Samen bouwen aan veerkrachtige voedselsystemen: inzichten uit de ABCD Food System Resilience Workshop in Rome
Op 29 januari 2025 vond de ABCD Food System Resilience Workshop plaats in Rome. Een centraal thema van deze tijd is het weerbaar en schokbestendig maken van voedselsystemen. De Nederlandse Permanente Vertegenwoordiging bij de voedsel- en landbouworganisaties werkt hieraan met de VN instellingen in Rome. Op de vraag hoe je dit doet hebben experts van Wageningen University and Research (WUR) de ABCD methode ontwikkeld. De PV en de WUR brachten voedselsysteemdeskundigen van FAO, WFP, IFAD, CGIAR en Wereldbank bij elkaar om kennis te verdiepen en de onderlinge samenwerking te versterken.
Veerkracht binnen voedselsystemen
Elke organisatie hanteert een eigen definitie van en focus op veerkracht binnen voedselsystemen. FAO stelt bijvoorbeeld: "FAO places resilience at the heart of its strategic framework, with a strong emphasis on climate-smart agriculture." WFP richt zich op logistieke investeringen en cashtransfers, terwijl IFAD de meetbaarheid van veerkracht centraal stelt. De Wereldbank benadrukt veerkracht als een lange termijn verplichting, en CGIAR onderzoekt de samenhang tussen klimaatbestendigheid en conflictgebieden. Ondanks de grote aandacht voor veerkracht blijft de grote uitdaging: hoe operationaliseer en meet je veerkracht effectief binnen voedselsystemen?
De ABCD-methode
Tijdens de workshop stond de ABCD-methode centraal, een model dat inzicht biedt in de veerkracht van voedselsystemen en handvatten biedt om deze te versterken. Dit model bestaat uit vier pijlers, die niet als vaste elementen worden beschouwd, maar als capaciteiten die in wisselende mate aanwezig kunnen zijn en verder ontwikkeld kunnen worden:
- Agency: Het vermogen van mensen en gemeenschappen om zelfstandig beslissingen te nemen en middelen te benutten.
- Buffering: Het opbouwen van reserves en structuren die een vangnet bieden bij crises.
- Connectivity: Sterke netwerken en samenwerkingen tussen actoren binnen en buiten het voedselsysteem.
- Diversity: Variatie in voedselproductie en -consumptie om flexibel in te spelen op veranderingen.
Belangrijke inzichten uit de workshop
- Cross-agency samenwerking is essentieel: Veerkrachtige voedselsystemen kunnen alleen worden opgebouwd als organisaties hun expertise en perspectieven bundelen. Door samen te werken over institutionele grenzen heen en kennis te delen, kunnen structurele verbeteringen worden gerealiseerd.
- Een context specifieke benadering is noodzakelijk: Veerkracht is geen universeel concept. Wat in de ene regio werkt, is niet per definitie toepasbaar in een andere situatie. Een effectieve aanpak moet altijd worden afgestemd op de specifieke omstandigheden van een land of gemeenschap.
De definitie van veerkracht is complex en contextafhankelijk, maar deze vier capaciteiten van de ABCD-aanpak maken veerkracht structureel meetbaar en toepasbaar. Hierdoor kan ook Nederland bijdragen aan duurzamere en weerbaardere voedselsystemen. Dit is niet alleen relevant voor de Nederlandse landbouw, maar juist ook voor ontwikkelingslanden waar de noodzaak tot leren omgaan met shocks en onzekerheden groot is. Het is essentieel dat we blijven samenwerken en gezamenlijk nadenken over de veerkracht van onze voedselsystemen.
Meer informatie
De workshop werd gegeven door Bart de Steenhuijsen Piters (senior onderzoeker voedselsystemen) en Herman Brouwer (Senior adviseur multi-stakeholder samenwerking voor voedsel, landbouw en natuur) van Wageningen University & Research. Meer informatie over het ABCD-raamwerk is te vinden in de policy brief.