'Landbouw in Myanmar heeft veel potentie'
De voedselproductie in Myanmar kan fors stijgen, de potentie is absoluut aanwezig. Het land kan zelfs de voedselschuur worden van Zuidoost-Azië, zegt Gijs Theunissen. Hij is op 1 november 2020 begonnen als landbouwraad in Myanmar. “Na een decennialange dictatuur is het land nu in opbouw. Dat kost tijd. Als het gaat om agrarische ontwikkelingen zijn Thailand en Vietnam een stuk verder. Maar Myanmar komt eraan. De bodemkundige en klimaatomstandigheden zijn namelijk uitstekend.”
Theunissen werkt voorlopig vanuit Nederland. Vanwege de coronapandemie zit Myanmar op slot. Hij wil er dolgraag heen, maar dat lukt vooralsnog niet. Via beeldbellen heeft hij doorlopend contact met het landbouwteam op de Nederlandse ambassade in Yangon. Zijn medewerkers werken trouwens ook voornamelijk vanuit huis. “Het is niet anders. Ik hoop in het eerste kwartaal van 2021 op het vliegtuig te stappen. Ik klaag niet, vanuit Nederland kan ik al veel werkzaamheden oppakken, zo blijkt. Maar ideaal is het natuurlijk niet.”
Opgeleid als dierenarts
Voor Theunissen is Myanmar zijn eerste post. Hij is opgeleid als dierenarts en werkte na zijn afstuderen in enkele dierenartspraktijken. Daarna werkte hij 10 jaar in de farmaceutische industrie en kwam in 2001 bij LNV terecht. Tussendoor heeft hij nog 5 jaar bij VWS gewerkt. Bij de overheid hield hij zich nationaal en internationaal onder meer bezig met diergeneesmiddelen, vermindering van het antibioticagebruik, plantaardige eiwitten en voedselveiligheid. Ook was hij betrokken bij de fipronil-crisis in de legpluimveesector.
Veel landbouwraden zijn in Wageningen opgeleid, Theunissen studeerde aan de faculteit Diergeneeskunde in Utrecht. “Toch ben ik geen uitzondering. De landbouwraden in Spanje en Frankrijk zijn van origine ook dierenarts. Voor het werk maakt dat niet uit. Ik ben erg geïnteresseerd in voedsel, of het nu gaat om varkensvlees of tomaten.”
‘De uitdaging is om aan te sluiten bij de vraag in het land zelf’
Circulaire landbouw
Hij geeft direct toe, als landbouwraad is hij primair actief voor Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen die actief zijn of willen worden in Myanmar. Dat blijft in belangrijke mate zo, maar er is wel sprake van een accentverschuiving. “De visie van minister Schouten op circulaire landbouw heeft een internationale component. Als landbouwraad ga ik mij daarvoor inzetten.”
Ook voor verduurzaming ziet hij aangrijpingspunten. In bepaalde delen van Myanmar verzilt de grond en dreigt voor voedselproductie verloren te gaan. Met de teelt van zouttolerante gewassen kunnen deze gronden in productie blijven. Een ander voorbeeld, het gebruik van pesticiden in de tuinbouw is in Myanmar nog hoog. De voedselveiligheid komt hierdoor in het gedrang. Beter onderwijs en goed uitgangsmateriaal leiden tot een hogere productie met minder inputs. Ook in de aquacultuur, een sector met veel potentie in Myanmar, zijn forse stappen vooruit te zetten. Bijvoorbeeld door duurzame kweektechnieken te ontwikkelen waardoor het medicijngebruik omlaag kan.
Lees verder onder foto
Aansluiten bij de vraag in Myanmar
Theunissen: “Dat zijn allemaal mogelijkheden die ik komend jaar ga verkennen. Maar ik ben geen dominee met een opgeheven vingertje. De uitdaging is om aan te sluiten bij bestaande initiatieven. En natuurlijk bij de vraag in het land zelf. Circulaire landbouw is overigens niet iets compleet nieuws in Myanmar. Maar er is nog veel winst te behalen. De Nederlandse kennis en technologie op dit terrein kan veel betekenen voor de agroketen in het land.”
Niveau landbouwonderwijs
De landbouw is verreweg de belangrijkste economische sector in Myanmar. Zo’n 60% van de bevolking is werkzaam in de sector. De boerenbedrijven zijn kleinschalig en arbeidsintensief, de productie per hectare is laag. Jongeren verlaten het platteland om werk te zoeken in de steden. “Dat zijn allemaal redenen om te investeren in de agrarische sector. En dat begint bij het landbouwonderwijs. Het niveau kan en moet omhoog. Nederlandse universiteiten en HBO-instellingen werken daar op dit moment aan door in samenwerking met agrarische scholen in Myanmar een curriculum te ontwikkelen dat aansluit bij de behoeften in het land.”
Lees verder onder foto
Verwerken van peulvruchten
Myanmar produceert na rijst enorm veel bonen en peulvruchten; in deze sector is het land met voorsprong de grootste producent van Azië. Voor Myanmar is de peulvrucht een belangrijk exportproduct. Theunissen ziet kansen. “Bonen en peulvruchten worden nu veelal onbewerkt uitgevoerd. Voor het land is het veel lucratiever om de peulvruchten zelf te verwerken en zo te profiteren van de wereldwijde transitie van dierlijke naar plantaardige consumptie.”
E-certificering
Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen zijn al in ruime mate aanwezig in Myanmar. Bijvoorbeeld op het terrein van e-certificering bij import en export (NVWA) en bij de opzet van een registratiesysteem voor gewasbeschermingsmiddelen (WUR). Een Nederlandse ondernemer heeft een informatiesysteem opgezet voor boeren. Via hun smartphone ontvangen agrariërs actuele data over het weer en opbrengstprijzen, en ook praktische teeltadviezen. “Veel van die projecten worden medegefinancierd door de Nederlandse overheid. COVID-19 heeft veel impact op deze activiteiten. De vraag is nu met welke initiatieven en projecten gaan we door? En zo ja, hoe dan? Dat ga ik de komende maanden onderzoeken.”
Contact
Landbouwraad: Gijs Theunissen
E-mail: yan-lnv@minbuza.nl
Gijs Theunissen op Linkedin