De Economische Partnerovereenkomst (EPA)
Na 18 onderhandelingsronden bereikten de EU en Japan op 6 juli een politiek beginselakkoord over een economische partnerschapsovereenkomst (EPA). Beoogd wordt, na de invulling van de details, het goedkeuringsproces medio 2018 af te ronden en het verdrag begin 2019 in werking te doen treden. Nederland zal als belangrijke landbouwexporteur profiteren. In 2016 werd voor ca. 650 miljoen euro landbouwproducten vanuit Nederland geëxporteerd, vooral varkensvlees (125 mln.), zuivel (58 mln.) groente en fruit (ca. 50 mln.) en levensmiddelen (ca. 150 mln.). Met name de tarieven op vlees, zuivel en alcoholische dranken zullen gefaseerd fors worden gelaagd, terwijl voor ca 85% van de tarieflijnen op termijn een nultarief zal gelden.
De economische partnerschapsovereenkomst schaft de douanetarieven af op meer dan 90 % van de uit de EU naar Japan uitgevoerde goederen. Tegen de tijd dat de overeenkomst volledig wordt uitgevoerd, zal Japan de douanerechten op 97 % van de uit de EU ingevoerde goederen (in tarieflijnen) hebben afgeschaft, terwijl de resterende tarieflijnen gedeeltelijk zullen worden geliberaliseerd door middel van tariefcontingenten of tariefverlagingen. Jaarlijks zal dit de exporteurs uit de EU ongeveer 1 miljard euro aan douanerechten besparen.
Landbouwproducten en voedingsmiddelen
Japan is een zeer belangrijke exportmarkt voor Europese landbouwers en voedselproducenten. Met een jaarlijkse uitvoer die goed is voor meer dan 5,7 miljard euro is Japan nu al voor de EU de op drie na grootste markt voor landbouwuitvoer. Nederland exporteerde in 2016 voor ongeveer 650 miljoen euro aan landbouwproducten naar Japan (zie ook artikel NL-Agro-export naar Japan bereikt recordhoogte). Ongeveer 85 % van de agrovoedingsmiddelen uit de EU (in tarieflijnen) mag na verloop van tijd volledig rechtenvrij in Japan worden ingevoerd; dit komt overeen met 87 % van de huidige uitvoer van agrovoedingsmiddelen (in waarde).
De overeenkomst zorgt voor de afschaffing of de drastische verlaging van de rechten op landbouwproducten waarvan de uitvoer voor de EU van groot belang is, zoals varkensvlees, het belangrijkste exportproduct van de EU-landbouw naar Japan; daardoor kan de handel in verwerkt varkensvlees rechtenvrij en die in vers varkensvlees nagenoeg rechtenvrij plaatsvinden. Voor een aanzienlijk volume rundvleesproducten worden de douanerechten op rundvlees over 15 jaar gespreid verlaagd van 38,5 % naar 9 %.
De uitvoer van wijn uit de EU naar Japan is nu al goed voor ongeveer 1 miljard euro, waarmee wijn in waarde voor de EU het op één na belangrijkste landbouwexportproduct naar Japan is. De douanerechten op wijn worden vanaf dag één afgeschaft, zoals ook het geval is voor de douanerechten voor andere alcoholhoudende dranken.
Wat de uitvoer van kaas betreft, waarvoor de EU reeds de belangrijkste speler op de Japanse markt is, worden de hoge rechten op tal van harde kazen zoals Gouda en Cheddar (momenteel 29,8 %) afgeschaft, en wordt voor verse kaas zoals Mozzarella een rechtenvrij contingent vastgesteld. De overeenkomst tussen de EU en Japan voorziet ook in de afschaffing (na een overgangsperiode) van de huidige douanerechten op verwerkte landbouwproducten zoals pasta, chocolade, cacaopoeder, snoepgoed, suikerwerk, biscuits, van zetmeel afgeleide producten, bereide tomaten en tomatensaus. Er komen ook aanzienlijke quota voor de uitvoer uit de EU (met nulrecht of verlaagd recht) van mout, aardappelzetmeel, mageremelkpoeder, boter en wei.
Geografische aanduidingen (GA’s) – de overeenkomst tussen de EU en Japan erkent de bijzondere status van meer dan 200 landbouwproducten met een specifieke geografische oorsprong in Europa en biedt deze bescherming op de Japanse markt.
Vis – er worden geen invoerquota meer toegepast en beide partijen schaffen al hun douanetarieven af, waardoor de Europese consument minder betaalt en de bedrijfstak meer uitvoermogelijkheden krijgt.
Hout – de douanerechten op alle houtproducten worden volledig afgeschaft; voor de meest prioritaire producten gebeurt dit gespreid over zeven jaar. De meeste douanerechten voor houtproducten worden onmiddellijk afgeschaft, en enkele minder belangrijke tarieflijnen worden na tien jaar afgeschaft.
Walvisvangst en illegale houtkap
Alle invoer van walvisproducten is al meer dan 35 jaar verboden in de EU; de economische partnerschapsovereenkomst verandert daar niets aan. De EU en haar lidstaten zetten zich in voor de instandhouding en bescherming van de walvis en hebben systematisch hun ernstige bezorgdheid geuit over walvisvangst voor wetenschappelijke doeleinden. De vandaag aangekondigde overeenkomst zal een hoofdstuk over duurzame ontwikkeling bevatten waarin wordt voorzien in een extra platform ter bevordering van de dialoog en de samenwerking tussen de EU en Japan inzake belangrijke milieuaspecten van handel.
De handel in illegaal hout vormt geen discussiepunt tussen de EU en Japan. Zowel de Japanse als de EU-wetgeving inzake illegale houtkap is zeer duidelijk. Beide partners beschikken over bewakings- en certificeringssystemen ter voorkoming van de invoer van illegaal hout.
Non-tarifaire belemmeringen – tal van non-tarifaire maatregelen die een probleem vormden voor de ondernemingen in de EU werden in het kader van de onderhandelingen tussen de EU en Japan aangepakt. Vaak bemoeilijken bepaalde Japanse technische voorschriften en certificeringsprocedures de uitvoer van veilige Europese producten naar Japan. Met de overeenkomst wordt een stap gezet naar een eenvoudigere toegang tot de sterk gereglementeerde Japanse markt voor ondernemingen in de EU. Hieronder een voorbeeld van een dergelijke belemmering die succesvol werden aangepakt:
- Bier – vanaf 2018 wordt Europees bier als “bier” uitgevoerd en niet langer als “alcoholhoudende frisdrank”. Dat zal ook leiden tot gelijke belastingheffing, waardoor de verschillende behandeling voor biersoorten wordt weggewerkt.
De economische partnerschapsovereenkomst bevat tevens algemene regels inzake bepaalde soorten non-tarifaire belemmeringen die zullen helpen een gelijk speelveld voor naar Japan uitgevoerde Europese producten tot stand te brengen en de transparantie en voorspelbaarheid te vergroten:
- Technische handelsbelemmeringen – de overeenkomst legt de nadruk op de wederzijdse verbintenis van Japan en de EU om ervoor te zorgen dat hun normen en technische voorschriften zoveel mogelijk op internationale normen worden gebaseerd. Zo is bijvoorbeeld het gebruik van internationale normen nuttig om gemakkelijker en goedkoper te kunnen voldoen aan de Japanse etiketteringsvoorschriften voor voedingsmiddelen.
- Sanitaire en fytosanitaire maatregelen – de overeenkomst brengt een voorspelbaarder regelgevingsklimaat voor de uitvoer van EU-producten naar Japan tot stand. De EU en Japan zijn overeengekomen de vergunnings- en douaneafwikkelingsprocedures te vereenvoudigen en de invoerprocedures zonder nodeloze vertragingen af te werken. Deze overeenkomst zal de veiligheidsnormen niet verzwakken en de partijen zullen evenmin genoodzaakt zijn om hun binnenlandse beleidskeuzen over kwesties als het gebruik van hormonen of genetisch gemodificeerde organismen (ggo’s) aan te passen.
Handel in diensten
De EU voert elk jaar diensten ter waarde van ongeveer 28 miljard euro uit naar Japan. De overeenkomst zal het voor Europese ondernemingen eenvoudiger maken om diensten aan te bieden op de zeer lucratieve Japanse markt. De overeenkomst bevat een aantal horizontale bepalingen die van toepassing zijn op alle vormen van handel in diensten, zoals een bepaling waarmee het recht van de partijen om regelgeving vast te stellen wordt bevestigd
Intellectuele-eigendomsrechten (IER)
De overeenkomst bouwt voort op en versterkt de verbintenissen die beide partijen zijn aangegaan in het kader van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) en is in overeenstemming met de voorschriften van de EU. De overeenkomst bevat bepalingen inzake de bescherming van bedrijfsgeheimen, handelsmerken, het auteursrecht en octrooien.
Duurzame ontwikkeling
De EU en Japan verbinden zich ertoe de fundamentele arbeidsnormen van de IAO en internationale milieuovereenkomsten toe te passen, met inbegrip van het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering en de Klimaatovereenkomst van Parijs. De EU en Japan gaan tevens de verplichting aan niet hun arbeids- en milieuwetgeving af te zwakken om handel en investeringen aan te trekken. De partijen verbinden zich tot het behoud en het duurzame beheer van natuurlijke hulpbronnen, en verplichten zich ertoe problemen op het gebied van biodiversiteit, bosbouw en visserij aan te pakken. De EU en Japan komen overeen maatschappelijk verantwoord ondernemen te stimuleren, alsmede andere handels- en investeringspraktijken ter ondersteuning van duurzame ontwikkeling.
Bron: http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-17-1903_nl.htm
Augustus 2017