Herstel bodem heeft prioriteit in Verenigd Koninkrijk
De Britse overheid berekent dat naar schatting 40 tot 60 procent van de organische koolstof van het Britse akkerland door degradatie verloren is gegaan. Op ongeveer 17 procent van het akkerland treedt erosie op. De Britse regering geeft daarom prioriteit aan bodemherstel.
Evenals in Nederland wordt in het Verenigd Koninkrijk geëxperimenteerd met nieuwe teeltsystemen en precisietoepassingen voor een hogere productiviteit en bescherming van de natuurlijke omgeving. Bodemherstel heeft hierbij veel aandacht. Introductie van andere landbouwmethodes, zoals gemengde landbouw en boslandbouw-systemen, moet ook bijdragen aan het herstel van het organische koolstofgehalte in de bodem en vermindering van broeikasgasemissies, inclusief bodememissies, in de strijd tegen klimaatverandering. In deze ontwikkelingen schuilen voor Nederlandse kennisorganisaties en bedrijven mogelijk kansen voor samenwerking en levering van producten, kennis en diensten.
Lees verder onder foto
Uitputting van de bodem
De kwaliteit en gezondheid van de bodem zijn de laatste jaren een groeiende bron van zorg in het Verenigd Koninkrijk. Een studie van Sheffield University stelde in 2014 vast dat de Britse bodems gemiddeld nog maar 100 oogsten kunnen opbrengen. Van de bodem in sommige delen van het land wordt zelfs gezegd dat die over 30 tot 40 jaar volledig is uitgeput.
In verschillende gebieden treedt bodemdegradatie op. Volgens de Environment Agency dreigt in Engeland en Wales op 6 miljoen hectare het gevaar van erosie en bodemverdichting, met negatieve gevolgen voor waterbeheer, biodiversiteit en bodem-, water- en luchtkwaliteit. Er is sprake van overbegrazing op sommige heide- en veengronden. Veel van de veengebieden in het Verenigd Koninkrijk, volgens een studie bijna 80 procent, zijn door intensief landgebruik aangetast.
'Bodemgezondheid heeft lange tijd geen aandacht gehad in het Britse milieubeleid, maar de laatste tien jaar heeft er een omslag plaatsgevonden'
Geografische variatie
Het Verenigd Koninkrijk telt ongeveer 700 bodemtypes door de grote variatie in geologie, klimaat, landgebruik, en flora en fauna. Bepaalde vormen van bodemdegradatie zijn geconcentreerd in verschillende landstreken. In Wales treedt bodemverdichting op in weidegebieden en ontwatering van humushoudende gronden. Schotland telt vele hectares hooggelegen koolstofrijke gronden, zoals uitgestrekte veengebieden, die bijzonder kwetsbaar zijn voor de gevolgen van klimaatverandering.
In Engeland is degradatie van landbouwgronden onder andere een groot probleem in de regio Oost-Engeland. Daar gaat in veengebieden veel koolstofrijke veengrond verloren aan de akkerbouw. In Zuidwest-Engeland heeft 75 procent van de maisvelden last van bodemverdichting. In deze kwetsbare gebieden werken overheidsorganisaties, NGO’s en lokale organisaties samen aan projecten gericht op het herstel van de bodem.
Lees verder onder foto
The Great Fen Project
Door ontwatering voor de akkerbouw verliezen de veengebieden in Oost-Engeland jaarlijks 1 tot 2 centimeter koolstofrijke turfgrond. Experts stellen dat het herstel van de grondwaterstand in sommige veengebieden in economisch opzicht meer opbrengt dan voorzetting van de bestaande landbouw. In het Great Fen Project werken overheidsorganisatie samen met NGO’s en lokale organisaties aan het herstel van ongeveer 3.700 hectare veengebied. In plaats van de grond te blijven bewerken, zal het gebied in de toekomst worden begraasd. Er wordt ook geëxperimenteerd met nieuwe wet farming technieken die bijdragen aan het herstel van de veengrond.
Economische kosten
In een rapport uit 2012 schat het Britse ministerie Defra de jaarlijkse kosten van bodemdegradatie in Engeland en Wales op 900 miljoen tot 1,4 miljard pond waarvan 80 procent als gevolg van bodemverdichting en verlies van organische stof. De meeste van deze kosten worden niet door de landeigenaar, maar elders gedragen. Bijvoorbeeld de kosten van overstromingen door bodemaantasting worden geschat op meer dan 200 miljoen pond per jaar. Bodemdegradatie is ook een van de factoren in de groeiende yield gap voor granen en koolzaad, waarvan de teelt in sommige gebieden de bodem ernstig heeft aangetast.
Bodemstrategie en lanbouwbeleid
Bodemgezondheid heeft lange tijd geen aandacht gehad in het Britse milieubeleid, maar de laatste tien jaar heeft er een omslag plaatsgevonden. In 2009 lanceerde de overheid de eerste bodemstrategie voor Engeland met de visie dat in 2030 alle bodems duurzaam worden beheerd en bodemdegradatie een halt is toegeroepen.
'Na het uittreden uit de EU wil de Britse regering een nieuw landbouwbeleid invoeren dat boeren beloont voor milieuresultaten'
Het nieuwe 25 Year Environment Plan van de huidige regering neemt deze visie over. In 2018 zijn de regels aangescherpt voor watergebruik om erosie te verminderen. Boeren zijn nu wettelijk verplicht iedere vijf jaar bodemmonsters te nemen. Ze moeten maatregelen treffen die erosie en vervuiling door afstroming voorkomen. Daarnaast heeft de Britse regering vorig jaar wettelijk vastgelegd dat het land in 2050 klimaatneutraal moet zijn. De officiële klimaat-adviesraad beveelt meer inzet op terugdringing van emissies en adaptatie-strategieën in de landbouw aan. Maatregelen ter bescherming van de bodem kunnen hieraan ook een bijdrage leveren. Verbetering van landbouwmethodes kan bijdragen aan het herstel van het organische koolstofgehalte en vermindering van bodememissies.
Na het uittreden uit de EU wil de Britse regering een nieuw landbouwbeleid invoeren dat boeren beloont voor milieuresultaten, inclusief betalingen voor de bescherming of verbetering van de bodem. De regering investeert minimaal 200.000 pond in de ontwikkeling van een nieuw meetsysteem voor het monitoren van de bodemgezondheid op bedrijfs- en nationaal niveau. De laatste keer dat de overheid een reguliere bodemobservatie uitvoerde was in 2007.
Lees verder onder foto
NFU: Carbon farming
De grootste landbouwbelangenorganisatie, de National Farmers Union, wil bijdragen aan de klimaatambitie van de regering en heeft zelf het doel gesteld van een klimaatneutrale landbouwsector in 2040. De NFU wil dit onder andere bereiken is door de aanplant van bossen, grotere heggen en houtranden, en in het bijzonder door het verrijken van bodems met koolstof. Voor deze activiteiten vraagt de NFU bij Defra om een specifiek beloningsmechanisme in het nieuwe landbouwbeleid.
Evoluerende landbouwpraktijken
De laatste jaren wordt in het Verenigd Koninkrijk steeds meer gewerkt met teeltsystemen die bijdragen aan de bodemkwaliteit en vermindering van de uitstoot van klimaatgassen. Er wordt met belangstelling naar de kringloopvisie van Nederland gekeken.
Mede door de vergroening van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid is de optionele inzaai van groenbemesters en vanggewassen de laatste jaren toegenomen. Er wordt ook meer gebruikgemaakt van bufferstroken van gras en geëxperimenteerd met strokenteelt.
Daarnaast is ongeveer de helft van de Britse boeren overgestapt van conventionele grondbewerkingstechnieken naar reduced- of zero-tillage technieken die bodemverdichting en erosie verminderen. Hoewel agroforestry in het Verenigd Koninkrijk minder in gebruik is dan in landen met een vergelijkbaar klimaat, wordt het door steeds meer organisaties gepromoot vanwege de bijdrage aan biodiversiteit en bescherming van de bodem.
Maar er blijven uitdagingen. Er is bijvoorbeeld een tekort aan bodemadviseurs. Daarnaast zijn de kosten van nieuwe zaaimachines voor reduced- en zero-tillage relatief hoog. De aanpassingen ter voorkoming van bodemverdichting zijn duur.
Technologische innovaties
De regering heeft sinds vijf jaar meer dan 90 miljoen pond geïnvesteerd in nieuwe R&D capaciteit voor landbouwinnovaties. Sommige van de nieuwe innovaties zijn gericht op verbetering van bodembeheer. In Herefordshire wordt een proef gedaan met een drone surveillance programma ter voorkoming van bodemerosie in de mais- en aardappelteelt. Farmrobots zullen niet alleen gaan helpen in de precisielandbouw, maar ook ter voorkoming van bodemverdichting.
Het Verenigd Koninkrijk profileert zich net als Nederland als koploper op het gebied van bodem- en klimaatvriendelijke, efficiënte voedselproductie. Britse landbouwonderzoeksinstituten behoren tot de wereldtop in hun vakgebied. De Britse overheid investeert in nieuwe innovatieprogramma’s die kennisinstellingen, technologiebedrijven en landbouwsector bij elkaar brengen. In de sector, maar ook bij de kennisinstellingen, het bedrijfsleven en de overheid zal bodemverbetering de komende jaren volop in de belangstelling staan. Hierin schuilen ook potentiële kansen voor samenwerking en levering van producten, kennis en diensten voor Nederlandse kennisorganisaties en bedrijven met innovatieve oplossingen.
Landbouwteam Verenigd Koninkrijk
lon-lnv@minbuza.nl
Twitter: @AgriLondon
Mei 2020