Nederlandse agro-export naar Japan bereikt recordhoogte in 2016
Na een periode van stagnatie zit de agro-export naar Japan weer fors in de lift. Vorig jaar steeg de totale agro-export bijna met 10% naar 700 mln. euro. Hiermee werd het topjaar 2000 eindelijk overtroffen.
De Japanse markt staat bekend als lastig en tijdrovend, maar Nederlandse agro-ondernemers lijken steeds beter hun weg naar de lucratieve markt in Japan te kunnen vinden. Vooral de export van technologie, en hoogkwalitatieve producten als vlees, paprika’s, dranken en verwerkte voedsel, nam fors toe.
Japan is een stabiele en lucratieve markt voor Nederland. Japanse bedrijven zijn bereid hoge prijzen te betalen en tonen zich loyaal aan de leverancier. Het duurt even voordat zaken gedaan worden, maar dan wordt er meteen een langdurige relatie aangegaan. Maar net als de Japanse economie zat er de laatste jaren nauwelijks groei in de export. Daar waar de totale Nederlandse agro-export de afgelopen 15 jaren met 90% toenam, liet de export naar Japan vooral stagnatie zien. De afgelopen jaren kwam daar verandering en vorig jaar groeide de agro-export echter met maar liefst 10%: werd een exportrecord.
Opvallend is dat de handel veelzijdig is en bijna alle sectoren bedient. Varkensvlees is met 20% verreweg het belangrijkste export product, gevolgd door zuivel (12%), bloemen/planten en fruit. Vermeldingswaardig hier is de export van aardbeien die binnen een jaar tijd groeide naar 2 mln. euro. Japanse retaileisen ten aanzien van grote, kleur, stevigheid en maat zijn streng, maar Nederlandse producenten zijn toenemend in staat om hieraan te voldoen. Opvallend is verder de groei bij verwerkte producten. Hier liggen in de toekomst verdere kansen om te groeien. Ook de Foodservice blijft relevant in Japan doordat veel mensen buiten de deur eten. Voor de totale afzet van versproducten blijft dat kanaal belangrijker dan de retail.
Een aantal landbouwproducten laat al jarenlang een gestage afname zien. Dit gold met name voor de bloembollensector die kampt met lagere prijzen en daling van de vraag door een uitstroom van Japanse boeren die niet worden opgevolgd. In 2016 kende ook deze productgroep echter een kleine plus van 1,6% (58,8 mln. euro). Opvallende dalers waren zuivel (-4,5%) en cacao (-7,7%).
Voedselveiligheid blijft een belangrijk punt voor Japanse consumenten. In 2014 en 2015 deden zich incidenten voor met verwerkte producten in supermarkten en met fast food restaurants die breed werden uitgemeten in de media en groot wantrouwen veroorzaakten. Het leidde tot een stijging van de verkopen van verse producten. Ook in 2016 waren er incidenten die echter minder paniek veroorzaakten, onder meer door een iets meer genuanceerde benadering door de media en meer openheid van de zijde van producenten. In toenemende mate vermelden private labels bijvoorbeeld de naam van de producent op de verpakking. Voedselveiligheid blijft hoe dan ook een onderwerp waar exporteurs zich op moeten profileren.
Een andere ontwikkeling om rekening mee te houden is het belang van convenience. Door de vergrijzing en de toename van het aantal een- en tweepersoonshuishouden wordt er stevige groei van de vraag naar gemaksproducten voorzien, met forensen als een belangrijke doelgroep. Van alle huishoudens zal 63% in 2021 één of twee personen tellen, terwijl het aantal huishoudens van vier of meer personen in dat jaar slechts 18% van het totaal zal zijn. Ook dit geeft een impuls aan het foodservicesegment doordat in het bijzonder alleenstaande mannen liever uit eten gaan.
Groei van export
Nederlandse technologie
Het Nederlandse regeringsbeleid stelt export van kennis en technologie meer centraal. In 2016 was ook in deze categorie een forse groei van bijna 25% te zien. Japan heeft de ambitie om de landbouwsector moderniseren en heeft daarvoor ruimhartige subsidies beschikbaar. Met name in de tuinbouw en veehouderijsector wordt daarom flink geïnvesteerd; ook door non-agrobedrijven als Panasonic, Toyota, en Mitsubishi die de sprong in de agrarische sector wagen.
Export van agro-equipment, technologie
Een van de verklaring voor de exportgroei is wellicht te vinden in de wisselkoers: een belangrijke factor in de handel. De afgelopen twee jaar verloor de euro aan waarde, waardoor Nederlandse producten (eurozone) relatief aantrekkelijker werden ten opzichte van onze belangrijkste concurrenten (w.o. USA, Australië, Nieuw-Zeeland). Ook de dure yen (123 yen per 1 euro) had een positief effect.
Aan de andere kant zien we al enkele jaren een groeiende belangstelling vanuit Nederland voor de Japanse markt. In 2014, 2015 en 2016 kwamen veel bedrijven mee in het kielzog van de koning, premier Rutte, minister Kamp en SG Camps. Ook het aantal handelsvragen op de post neemt jaarlijks toe. Of dit leidt tot een duurzame groei van de agro-export zal de komende jaren moeten blijken. Een mogelijk vrijhandelsakkoord tussen de EU en Japan zal daar zeker aan bij dragen.