Bodemvruchtbaarheid is motor landbouwontwikkeling in Marokko
Veel landbouwbodems in Marokko zijn uitgeput. De overheid zet in op modernisering en verduurzaming van de agrarische sector, bijvoorbeeld door het bodembeheer te verbeteren. Bij de kennisontwikkeling speelt fosfaatbedrijf OCP een belangrijke rol. De onderneming zoekt samenwerking met Nederlandse bedrijven.
Marokko is een belangrijk landbouwland met een sterke handelsrelatie met Europa, zeker ook met Nederland. Onze bedrijven importeren Marokkaanse groenten en fruit, zoals tomaten, paprika’s, sperziebonen, citrusvruchten en dadels. Het land produceert ook olijven, olijfolie en vis voor de export. Nederland is een belangrijke leverancier van landbouwtechnologie aan Marokko, zoals zaden, pootaardappelen en melkvee.
Het land kent veel verschillende klimaatzones, landschappen en bodemtypes. Ook zijn er de nodige uitdagingen in de landbouw, zoals waterschaarste, bodemerosie, verzilting en gebrekkige bodemvruchtbaarheid. Veranderingen in het klimaat leiden tot langdurige periodes van droogte en extreme regenval, die woestijnvorming in de hele Maghreb bevorderen.
Gelukkig heeft Marokko goede kennisinstellingen en bedrijven die zich inzetten voor verbetering van de landbouw. Voorbeeld is het mijnbouwbedrijf Office Chérifien des Phosphates (OCP), dat de grootste fosfaatvoorraden ter wereld exploiteert. De OCP-Group toont veel belangstelling om met Nederlandse agrotechnische bedrijven en instellingen te werken aan een betere bodemvruchtbaarheid en een efficiënte en duurzame landbouwproductie in Marokko en in andere landen in Afrika.
Lees verder onder foto
Duiding van de landbouw in Marokko
Marokko is ongeveer 10 keer zo groot als Nederland en telt 36 miljoen inwoners. Het laag- en heuvelland in het westen en noorden heeft een Middellandse zeeklimaat, daarna volgen de bergklimaten van het Rif- en het Atlasgebergte, naar het zuiden gevolgd door de woestijnklimaten van de Sahara.
De vochtige kustgebieden kennen veel tuinbouw, fruitteelt en melkveehouderij, terwijl het glooiende heuvelland wordt gedomineerd door granen, olijven, veevoedergewassen en extensieve veehouderij. De aride gebieden leveren onder meer dadels, olijven en amandelen.
Ongeveer 60% van het landbouwareaal wordt geïrrigeerd en er zijn enkele belangrijke gebieden met fruit- en groenteteelt (Berkane, Agadir, Meknes) en kastuinbouw (Agadir, Larache). Overbegrazing (vooral door schapen en geiten) van kwetsbare landschappen heeft geleid tot ontbossing en bodemerosie. Inefficiënt watergebruik in fruitteelt en tuinbouw leidt tot grote watertekorten en verzilting in belangrijke productiegebieden.
Marokko is daarom toe aan modernisering, efficiëntieverbetering en verduurzaming om de problemen van erosie, waterschaarste en productkwaliteit het hoofd te bieden. In de periode 2010-2020 heeft het Plan Vert van het ministerie van Landbouw geholpen om de landbouw te ontwikkelen. Dit heeft geleid tot een halvering van de armoede in het landelijke gebied. Dit jaar start het nieuwe ontwikkelingsplan Generation Green 2020-2030. Dit plan is gericht op kennisontwikkeling, digitalisering en duurzaamheid in de voedselproductie.
Lees verder onder foto
Veel bodems zijn uitgeput
Overexploitatie, intensieve begrazing, boskap, verkeerde bemesting en lage gehaltes aan organische stof hebben veel bodems uitgeput en soms geheel onbruikbaar gemaakt voor landbouw. De beperkte beschikbaarheid van water, nog eens versterkt door klimaatverandering, dwingt boeren efficiënter, duurzamer en slimmer om te gaan met bodem, water, uitgangsmaterialen, meststoffen en technologie.
Gestimuleerd door het Plan Vert zijn veel boeren al overgeschakeld van traditionele irrigatie naar druppelbevloeiing. Hierdoor zijn watergebruik, overbemesting en verzilting afgeremd. Toch zijn er nog talloze zaken te verbeteren. Investeringen in kennis en technologie spelen hierin een hoofdrol.
Bijdrage OCP-Group aan kennis over bodem
De OCP is in 1920 opgericht als producent en leverancier van ruwe fosfaat voor de internationale kunstmest- en chemische industrie (jaarlijkse omzet: €6 miljard). Marokko herbergt ongeveer 70% van de wereldvoorraad fosfaat. Het fosfaat wordt op meerdere locaties in dagbouw gewonnen en verder verwerkt in het industriegebied Jorf Lasfar, ten zuiden van Casablanca. Inmiddels produceert het bedrijf gespecialiseerde meststoffen in meerdere Afrikaanse landen.
Het bedrijf heeft afgelopen decennia veel bijgedragen aan de kennis over bodemkwaliteit, -vruchtbaarheid en -management in Marokko en andere Afrikaanse landen. De in 2012 opgerichte polytechnische Universiteit Mohamed VI in Benguerir (nabij Marrakech) is sterk gericht op landbouwkennis en bodemkunde. De OCP-Group laat al haar onderzoek op het gebied van landbouwproductie, bodems en meststoffen op deze universiteit verrichten.
Samen met andere lokale kennisinstellingen (Policy Center of the New South, Agronomisch instituut IAV) heeft OCP een digitale bodemkaart gemaakt en allerlei kennisproducten voor Marokkaanse boeren ontwikkeld. De boeren kunnen advies ontvangen over teelt, irrigatie en bemesting.
In 2016 werd het dochterbedrijf OCP-Africa opgericht om te werken aan duurzame landbouwontwikkeling en verbetering van marktposities in Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara. Inmiddels is OCP actief in 15 Afrikaanse landen. Er worden bodemkaarten gemaakt en bodemanalyses verricht en in enkele landen zijn inmiddels kunstmestfabrieken gebouwd.
Kennis motor voor ontwikkeling
OCP werkt samen met enkele Nederlandse bedrijven op het gebied van digitalisering en bodemmanagement. Wageningen UR heeft in december 2019 een samenwerkingsovereenkomst gesloten met de Universiteit van Benguerir voor gezamenlijk bodemkundig onderzoek. Een Nederlands bedrijf werkt mee aan de productie van digitale bodem- en waterkaarten en een ander bedrijf speelt een rol bij bodembemonstering en -analyses. Ook wordt met Nederlandse steun gewerkt aan een pilot voor de teelt van zouttolerante gewassen in een tuinbouwgebied aan de Atlantische kust.
Eind vorig jaar heeft OCP aan het landbouwteam op de Nederlandse ambassade in Rabat gemeld veel belangstelling te hebben voor Nederlandse landbouwtechnologie en om samen met Nederlandse agrotechnische bedrijven te werken aan de ontwikkeling van een efficiënte en duurzame voedselproductie in Afrika. Het bedrijf ziet Nederlandse technologie als een aanvulling op de eigen expertise op het gebied van bodems en meststoffen.
Oproep aan Nederlandse bedrijven
Deze samenwerking geeft gespecialiseerde Nederlandse kennisintensieve bedrijven, groot en klein, de mogelijkheid om producten en diensten te leveren en tegelijk bij te dragen aan verbetering en verduurzaming van de Afrikaanse voedselproductie. Het gaat dan bijvoorbeeld over digitalisering van de landbouw, gebruik van satellietdata en remote sensing, precisielandbouw, grondbewerking, naoogstbehandeling en inzet van smartphones. Als uw bedrijf belangstelling heeft, maakt u dit dan kenbaar in een e-mail aan: RAB-LNV@minbuza.nl
Landbouwteam Marokko
RAB-LNV@minbuza.nl
Twitter: @NLagriMaghreb
Mei 2020