Kenia: inzet Nederlandse kennis voor meer klimaatweerbaarheid
Op dit moment wordt Kenia hard getroffen door de droogte. Noodhulp brengt tijdelijk oplossingen. Belangrijk is dat de grondoorzaken worden aangepakt. In Kenia draagt Nederland via een geïntegreerde aanpak van waterbeheer en landbouwontwikkeling bij aan klimaatweerbaarheid en voedselzekerheid van bewoners in droge gebieden. Dit leidt ook tot inclusieve economische ontwikkeling en meer stabiliteit.
Oplossing van complexe problemen vergt samenwerking. Partnerschap staat daarom centraal in deze aanpak, waarbij de lokale overheid, het bedrijfsleven, NGO’s, kennisinstellingen en de Nederlandse overheid samenwerken en kennis delen, ieder vanuit hun eigen verantwoordelijkheid.
Groeiende bevolking
Kenia heeft zich als doel gesteld om in 2030 een middeninkomensland te zijn (“Vision 2030”). De bevolking groeit de komende jaren verder en daarmee neemt de druk op de voedselproductie toe. Om Vision 2030 te realiseren, staat Kenia voor verschillende uitdagingen. Klimaatverandering, extreem weer en verlies van biodiversiteit hebben ernstige gevolgen voor twee belangrijke economische sectoren, namelijk toerisme en regenafhankelijke landbouw (54% van de totale werkgelegenheid).
Hogere temperaturen
Klimaatverandering is een factor die van grote invloed is op de economische groeiambities van Kenia. Volgens de Wereldbank bedraagt de impact van klimaatverandering op de economie jaarlijks 3 tot 5%. Prognoses voor Oost-Afrika (Kenia in het bijzonder) wijzen op hogere temperaturen, minder neerslag, seizoensgebonden verschuivingen en frequentere klimaatschokken zoals droogte, overstromingen en toename van sprinkhanenplagen.
Droge regio’s
De ASAL-regio's (droge en semi-droge gebieden) bestrijken meer dan 80% van het landoppervlak van Kenia en herbergen 35% van de bevolking (17 miljoen mensen). Deze gebieden zijn al sinds de koloniale tijd achtergesteld omdat de focus het meest gericht was op de vruchtbare en productieve gebieden in de Riftvallei. Dit is te zien aan verschillende sociale en economische ontwikkelingsindicatoren en de impact die de huidige droogte heeft op de voedselzekerheid.
Betere machtsverdeling
Decentralisatie van bestuur heeft positieve invloed gehad op de ASAL’s. Het heeft bijgedragen aan een betere machtsverdeling en economische ontwikkeling in de regio’s. Vele overheidsinstanties en ontwikkelingspartners benaderen de ASAL’s vanuit het perspectief van de humanitaire crisis die de droogte meebrengt. Er wordt nog te weinig ingezet op een klimaatbestendige toekomst voor deze regio’s, waardoor de grondoorzaken van de problemen niet aangepakt worden.
Economische ongelijkheid
Klimaatverandering en terugkerende droogtes vergroten de regionale en economische ongelijkheid in Kenia doordat zij dramatische gevolgen hebben voor kleine boeren en herders die afhankelijk zijn van regen voor hun graasgebieden. Door stijgende temperaturen, verminderde regenval en conflicten over water en land staat de voedselzekerheid onder druk. Armoede maakt mensen ook kwetsbaar voor radicalisering en extremisme waardoor de stabiele rol die Kenia speelt in de regio in gevaar komt. Kenia is hierdoor een land met twee gezichten. Een economische macht met een stabiele rol in een instabiele regio en een land met groeiende ongelijkheid die versterkt wordt door de impact van klimaatverandering.
Project in drie droge regio’s
SNV Kenya probeert in het project LISTEN samen met Frontier Counties Development Council (FCDC) en Alliance for a Green Revolution in Africa (AGRA) de voedsel- en waterzekerheid te verbeteren in drie droge regio’s: Laikipia, Isiolo en Samburu.
Het project LISTEN gaat uit van de centrale rol van het provinciebestuur en werkt op het niveau van de provincie, het stroomgebied van de Ewaso Nyiro rivier, de gemeenschap, ondernemers en boeren.
Het project maakt gebruik van een Nexus-benadering waarbij toegang tot water en goed waterbeheer voor duurzame en klimaatbestendige landbouw en voedselzekerheid centraal staan.
Belangrijke doelen van het project zijn:
- meer samenwerking tussen sectoren,
- financiering van klimaatactie op provincieniveau,
- beter waterbeheer in het ecosysteem van het Ewaso Nyiro-stroomgebied,
- hogere voedselproductie door toepassing van goede landbouwpraktijken, goed beheer van waterbronnen, efficiënt watergebruik en gebruik van nieuwe technologie,
- meer gebruik van kennis en innovaties.
Bewoners betrekken
Centraal in het project staat het eigenaarschap van Kenia. Ook is het van belang om de bewoners van de ASAL’s te betrekken bij het formuleren van oplossingen. Zij kunnen putten uit generaties lokale kennis.
Nederland speelt hierbij een faciliterende rol. Nederland staat bekend om het ‘poldermodel’, inspraak en discussie zit in onze DNA. Verder zijn Nederlandse overheden, kennisinstellingen, bedrijven en NGO’s bekend met de geïntegreerde aanpak van water- en landbouwvraagstukken. Deze kennis en kunde staat centraal in een programma als LISTEN.
Duurzame voedselketens
Nederland zet ook in op het versterken van duurzame voedselketens. Naast aandacht voor vergroting van de landbouwproductie en meer afzetmarkten is er aandacht voor beleid, wet- en regelgeving en klimaatverandering. In een systeembenadering speelt ook de particuliere sector een belangrijke rol. Werkgelegenheid en inkomen, vooral van jongeren en vrouwen, kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan een meer inclusieve economische ontwikkeling in Kenia. Op dit vlak kan geput worden uit de langjarige samenwerking tussen Kenia en Nederland. Die samenwerking is zowel gericht op handel (bijvoorbeeld in groenten en bloemen) als op versterking van de waardeketens in de landbouw.
Voor meer informatie: Stephen Gichuki, Projectmanager LISTEN, SNV in Kenia. Email: sgichuki@snv.org
Contact
Landbouwteam Kenia
E-mail: nai-lnv@minbuza.nl
Twitter: @NLAgriKenya
November 2022