'Automatisering is medicijn tegen vergrijzing Japanse landbouw'
De landbouwexport naar Japan loopt door de Covid-pandemie een deuk op. Dat is van tijdelijke aard, verwacht Denise Lutz, de nieuwe landbouwraad op de Nederlandse ambassade in Tokio. “De ontwikkelingen in de Japanse agrofoodsector, bijvoorbeeld op het terrein van automatisering en robotisering, trekken veel belangstelling. Kennisdeling tussen Japan en Nederland biedt beide landen perspectief.”
Tussen 2015 en 2020 steeg de agrarische exportwaarde naar Japan met 50%. Japan is na de VS en China nu de derde exportmarkt buiten Europa voor producten uit de Nederlandse agrofoodsector. In 2019 ging het om een exportwaarde van circa €1 miljard. Dat is 2020 gedaald naar €900 miljoen. Lutz: “Logisch, transport door de lucht viel een tijd weg. De export is inmiddels weer op gang. Japan is en blijft een belangrijk land voor de Nederlandse agrofoodsector.”
Japanoloog
Lutz is afgestudeerd als Japanoloog. Zij woonde 13 jaar in Japan, en was de laatste jaren van die periode werkzaam op de landbouwafdeling van de Nederlandse ambassade in Tokio. Terug in Nederland trad zij in dienst bij het ministerie van LNV in Den Haag. “Afgelopen jaren was ik als beleidsmedewerker vooral betrokken bij het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid en vanuit die hoek bij de Green Deal en de farm-to-fork strategie van EU-commissaris Frans Timmermans.”
Zorgen over vitaliteit platteland
Japan en landbouw, dat zijn de thema’s die haar loopbaan hebben bepaald. “Nu ben ik landbouwraad in Japan. Die twee thema’s komen nu bij elkaar. Hoe mooi is dat?” De landbouwtransitie in de Europese Unie, waar zij afgelopen jaren bij betrokken was, vindt nu ook plaats in Japan. “Verduurzaming van de landbouw staat hier hoog op de agenda. Er zijn grote zorgen over de vitaliteit van het landelijk gebied. Het beleid van het Japanse ministerie van Landbouw verschilt op papier niet veel van dat van de Europese Unie. Recent publiceerde het ministerie een Japanse versie van de Europese farm-to-forkstrategie. Er zijn veel raakvlakken tussen het Japanse en het Europese en dus ook het Nederlandse landbouwbeleid.”
'Handel met Japan is niet eenvoudig. Vertrouwen is de basis, dat vraagt tijd en dus geld. Wie hier producten afzet, moet zijn after sales op orde hebben'
Wonen in een metropool
Lutz woont samen met haar partner Ingmar en kat Momo in een prachtig huis dat door een Franse architect is ontworpen. “Tokio is een metropool met bijna 15 miljoen inwoners, maar daar merk je in mijn wijk weinig van. Het is hier rustig en groen, terwijl er wel van alles te doen is. Kortom, een mooie plek om te wonen.”
De Japanse taal is voor haar niet vreemd. “Ik ben door mijn lange afwezigheid wel veel vergeten. Ik versta alles, maar praten in het Japans gaat nog niet vanzelf. Dat komt wel terug. Voor mijn werk als landbouwraad is het handig dat ik met Japanners in hun eigen taal kan communiceren. Dat vinden zij prettig. Maar ook in het Engels kom je hier tegenwoordig ver, zowel bij de overheid als in het bedrijfsleven.”
Investeren in relaties
Gevraagd naar haar grootste uitdaging als landbouwraad zegt Lutz: “Handel met Japan is niet eenvoudig. Vertrouwen is de basis, dat vraagt tijd en dus geld. Wie hier producten afzet, moet zijn after salesop orde hebben. Aan onze landbouwafdeling de taak om Nederlandse bedrijven te ondersteunen bij het aangaan van handelsrelaties.”
Productiviteit verhogen
De Japanse landbouw vergrijst, het aantal boeren neemt snel af en ook het landbouwareaal krimpt. De overheid maakt zich zorgen over de zelfvoorzieningsgraad op het gebied van voeding. “Om die reden is er in dit land een enorme drive om de productiviteit te verhogen en de arbeidskosten te verlagen. Er is veel interesse in mechanisering en robotisering. De Japanse overheid stimuleert de modernisering van de agrarische sector, onder andere met subsidies. Ook grote techbedrijven zoals Denso, de grootste leverancier van auto-onderdelen in Japan, zien kansen in de voedselsector en leggen zich toe op de ontwikkeling van smart tech oplossingen.”
Agrotechnologie
Naast bijvoorbeeld varkens- en kalfsvlees, kaas, paprika’s en bloembollen exporteren Nederlandse bedrijven agrotechnologie naar Japan. Voorbeeld is Lely dat inmiddels honderden melkrobots heeft geleverd aan Japanse melkveebedrijven. “De zuivel is een sector die open staat voor innovaties. Dat geldt trouwens ook voor de bedekte tuinbouw. Juist in die sectoren liggen volgens mij kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven.”
Goed verhaal vertellen
Als het gaat om de export van primaire voedingsproducten kan het imago van Nederland beter, zegt zij. “Producten uit Frankrijk en Duitsland hebben bij consumenten meer ‘smoel’. Welvarende Japanners kiezen voor producten die lekker, veilig en gezond zijn. Daar komt duurzaamheid bij. Nederland loopt hierin voorop, maar dat is hier nog te weinig bekend. We moeten een goed verhaal vertellen over onze producten. De marketing kan beter, bijvoorbeeld op beurzen. Daar kan mijn landbouwafdeling een bijdrage aan leveren.”
Eiwittransitie
De Europese Unie zet in op een eiwittransitie om minder afhankelijk te worden van import van bijvoorbeeld soja. Nederland heeft inmiddels een eigen Nationale Eiwitstrategie. Een van de doelen hiervan is om meer balans te krijgen in de consumptie van dierlijk en plantaardige eiwitten. Lutz: “Japan zit op dezelfde lijn. Overheid en bedrijfsleven zijn op zoek naar alternatieve eiwitbronnen, bijvoorbeeld kweekvlees. Daar is een aantal bedrijven ver mee gevorderd. Op het terrein van novel foodszit hier veel innovatiekracht. In Nederland ook. Dat biedt kansen op samenwerking en kennisdeling.”
Webinar duurzame bedekte teelten
Op 26 november 2021 van 8.00 tot 9.30 uur houdt de landbouwafdeling op de Nederlandse ambassade een webinar over duurzame bedekte teelten. Het webinar Efforts toward carbon neutrality is gericht op een Japans publiek. Doel is om ontwikkelingen in Nederland op het gebied van duurzame kassen toe te lichten, met focus op de ontwikkeling van klimaatneutrale kassen. Als het programma rond is, wordt dit op deze website bekendgemaakt.
Meer informatie
Landbouwteam Tokio
Email: tok-lnv@minbuza.nl
Twitter: @AgriTokio