende en dynamische functie.”

Kunt u een voorbeeld noemen van een Nederlands bedrijf dat succesvol is in het VK?
Wat ik een leuk voorbeeld vind van een innovatief product voor de Engelse markt, zijn The Real Wine Gums. Geen snoepje voor kinderen, zoals winegums, maar een lekkernij voor volwassenen. Het is een Nederlands bedrijf Vinoos by AMS dat dit product in twee smaken maakt (Merlot en Chardonnay, red.) en in Engeland aanbiedt.”

Maart 2017