Jaarlijkse landbouwdag in Portugal in teken van gebrek aan water
Jaarlijks vindt de landbouwdag in Évora plaats. Deze dag wordt georganiseerd door oud-landbouwraad Carel Heringa. Het betreft een jaarlijks terugkerende evenement voor Nederlandse agrariërs in Portugal. Dit jaar stond de landbouwdag in het teken van (het gebrek aan) water. Vier gastsprekers gaven een presentatie na een korte kennismaking/opening door ambassadeur Margriet Leemhuis.
Gastspreker 1: Prof. Luís Alcino Conceição - The efficient use of resources in the soil-water-plant relationship.
Dhr. Conceição begon zijn speech met achtergrondinformatie: heden versus toekomst waarbij de oorlog in Oekraïne, de inflatie en prijsstijging van goederen en diensten aan bod kwamen. Qua droogte gaf hij aan dat in 2021-2022 er de helft van de neerslag is gevallen in vergelijking met het gemiddelde over de laatste 40 jaar.
Vervolgens gaf hij een toelichting op de:
- verhouding bodem-water-plant vanuit agronomisch oogpunt (hydrologische watercyclus, de fysische eigenschappen van de bodem die de irrigatie beïnvloeden, bodemeigenschappen, - textuur, -structuur en dichtheid);
- nieuw GLB (o.a. milieuregelingen zijn erop gericht landbouwers verder te stimuleren om klimaat- en milieuvriendelijke praktijken toe te passen; biologische landbouw, precisielandbouw, agrobosbouw of koolstofarme landbouw en efficiënt gebruik van water)
- Praktijkvoorbeelden: Project MechSmart Forages and ISOmap Forragens (demonstreren van verschillende technologieën te demonstreren voor de productie van voedergewassen in marginale gebieden van regio's met een mediterraan klimaat).
'De energiekosten (Alqueva) bedragen 70% van de kosten voor waterbeheer, dus werken aan energieonafhankelijkheid is essentieel'
Gastspreker 2: ir.Onno Schaap – Aquagri - The latest technological developments in the field of water saving and irrigation.
Dhr Schaap gaf een introductie over zijn bedrijf. Opgericht in 1998 is het bedrijf gespecialiseerd in diensten en instrumenten voor de irrigatie van watermanagement en web gebaseerde monitoringtechnologieën en instrumenten voor de analyse van gegevens. Daarnaast verricht Aquagri diverse studies. Sinds 2015 is het Oostenrijkse bedrijf Pessl Instruments partner van Aquagri. Na de landbouwdag heeft Nina per mail Onno Schaap geïntroduceerd bij LBR in Mexico Erik Plaisier.
Gastspreker 3: Ir. José Costa Gomes – EDIA - Alqueva: The state of affairs and the perspectives for the future
Dhr. Costa Gomes gaf een presentatie over het Alqueva stuwmeer;
- Het is de grootste hydraulische-agrarische investering in Portugal (gebied 10.000 km2 / investering 2.500m € / capaciteit waterreservoir 4.150 hm3 / geïrrigeerd gebied 120.000 ha);
- Doelen: zorgen voor een strategische watervoorraad; het garanderen van water voor consumptie , landbouw en industrie; productie van schone energie; verbetering van het milieu; creëren van nieuwe activiteiten op het gebied van landbouw en agro-industrie; bijdrage aan de ontwikkeling van een kwaliteitstoerisme; scheppen van nieuwe zakelijke kansen en het verbeteren van de arbeidsmarkt;
- Meest geteelde gewassen: olijfteelt (62.367 ha) gedroogde vruchten (15.931 ha), maïs (5.352 ha), wijnbouw (4.746 ha);
- De nieuwe fotovoltaïsche installatie in het stuwmeer van Alqueva, telt 12.000 zonnepanelen. De zonnepanelen zullen 1.500 gezinnen van stroom voorzien.
- De strategie is om tegen 2032 100 procent groen te zijn; Dit is ook een belangrijke kostenbesparing, want op dit moment bepalen de energiekosten voor 70 % de kostprijs van de watermanagementkosten.
- Website regante.edia.pt
Op het gebied van circulaire economie zijn er twee projecten gaande:
- Ursa-project: gebruikmaking van landbouw- en agro-industriële subproducten en residuen. De compost wordt gebruikt in landbouwgrond;
- Reuse project: proefproject voor het gebruik van hergebruikt stedelijk water voor irrigatie.
Gastspreker 4: Ir. Edwin Rap: The water users in Alentejo: changes in the last years.
Dhr Rap woont in NL, maar verblijft vaak in Portugal voor onderzoek. Hij gaf een presentatie waar hij inging op de ontwikkelingen in Alentejo (dictatuur/herenboeren) over de laatste decennium, met name gericht op irrigatiemanagement tijdens droogte en hij heeft daarbij veel aandacht voor het sociale perspectief. Hij deed de presentatie hij met behulp van verschillende voorbeelden en quotes. Enkele voorbeelden van quotes van NL agrariërs:
- Een NL boer: een Nederlandse agrariër eigenaar van een bedrijf zit met zijn knieën in het gras terwijl de Portugese hereboer meestal in de hoofdstad woont en het werk aan mijn medewerker overlaat. Tegenwoordig is dit veranderd.
- Die grote veehouderijen zijn afhankelijk van subsidies en gebruiken een minimum aan arbeid en externe inputs (lage kosten). Maar met Alqueva krijg je nu ook steeds meer de grote olijf- en amandelbedrijven die investeren en superintensief produceren
- Buitenlandse investeringen veranderen de regio : De eerste Nederlandse boeren kwamen hier 50 jaar geleden in de melkveehouderij. Meer recent is het aantal van Spaanse auto's van zowel bedrijfsleiders als toeristen veel toegenomen.
- Tegenwoordig is het nodig om landbouw arbeidskrachten uit derde landen te verkrijgen. Ze komen uit Azië, Afrika en Europa. Portugese landarbeiders werken liever voor zes maanden in Zwitserland, waar ze meer verdienen dan hier in een jaar.
'Belangrijker dan de hoeveelheid water is het moment van irrigatie'