Luxemburg: overzicht van de landbouw in 2019
De Luxemburgse landbouw is sterk rundvee georiënteerd, met een akkerbouw die in dienst staat van de rundveehouderijen. Daarnaast neemt ook wijnbouw een vrij belangrijke plaats in.
Algemeen
Net als in Nederland en België is er ook in de Luxemburgse landbouw een concentratie gaande. In totaal waren er in 2019 1.872 agrarische bedrijven in Luxemburg, ofwel een daling van 31,3% t.o.v. 2000. Het landbouwareaal omvatte in 2019 131.592 hectare. Het gemiddelde bedrijfsoppervlakte bedroeg in dat jaar 70,3 hectare, goed voor een stijging van 50% t.o.v. 2000. Bijna alle bedrijven (95,4%) waren familiebedrijven en daarnaast werd op 60% van de bedrijven landbouw als hoofdactiviteit uitgeoefend.
In totaal werkten er in 2019 4.671 personen in de landbouw, waarvan 78% familieleden en 32% werknemers (in 2000 respectievelijk 90% en 10%). Net als elders in Europa speelt ook vergrijzing de Luxemburgse landbouw parten: 48% van de actieve landbouwbevolking was in 2019 50 jaar of ouder (tegenover 38% in 2000). Slechts 12% van de actieve landbouwbevolking was jonger dan 30 jaar.
Verschillende agrarische bedrijven hadden ook inkomsten uit nevenactiviteiten, zoals de directe verkoop van producten op de boerderij en dienstverlening in het kader van agro-toerisme. Maar vooral het stallen van paarden en de productie van hernieuwbare energie (met name biogas) kenden een grote populariteit. In totaal waren deze neveninkomsten in 2019 goed voor 9% (37,6 miljoen euro) van de productiewaarde van de landbouwsector.
Het belang van landbouw in de Luxemburgse economie is sinds 2000 sterk afgenomen. Zo daalde het aandeel van landbouw in de toegevoegde waarde van 0,7% in 2000 naar 0,3% in 2018 en daalde het aandeel van de actieve agrarische beroepsbevolking van respectievelijk 1,6% naar 0,8%.
Figuur 1: Aandelen van de verschillende typen landbouwbedrijven
De Luxemburgse landbouw wordt gedomineerd door de rundveehouderijen (65% van het totale aantal bedrijven) met melkveehouderijen als belangrijkste deelsector. In totaal waren de rundveehouderijen goed voor 82,3% van de landbouwgronden.
De tweede belangrijkste sector is wijnbouw (14%), gevolgd door akkerbouw (10%).
Biologische landbouw
In 2019 was 5,6% van de landbouwbedrijven volledig biologisch en het biologische landbouwareaal bedroeg 4,4%. Echter, met het plan “PAN-BIO 2025” wil de Luxemburgse regering het aandeel biologische landbouwareaal verhogen naar minstens 20% tegen 2025 en zelfs naar 100% tegen 2050 (zie ook ons bericht van 7 april 2020).
Veehouderijen
In totaal waren er in 2019 ruim 193.000 runderen in Luxemburg, oftewel een vermindering van 1,3% t.o.v. 2018. Melkkoeien maken daarvan 28% uit en hun aantal is met 15,0% gestegen na de afschaffing van de melkquota in 2015.
Tussen 2000 en 2019 vond er een sterke uitbreiding van het aantal kippen plaats (+84,1%) en in mindere mate ook van het aantal melkkoeien (+24,5%). Ook het aantal paarden en geiten nam fors toe, maar in absolute cijfers blijven dit nichemarkten.
Figuur 2: Aantal stukken vee (2000-2019)
Rundveehouderijen hadden in 2019 gemiddeld 163 runderen tegenover 112 runderen in 2000. Bij pure melkveehouderijen bedroeg het gemiddelde aantal koeien 85 stuks in 2019. Ook hier is er een sterke tendens naar grotere bedrijven waar te nemen.
De gemiddelde varkenshouderij bestond in 2019 uit 1.037 varkens. Opvallend hierbij is dat de helft van de bedrijven ofwel heel klein was (1-9 varkens) ofwel heel groot (>1.000 varkens).
Dierlijke productie
Uitgedrukt in waarde was de sector van dierlijke producten goed voor 237 miljoen euro in 2019, oftewel 55% van de totale productiewaarde van de landbouwsector, voornamelijk dankzij de productie van melk en rundsvlees.
De rundveestapel bestond in 2019 uit 193.575 runderen (waarvan bijna 54.000 melkkoeien), wat een vermindering van 1,3% ten opzichte van 2018 betekende.
De melkproductie bedroeg in 2019 421 miljoen kilogram, goed voor een productiewaarde van 142 miljoen euro (33% van de totale landbouwproductie).
De productie van varkens zette de dalende trend van voorgaande jaren ook voort in 2019 en wel met 3,5%. Dankzij een sterke prijsstijging nam de productiewaarde desondanks toe en wel met 13% ten opzichte van 2018. In totaal omvatte de varkenspopulatie in 2019 84.065 dieren, oftewel een daling van 8,4% en opzichte van één jaar eerder.
De schapenpopulatie bleef in 2018 constant, terwijl de geitenpopulatie toenam vanwege de toename in de populatie van melkgeiten. De productie van geitenmelk bedroeg in 2019 2.907 ton, goed voor een productiewaarde van ongeveer 2 miljoen euro.
De productie van gevogeltevlees nam in 2019 licht toe, maar bleef ook in 2019 bescheiden met 283 ton karkasgewicht. De verwachting is dat deze productie komende jaren zal toenemen. De forse groei in het aantal gehouden kippen tussen 2000 en 2019 is dan ook toe te schrijven aan legkippen. De productie van eieren is in deze periode toegenomen met 135% tot 2.216 ton, maar bleef in 2019 constant met een productiewaarde van 5,9 miljoen euro.
Akkerbouw
De sterke oriëntatie van de landbouw op rundveehouderij komt ook tot uiting in de productie van akkerbouwgewassen. Zo maken gras- en weilanden en voedergewassen 80% van de akkerbouwproductie uit. Het resterende deel wordt grotendeels door graanproductie in beslag genomen.
Figuur 3: Aandeel van de akkerbouwgewassen in de totale productie (2019)
Sinds het jaar 2000 is de totale productie van akkerbouwgewassen met 16,4% verminderd in omvang. De productie gras- en weilanden is zelfs met 27,5% afgenomen en die van voedergewassen met 3,2%, terwijl tarwe en spelt een toename van 32,1% registreerde. Al met al heeft dit geleid tot een groter aandeel van voedergewassen (+4,2 procentpunt) en van tarwe en spelt (+ 3,2 procentpunt), terwijl het aandeel van gras- en weiland daalde (-7,6 procentpunt).
Tuinbouw
De productie van groenten en fruit bedroeg in 2018 4.508 ton (+17% t.o.v. 2010), waarbij fruit goed was voor 58% en groente voor 42%. Appels vormden verreweg de grootste fruitcategorie met 80%, gevolgd door peren (12%) en pruimen (6%).
Bij groenten was de productie van sla (22%) het belangrijkst, gevolgd door die van wortels (21%), uien (16%) en witte kool (12%).
Wijnbouw
In 2019 bedroeg de totale wijnproductie 76.0347 hl. Alhoewel het geteelde oppervlakte sinds 2010 schommelt rond de 1.240 ha, was de productie in 2019 het laagste van de afgelopen 10 jaar en lag daarmee 27% onder de gemiddelde jaarproductie sinds 2010.
De belangrijkste geteelde druivenrassen in Luxemburg zijn Rivaner, Pinot Gris en Auxerrois, gevolgd door Pinot Blanc en Riesling. Samen zijn deze 5 druivenrassen goed voor bijna 80% van het geteelde oppervlakte en oogst.
In 2019 exporteerde Luxemburg evenveel wijn naar Nederland als dat het importeerde uit Nederland (428 hl).
Bron: 'Rapport d'Activités 2019' du Gouvernement du Grand-Duché de Luxembourg, Ministère de l'Agriculture, de la Viticulture et du Développement rural