Meer aandacht in Turkije voor bodemkwaliteit
Landbouw is een belangrijke economische sector in Turkije. Erosie en achteruitgang in bodemkwaliteit bedreigen echter de ontwikkeling van de voedselproductie. Er worden projecten uitgevoerd om de landbouwbodems te beschermen. Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen kunnen hier een bijdrage aan leveren.
Turkije wordt gezien als een van de belangrijkste landbouwlanden in de regio. De landbouw en de agrofoodsector spelen een belangrijke rol in de economie. Het areaal voor akkerbouw, tuinbouw en veehouderij beschikbare land is ruim 28 miljoen hectare. Landbouwgrond van echt goede kwaliteit beslaat slechts 17,5% van dit totale oppervlak.
Lees verder onder foto
De productiviteit van het resterende deel wordt beperkt door de topografie en de beperkte mogelijkheden qua logistiek, bodemkwaliteit (bijvoorbeeld hoog calciumcarbonaatgehalte en gebrek aan organische stof) en fysische beperkingen, bijvoorbeeld een gebrekkige waterafvoer.
Veel grond vatbaar voor erosie
De hellingen in combinatie met ontbossing en onvoldoende aandacht voor grondbewerking en waterbeheer veroorzaken al eeuwenlang erosie. Het grootste deel van de landbouwgronden (76%) is vatbaar voor erosie vanwege de steile hellingen. Niet minder dan 72% van de bodem is in meer of mindere mate aangetast door water- en winderosie.
Overexploitatie en overmatig gebruik van meststoffen en irrigatiewater doen voortdurend een aanslag op de bodem van het land. Tegenwoordig kan op slechts 7% van het beschikbare areaal (circa 5 miljoen hectare) professioneel landbouw worden bedreven.
Lees verder onder foto
Kunstmest speelt nog grote rol
Gezien het lage organische stofgehalte in de bodem in de meeste regio's van het land, is gebruik van kunstmest van groot belang voor de voedselproductie. Daarom is ook een uitgekiend bodembeheer en het per regio kiezen van de juiste gewassen zo belangrijk.
De Turkse regering introduceerde afgelopen jaren een zogeheten landbouwbassin-model met als belangrijkste doel om de productie te verhogen, terwijl tegelijkertijd de natuurlijke hulpbronnen worden beschermd. Het fundament van dit in principe duurzame landbouwmodel bestaat uit de identificatie van 30 landbouwgebieden op basis van uitgebreid onderzoek naar klimaatomstandigheden, bodemsoorten, topografie en landgebruik.
Versnippering van landbouwgrond
Versnippering van de beschikbare landbouwgronden is een probleem met een lange geschiedenis. De overheid heeft de laatste jaren diverse regelingen getroffen om verdere versnippering van landbouwpercelen tegen te gaan. Er is bijvoorbeeld de zogenoemde ‘ondeelbare pakketgrootte’ ingevoerd. Deze maatregel voorkomt verkleining van zowel hoogproductieve als marginale landbouwpercelen. Dat gebeurt door invoering van ondergrenzen, bijvoorbeeld minimaal 0,3 hectare voor tuinbouwgronden. Ook de verkoop van aandelen in kleine landbouwpercelen is inmiddels verboden.
Natuurlijk zijn dit geen percelen zoals die Nederland gangbaar zijn, maar binnen de Turkse realiteit is de ‘ondeelbare pakketgrootte’ een belangrijke rem op de steeds verdergaande versnippering. Deze regelgeving ging samen met de mede door Nederland uitgevoerde studies naar ruilverkaveling. De resultaten daarvan waren belangrijk in de strijd van de Turkse overheid tegen de versnippering van de toch al vaak kleinschalige landbouwbedrijven.
Lees verder onder foto
Nieuwe problemen, nieuwe kansen
Hoewel er verschillende maatregelen zijn genomen, blijft de kwaliteit van de bodem en daarmee de productiviteit van de Turkse landbouwgrond onder druk staan. Klimaatverandering, verstedelijking, erosie en ontbossing zijn factoren die soms onbeheersbaar lijken. De bedreigingen, gekoppeld aan verkeerd bodemgebruik, zorgen ervoor dat de Turkse bodemkwaliteit eigenlijk elk jaar achteruitgaat.
Toch is er hoop. Er worden nationale en internationale onderzoeken en landbouwprojecten uitgevoerd waarbij bodemkwaliteit centraal staat. De resultaten van bemestingsonderzoek worden toegepast om de bodemvruchtbaarheid te verbeteren.
Dit is een kans voor Nederland. Onze bedrijven en universiteiten kunnen belangrijke deelnemers zijn aan nationale en internationale bodemprojecten, zeker nu Nederland een voortrekkersrol speelt op het gebied van circulaire landbouw. Turkije heeft daar veel belangstelling voor.
Landbouwteam Ankara
ank-lnv@minbuza.nl
Twitter: @AnkaraAgri
Mei 2020