Iran: scala aan maatregelen tegen toenemende droogte
Ook dit jaar schreven de Iraanse kranten over overstromingen, droge rivieren en stofstormen. Klimaatverandering heeft voelbaar effect op het dagelijkse leven en de economie in Iran. Vooral de regenafhankelijke landbouw in Noord-Iran en de geïrrigeerde landbouw in de aride zones zijn kwetsbaar. Iraanse boeren, agribusiness en overheden hebben daarom door de jaren heen methodes ontwikkeld om aan te passen aan klimaatverandering. Nederlandse kennis en technologieën staan hoog aangeschreven in Iran, wat kansen biedt voor handel en advies op het gebied van klimaat-slimme systemen.
Iraanse tuinders gaan regelmatig naar Nederland om te leren over de laatste water besparingsmethoden in kassen of om nieuwe droogte-tolerante groenterassen te vinden. Grote delegaties uit de pluimvee- en bloemensector reisden recent af naar Nederland om de nieuwste snufjes mee te krijgen op het gebied van technologie en duurzaamheid en om handelspartners te vinden. Ze namen deel aan beurzen en bezochten bedrijven en onderzoekscentra. De Nederlandse ambassade kan hen contacten aandragen en matchmakingbijeenkomsten organiseren zoals afgelopen voorjaar op de Greentech-Amsterdam beurs.
Ambassade organiseert trainingen
De Nederlandse ambassade organiseert ook diverse trainingen in Iran. We zijn nu bezig met twee klimaat-relevante trainingen, een op het gebied van voedselveiligheid, de andere gericht op water-efficiëntie en geïntegreerd plagenbeheer (IPM) in de kastuinbouw. De Nederlandse landbouwkennis staat hoog aangeschreven in Iran. We brengen daarom regelmatig Iraanse bedrijven in contact met Nederlandse experts en brancheverenigingen. Alhoewel de huidige situatie (oktober 2022) business sterk hindert, zal dit volgend jaar hopelijk anders zijn.
Droogteresistente rassen uit Nederland
Met nieuwe gewasvariëteiten kan de boer zijn bedrijfsvoering aanpassen aan de beschikbaarheid en de kwaliteit van het water. De waterkwaliteit is een belangrijk aandachtspunt in Iran, want verzilting van bodemwater en grond komt veel voor. Het EC-gehalte van het water rond Teheran, waar grote tuinbouwcomplexen staan voor de voorziening van de stad met verse groenten, is hoog. Het gros van het groentezaad komt uit Nederland. De Iraanse tuinders experimenteren zowel in de kas als daarbuiten met droogte- en zouttolerante variëteiten. De Iraanse distributeurs van Nederlandse pootaardappelen melden dat de vraag naar vroege en snel afrijpende variëteiten toeneemt. De Iraanse overheid heeft het kweekprogramma voor tarwe, rijst en gerst uitgebreid. Men ontwikkelt rassen met aangepaste eigenschappen en met resistentie tegen droogte en ziekte.
Online voedselplatforms
De jongere generatie in Iran en vooral de hoogopgeleide stedelingen zijn steeds meer met verantwoord voedsel bezig. Deze generatie wil graag weten waar hun voedsel vandaan komt en of dit klimaatvriendelijk en biologisch geproduceerd is. Online voedselplatforms kennen een groeiende populariteit. Omdat er in Iran geen certificeringsmechanisme is voor biologische of streekgebonden producten, hebben deze platforms een niche gevonden. De ketens zijn kort en de consumenten kennen de producenten. Zo zijn er online platforms voor saffraan, zuurbes (berberis) en honing. Of voor de wereldberoemde paddyrijst uit het Noord-Iraanse Mazandaran. Er zijn ook online marktplaatsen met ‘stalletjes’ voor landbouwproducten die de producenten in de dorpen rechtstreeks met de klanten in de steden verbinden.
Waterhergebruik en ontzilting
Het Iraanse beleid om zelfvoorzienend te worden, heeft jarenlang geleid tot toename van de waterallocatie voor de landbouwsector. Dit is echter niet meer mogelijk, omdat de grens is bereikt en het grondwaterpeil diep is gedaald. Daarom wint men nu water via hergebruik en ontzilting. In moderne kassen vangen de tuinders het water op en hergebruiken dit. Twintig jaar geleden bouwde Zahedan Universiteit een afvalwaterverwerkingsinstallatie op zijn terrein om met het gezuiverde afvalwater de groenvoorzieningen op de campus te irrigeren. Diverse steden passen dit systeem nu toe voor het stedelijk groen. Iran wint met zijn meer dan 70 ontziltingsinstallaties een deel van het drinkwater voor de zuidelijke provincies uit de Perzische Golf. Ontzilting wordt echter niet toegepast voor landbouwdoeleinden.
Weerbaarheid landbouw verhogen
Een van de traditionele manieren van Iraanse boeren om in te spelen op wispelturige regens en onverwachte droogte en risico’s te spreiden, is door diversificatie. Vooral in de fruitteelt is mengteelt heel gewoon. Afhankelijk van de lange termijn weersvoorspellingen kunnen de landbouwers ook de gewaskeuze en plantschema’s aanpassen. Verder beschermen ze de bodem met behulp van terrassen en bodembedekking.
Overheidsregelingen voor waterbesparing
De overheid heeft een aantal regelingen ingesteld om waterbesparing in de landbouw te stimuleren. Sinds een paar jaar moet worden betaald voor het gebruik van grondwater. Er zijn ongeveer 500.000 legale waterbronnen in het land. In 100.000 grotere bronnen zijn al slimme watermeters geïnstalleerd, en de volgende 200.000 staan op de rol voor de komende tijd. Verder zijn gunstige leningen beschikbaar voor de aanschaf van drip-irrigatiesystemen in onder meer de aardappelteelt en voor de bouw van kassen.
Regionaal verbod gebruik grondwater
Een meer drastische maatregel is het verbod op gebruik van grondwater in 408 Iraanse vlaktes; in die gebieden is het grondwater ver gezakt. In zones die vaak getroffen worden door droogte zijn daarnaast waterintensieve gewassen zoals rijst, suiker en mais niet meer toegestaan.
Qanats
In Iran is geïrrigeerde landbouw een duizend jaar oude praktijk. Het ondergrondse kanalensysteem, de 'qanats', is wereldberoemd. Veel van deze kanalen hebben achterstallig onderhoud. Met subsidie van de overheid hebben de boeren recent rond 31.000 van de 41.000 qanatkanalen hersteld.
Verzekeringen en droogtebijstand
Voor graanboeren zijn er verzekeringsprogramma’s beschikbaar. Zij kunnen aanspraak maken op compensatie van inkomstenderving in geval van overstroming of droogte. De dekkingsgraad is nog laag en in de praktijk nemen vooral de grotere boeren deel aan deze programma’s, omdat kleinere boeren niet aan alle voorwaarden kunnen voldoen. Om de armste boerenfamilies in de aride gebieden te beschermen tegen de gevolgen van droogte, zijn er hulpprogramma’s in de vorm van jaarlijkse leningen tegen lage rente.
Daarnaast heeft Iran diensten opgezet voor weersvoorspellingen en -waarschuwingen. Deze data zijn gratis beschikbaar. Boeren kunnen betrouwbare seizoens-, 10-daagse en 3-daagse voorspellingen krijgen. In bijvoorbeeld de Fars Provincie worden deze data breed gedeeld via SMS.
Contact
Landbouwteam Iran
E-mail: TEH-lnv@minbuza.nl
Twitter @AgroTeheran
November 2022