Bloemen in Japan en Nederland: bespiegelingen over verschillen en kansen - interview met bloemdesigners Kneepkens en Stubbe

Nieuwsbericht | 01-06-2023 | 09:33

Kneepkens en Stubbe, wereldwijd actief onder meer in het Midden-Oosten, China en Japan, verzorgde de stijlvolle aankleding van de residentie tijdens twee officiële gelegenheden: de “Tulip-Garden Viewing” waarbij de residentietuin met 16.000 tulpen in volle bloei werd opengesteld voor zowel zakelijke contacten als het algemene publiek, en de Koningsdag-receptie die na een onderbreking van drie jaar eindelijk weer plaatsvond.

Kneepkens en Stubbe zijn al jaren actief op de Japanse markt met workshops en evenementen. Landbouwraad Denise Lutz sprak hen over hun ervaringen in Japan, het land van ikebana.

Hoe anders is het gebruik van bloemen in Japan en Nederland?

Nederland staat internationaal bekend als bloemenland en maakt ook graag van die reputatie gebruik. Bloemen uit binnen- en buitenland worden volop verhandeld. Vanwege het grote handelsbelang kijkt men in Nederland vooral naar kwaliteit en kwantiteit. Bloemen moeten mooi zijn maar ook zo lang mogelijk houdbaar. Kneepkens en Stubbe zien in Japan een heel andere benadering van bloemen.

DK: In Japan gaat het veel meer om de ‘ziel’ van een bloem. Dat een bloem dan een korte levensduur van maar enkele dagen heeft is geen enkel probleem. Voor mij als designer biedt dat extra interessante mogelijkheden, want ik ben altijd op zoek naar unieke bloemen. Ook als je kijkt naar voor welke gelegenheden bloemen worden gebruikt zijn er opmerkelijke verschillen. In vergelijking met Japan of landen in het Midden-Oosten is het gebruik van bloemen voor evenementen in Nederland veel kleinschaliger, er wordt veel minder geld aan uitgegeven.

Bloemen zijn in landen als Japan kostbaarder dan in Nederland, maar vertegenwoordigen daardoor ook een bijzondere waarde. Ik heb in het Midden-Oosten gezien dat men gerust astronomische bedragen besteedt aan bloemen voor Moederdag of Valentijnsdag; een boeket in Libanon kan bijvoorbeeld wel 1.000 euro kosten. Ondenkbaar voor de meeste Nederlanders om met zo’n gigantisch cadeau aan te komen.

MS: In Nederland zijn we minder van het ‘showen’ - dat heeft misschien te maken met de van oorsprong calvinistische mentaliteit. In plaats van 1 keer een grote uitgave te doen, koopt men in Nederland wel váker kleinere boeketten van 15-20 euro. En Nederlanders nemen sneller een boeket mee als presentje, niet alleen tijdens speciale feestdagen. Dit kan ook, omdat bloemen in Nederland overal te koop zijn - in supermarkten, kiosken en bloemisten en op markten - en niet veel kosten.

Heel anders dan in Nederland is ook de benadering van het bloemschikken. Met name de aandacht en het gevoel van de traditionele Japanse bloemschikkunst ikebana vinden Kneepkens en Stubbe heel bijzonder.

DK: Er zijn veel verschillende ikebana stijlen, maar kenmerkend is dat de benadering van de bloemen veel dieper gaat dan in Nederland. Elke bloem vertelt een verhaal. Die verhalen en gedachten achter de composities vinden we heel erg mooi. Bepaalde composities zijn ook herkenbaar.

MS: Japanse consumenten lijken zich bewuster van de symboliek, de hanakotoba, van de bloemen. In Nederland had ook elke bloem ooit een betekenis, maar die traditie is grotendeels verdwenen. In Japan merk je dat die traditie nog voortleeft.

Opvallend zijn ook de concepten die om de bloemen heen worden bedacht: de uitstraling van de winkel, de verpakkingen, de sfeer van het logo, de totale aandacht voor details. Soms meer aandacht voor de verpakking dan de bloem zelf.

Wat valt op aan het aanbod van bloemen in Japan en Nederland?

Kneepkens en Stubbe vinden het heerlijk om tijdens hun reizen rond te kijken in de steden die ze bezoeken. Wat hen in Japan heel erg opvalt is hoe veelzijdig en divers het aanbod qua bloemenwinkels is.

DK: Iedere bloemenwinkel heeft een eigen smaak en identiteit. In de chique wijken Ginza en Omotesando zie je wat luxere bloemisten, in de trendy wijk Meguro veel meer biologische bloemenwinkels. Er zijn ook bijzonder leuke, sfeervolle bloemenwinkels die voorzien zijn van een café of die ook een restaurant zijn, dit zien we in Nederland allemaal veel minder. In Nederland worden hele mooie bloemen gekweekt, maar voor de verdere presentatie is er soms minder aandacht. Daar kan Nederland wel wat van Japan leren. Met zoveel verschillende bloemenwinkels is mijn tip aan Japanse consumenten: vind je eigen ‘stam-bloemwinkel’. Een bloemstuk is een heel persoonlijk product, en met het aanbod in Tokio is er zeker een winkel naar eigen smaak te vinden.

Kneepkens heeft in Japan veel soorten bloemen gezien. Wat hem opviel is dat in Japan veel unieke soorten bloemen te koop zijn.

DK: Neem bijvoorbeeld viooltjes. In Nederland zie je viooltje s alleen als potplant, maar in Japan zie je ze ook als snijbloemen. Ze zijn daar ontwikkeld met lange stelen die goed zijn voor een boeket. Je ziet in Japan ook in alle bloemenwinkels Lathyrus, een zoetgeurende en delicate bloem en een van mijn favorieten. Verder ben ik erg gecharmeerd van de kronkelige Alliums die ze in Japan verkopen. Ik gebruik ze niet veel, maarze lenen zich qua vorm heel goed voor arrangementen.

MS: In Nederland moeten bloemen zoveel mogelijk recht van steel zijn met het oog op kostenefficiëntie, dan passen ze beter in de doos. Maar in Japan bouwen ze juist aparte dozen rond de kronkelige stelen van de Alliums.

Hoe is het om in Japan te werken?

Kneepkens en Stubbe hebben dit jaar al een aantal flower arrangement demonstraties gegeven in Japan, waaronder voor een groot publiek in Yuushien, een park in Shimane befaamd om zijn pioenrozen, en voor een meer select gezelschap in het Palace Hotel in Tokio. Kneepkens gebruikt voor zijn demonstraties veel lokale bloemen maar dat is niet altijd eenvoudig.

DK: Het aanbod op Japanse veilingen en bloemenmarkten wordt veel meer dan in Nederland bepaald door het seizoen en is ook beperkter qua volume. De beschikbaarheid van bloemsoorten wisselt daardoor veel sneller dan in Nederland, waar de aanvoer veel stabieler is dan in Japan. Bloemen die je gisteren op de veiling hebt gezien, zijn de volgende ochtend misschien niet meer beschikbaar. Naast evenementen bestaat een groot deel van hun werkzaamheden in het buitenland uit lesgeven, voor de coronapandemie besteedden ze daar ongeveer 50% van hun tijd aan. Anders dan in Nederland is het aanbod qua professionele opleidingen in veel landen erg beperkt of helemaal niet aanwezig.

Kneepkens heeft lesbevoegdheid als docent en geeft samen met Stubbe workshops en cursussen op verschillende niveaus. Het lesgeven bevalt ze goed, want ze leren zelf ook altijd heel veel van de lessen. Zo hebben ze tijdens de workshops en cursussen die ze in Japan ervaren dat bloemschikken daar een serieuze aangelegenheid is.

MS: Opvallend is altijd hoe kalm onze cursussen in Japan verlopen vergeleken met andere landen. Japanse cursisten zijn heel serieus, maar ook wat timide. Dat is ook cultureel bepaald, een uiting van hun respect voor de leerkracht. In andere landen zijn de cursisten veel vocaler en
stellen allerlei vragen om het beste uit de lessen te kunnen halen. We proberen de lessen in Japan interactiever te maken door bij iedere cursist langs te gaan en ze zo te stimuleren 1-op-1 vragen te stellen. Wij zien graag dat cursisten met een brede glimlach de deur uitgaan.

Kneepkens en Stubbe timmeren goed aan de weg. Op 27 april jl. verscheen in Hanajikan, het Japanse vakblad voor bloemisten (oplage 30.000) een 12-pagina tellend speciaal artikel over het duo.

Het landbouwbureau in Tokio wenst Kneepkens, Stubbe en hun Japanse agente, Mw. Takako Tsuchiya, Comme des Fleurs, veel succes met hun verdere ondernemingen in Japan.

Profiel  Geboren in 1988 in Nederland. Dennis begon zijn wereldwijde carrière als Student van het Jaar aan de Stoas University of Applied Sciences in Wageningen waardoor hij zich een positie kon verwerven als docent Floral & Design in een 7-sterrenhotel in Dubai. Hij heeft deelgenomen aan tal van competities in de bloemsierkunst en heeft verschillende prijzen gewonnen. Samen met zijn partner Mick Stubbe werkt hij aan diverse projecten als interieurontwerper en decoreert hij kunst en objecten. Hun verfijnde en chique gevoel voor kleur, betrouwbaar vakmanschap en aangeboren elegante sfeer hebben de aandacht getrokken van modemerken heeft hen veel klanten en fans opgeleverd in Europa, het Midden-Oosten en China. http://www.denniskneepkens.nl/