Onderzoek in Spanje naar hergebruik van reststromen uit de tuinbouw
In Spanje groeit de vraag naar kennis en producten die bijdragen aan een circulaire economie. De Nederlandse ambassade in Madrid en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) begonnen daarom eind 2020 een kansentraject voor hergebruik van reststromen uit de tuinbouw. Dit traject brengt de mogelijkheden voor het Nederlandse bedrijfsleven in beeld.
De Spaanse overheid besteedt in beleidsstukken veel aandacht aan het efficiënt gebruik van grondstoffen en tegengaan van voedselverspilling, zoals in de strategie voor circulaire economie en de strategie tegen voedselverspilling. En de vraag naar kennis en producten die bijdragen aan een circulaire economie groeit. Hier liggen vooral kansen in de tuinbouw en de voedingsmiddelenindustrie.
Kansentraject hergebruik reststromen
De Spaanse tuinbouwsector is erg groot. Jaarlijks wordt er 20 miljoen ton aan groente en fruit geteeld op 800.000 hectare. Bij de productie en de verwerking ontstaan onvermijdelijke reststromen. De Nederlandse ambassade in Madrid en de RVO begonnen eind 2020 een kansentraject voor het hergebruik van reststromen uit de tuinbouw en de verwerkende industrie.
Als eerste stap in dit kansentraject brengen Spaanse consultants nu de situatie in Spanje in beeld. Zij bekijken welke reststromen ontstaan. Zij brengen daarnaast de geldende wet- en regelgeving in beeld en schetsen hoe op dit moment de reststromen worden verwerkt. Hierbij brengen zij ook de verschillen tussen de zeventien autonome Spaanse regio’s in kaart. Daarnaast kijken de consultants naar mogelijke belemmeringen of barrières die nu een ander, meer waardevol gebruik van deze reststromen in de weg staan. Het rapport hierover wordt later dit jaar verwacht.
Natuurlijk gebeurt er in Spanje ook al veel op het gebied van het gebruik van reststromen. Zo verwerkt Westlandpeppers in Almeria klasse 2-producten, om te voorkomen dat er voedsel verloren gaat (zie kader).
Lees verder onder foto
Verwerking klasse 2 - producten
Het Nederlandse bedrijf Westlandpeppers werkt al vele jaren samen met vaste telers in Spanje die samen een productielocatie hebben van ruim 25 hectare in Almeria in zuidoost-Spanje. Het bedrijf produceert een breed assortiment van pepers en snackpaprika’s. Speciale aandacht in het productieproces is er voor het tegengaan van voedselverspilling. Van klasse 2-producten worden sauzen gemaakt of ze worden gedroogd in een speciale droogcel.
Dolf Boekestijn van Westlandpeppers: “Hiermee willen wij op een duurzame manier voedselverspilling tegengaan. Voorlopig verwerken wij deze producten nog op onze locatie in ’s Gravenzande, maar we kijken ook naar de mogelijkheden om dit op termijn in Spanje zelf te doen. Tijdens de coronapandemie is de verkoop van de sauzen en gedroogde pepers via onze webshop verdubbeld. Het was goed om te zien dat ook nieuwe klanten, zoals restaurants die zich richten op de afhaalmarkt en kleine retailers, ons wisten te vinden.”
Spaanse overheidsstrategie tegen voedselverspilling
In Spanje staat het tegengaan van voedselverspilling al jaren hoog op de agenda. In dit grote land met 47 miljoen inwoners verdwijnt jaarlijks 7,7 miljoen ton aan voedingsmiddelen bij het afval. Sinds 2013 werkt het Spaanse ministerie van Landbouw, visserij en voeding met een strategie aan het tegengaan van de voedselverspilling. In deze strategie neemt het ministerie uitdrukkelijk SDG 12.3. als leidraad: tegen 2030 de voedselverspilling in winkels en bij consumenten halveren. En voedselverlies in de productie- en bevoorradingsketens terugdringen, met inbegrip van verliezen na de oogst.
Lees verder onder beeld
De strategie focust op vijf doelen:
- Vergroten van de kennis over wanneer, hoe, waar en waarom er voedsel wordt verspild;
- Promotie maken voor ‘best practices’;
- Herzien van wet- en regelgeving;
- Verbetering van de samenwerking tussen alle partners in de ketens;
- Stimuleren van innovatie en technologische ontwikkelingen.
In 2017 is de strategie herzien. Inmiddels was duidelijk dat het gedrag van de consument verantwoordelijk is voor 56% van de voedselverspilling. De meeste verspilling vindt plaats bij de mensen thuis (42%), maar ook verspilling bij school- en bedrijfskantines speelt hier een rol (14%). De nieuwe strategie richt zich dan ook sterk op beïnvloeding van de consument. Een van de veranderingen is het realiseren van de website.
Deze website informeert en inspireert de verschillende partijen in de keten, van producent tot consument. Maar ook aan scholen en restauranthouders is gedacht. Er worden recepten gedeeld, er staan gidsen op met praktische adviezen en de website toont ‘best practices’.
De Spaanse overheid beschrijft ook nadrukkelijk de rol van voedselverspilling bij klimaatverandering. Het hergebruik van voedingsrestanten die geschikt zijn voor niet- humaan gebruik is hier onderdeel van. Ook het ontwikkelen van kennis hoe koolstof kan worden vastgelegd voor het gebruik van bijvoorbeeld compostering, is onderdeel van de nieuwe strategie.
Voedselbanken in Spanje
In Spanje is een groot netwerk van 54 aangesloten voedselbanken. Deze voedselbanken voorzien in een grote behoefte, zeker nu sinds de coronapandemie het aantal mensen dat aanspraak maakt op de voedselbank enorm is gestegen. In totaal is er in Spanje in 2020 voedsel aangeleverd aan 1,5 miljoen hulpbehoevenden. Dit is een stijging van 50% ten opzichte van 2019.
Naast deze grote sociale functie draagt de voedselbank hiermee ook bij aan het tegengaan van voedselverspilling. In 2019 (meest recente gegevens) werd er in totaal 144 miljoen kilo aan overtallig voedsel aangeleverd en gedistribueerd naar ruim één miljoen hulpbehoevenden in Spanje. Dat komt neer op 137 kilo per hulpbehoevende. Dit alles met behulp van 3.200 vrijwilligers.
Landbouwteam Spanje
Email: mad-lnv@minbuza.nl
Twitter: @agrispanje
Juni 2021